Mamasın baraj gölündeki sudak (Lucioperca lucioperca, Lin 1758) ve sazan (Cyprinus carpio, Lin 1758) populasyonlarında gelişme ve en küçük av büyüklüğünün saptanması üzerine bir araştırma

Abstract

86 5. ÖZET? Bu araştı rmada; Mamasın Baraj Gölünde 1980-1981 yılla rında yabalanan 275 sudak, (Lucioperca lucioperca (L) ) ve 268 sa zan (Cyprinus carpio L) fireyi, üzerinde inceleme yapılmıştır. ±ki ayrı balık türüne göre populasyondaki yaş, eşey, büyüklük ! (boy) kompozisyonları V eşeysel olgunluk, ölüm oraftı, büyüme,, kondisyon, yaş gruplarının kitlesel büyüklükleri ile en küçük av büyüklükleri konularında elde edi;lert sonuçlar sırasıyla şöy^ le özetlenmiştir! ! ' 1. Araştırmanın yapıldığı yıllarda> Mamasın Baraj Gölün de IX yaşı ndan daha yaş lı sudak bi reyine ras tlanı lmadı ( seki 1 ' 2). 2. Populasyonu oluşturan bireyler arasında erkek sudak ların sayısı dişilerden biraz fazla olmakla beraber, bu farkın istatistiki bakımdan Önemsiz, (P^ 0.05) olduğu saptandı (çizel- ge 1)., <,j ' ?. 3. İncelenen sudak örnekleri, boylarına göre 20-74 çrru ler arasında dağılış gösterdi (şekil 3). 4. Sudak bireyleri arasında ilk eşeysel olgunluk her ı. : ' ? iki eşeyde de 1. yaştan itibaren başlamaktadır. Bu yaştaki su dakların % 58, 33* nün, 2. yaştaki (II. yaş»-grubundaki) birey lerin ise hemen hemen tamamının eşeysel olgunluğa eriştiği sap_ tandı (çizelge 2). 1 5. Araştırma yapılan yıllara göre populasyonda meydana gelen ortalama tüm Ölüm oranının % 57,81 olduğu bulundu (çizel ge 3).87 6. Sudakların boy ve ağırlık olarak büyümesi Von; Ber-ı talanf f y' e göre,* boy-ağırlık ilişkisi ise; w= cLn denklemi ile hesaplanarak;; dişi, erkek ve' dişi-erkek karışımı, bireyler i- çin ayrı ayrı büyüme denklemleri elde edildi (çizelge 5 ve 8), 7. Bu verilere göre eşeyler için ölçüm ve hesap yolu ! ile bulunan boylar ve ölçümle ejlde edilen ağırlıklar arasın da önemli bir fark görülmedi (P> 0.05). Ancak hesap yoluyla bulunan ağırlıklar; eşeyler arasından,, IV. yaş-grupları ile VII. yaştan itibaren fark önemli bulundu (P^O.05). Sudaklarda boyca en hızlı;' büyüme 1. yaşta ( ` 0` ; yaş-grubunda) olmakta ve ikinci yaştan itibaren bireyin yaşı arttıkça yıllık büyüme o- ranı azalmakladır. II. yaş-grubundan itibaren boy olarak yıl- lık büyüme oranı azalırken vücut ağırlığı artış göstermektedir, (çizelge 4,6,7,9 ve şekil 4,5,6,7). 8. Erkek sudaklar boy ve ağırlık, bakımından dişilere gö re birdz daha büyük olmakla beraber, eşeyler arasında farkın önemli olmayışı, sudakların gölde her yıl hemen hemen aynı hız la büyüdüğünü göstermektedir (çizelge 6 ve 9). 9. w- cLn denklemine göre aynı boy gruplarındaki dişi ve erkek sudaklar için hesaplanan ortalama ağırlıklar arasında ki farklar 7Q; era* ye kadar önemsiz (P> 0.Q5), bu boydan itiba ren önemli (P<0.05) olmuştur (çizelge 10). 10. çatal boya (LF) göre -incelenen sudak bireylerinin ortalama kondisyon (K) değeri dişilerde 1,054-0,035, erkekler de 1,047-0,037 ve dişi-erkek karışırranda 1,048^0,035 olarak saptandı (çizelge 11) o 11. Populasyonu oluşturan yaş gruplarındaki birey sayısı-88 ^ mn populasyondaki % oranı, ilk iki yaş grubu hariç ya§ arttık ça azalmıştır. Buna karşılık aynı yaş gruplarındaki bireylerin toplam ağırlığının (N. w) populasyondaki Ş6 oranı, 3. yaşa kadar hızlı yükselmiştir. Birey sayısı ve toplam ağırlık yönünden III. yaş grubu en yüksek oranda bulunmuştur (çizelge 12 ve şe kil 10). ! 12. Sudak populasyonunu oluşturan yaş grupları arasında yıllık balık eti Verimi bakımından en verimli yaş gruplarının II. yaş grubundan itibaren başladığı saptandı. 13. Elde ettiğimiz verilere göre, göldeki sudak populas- yonundan en yüksek oranda yararlanılması ve II. yaş grubunun boy ve ağırlık ölçülerinin bir emniyet payı ile desteklenmesi amacıyla, en küçük av büyüklüğü ölçüsü için II. ve, III. yaş gruplarının ortalama boyu olan 37, 5 cm ve ortalama 600 gr can- lı ağırlıktaki bireylerin avlanmasının gerektiği görüşüne va- i rıldı.,. 14. Mamasın Baraj Gölünde yakalanan sazan örnekleri I-X yaşlar arasında dağılış gösterdi (şekil 11). 15. Populasyonu oluşturan bireyler arasında erkek sazan ların sayısı dişilerden fazla olmakla beraber; bu farkın, III. yaş grubu hariç istatistiki bakımdan önemsiz (p) 0.05) olduğu ı,saptandi (çizelge 13). '.,...,.? 16. İncelenen sazan örnekleri, boylarına göre 10-65 cm ler arasında dağılış gösterdi (şekil 12). 17. Sazan örnekleri arasında ilk eşeysel olgunluk 3. yaşta iken başlamakta, fakat en yoğun olarak eşeysel olgunluğa ': erişme çağı IV. yaş grubu olmaktadır (çizelge 14).89 18. Araştırmanın yapıldığı Mamasın Baraj ©ölünde 1980- 1981 yıllarına göre populasyonda meydana gelen ortalama tüm ölüm oranının % 53/89 olduğu saptandı (çizelge 15), 19. Sazanların boy ve ağırlık olarak büyümesi Von Ber- talaffy' e göre; boy-ağırlık ilişkisi ise W.» cLn denklemi ile hesaplanarak; dişi, erkek ve dişi-erkek karışımı bireyler için ayrı ayrı büyüme denklemleri elde edildi (çizelge 17 ve 20) o i '..''? 'i 20. Bu verilere göre, eşeyler; için ölçüm ve; hesap yolu ile bulunan boylar ve, ağırlıklar arasında önemli bir fark bu- lûnmadı (P> 0.05) (çizelge 16,18,19 ve 21). ! 21. Boy olarak en hızlı büyümenin eşeysel olgunluğa ilk kez erişinceye kadar olan (III. yaşa kadar) sürede sağlandığı, bundan sonra eşeysel olgunluğa erişme ile birlikte yaş ilerle dikçe sazanların boyca büyüme hızının azaldığı saptandı (çizel-,ge 16,18 ve şekil, 13,14)., ' « ' 22; Erkek sazanlar boy ve ağırlık bakımından dişilere göre biraz daha büyük olmakla beraber, eşeyler arasındaki far- j kın önemli olmayışı sazanların gölde her yıl hemen hemen ayni hızla büyüdüğünü göstermektedir (çizelge 18,21 ve şekil 13,15). 1 23. W= cLn denklemine göre aynı boy gruplarındaki dişi ve erkek sazanlar için hesaplanan ortalama ağırlıklar arasında ki farkların önemli olmadığı (P>0.05) saptandı (çizelge 22).,... 24. Çatal boya,(LF) göre, incelenen sazan örneklerinin ortalama kondisyon (K) değeri dişilerde 2,241-0,214, erkeklerde 2,336-0,250 ve dişi-erkek karışımında 2,286^0,233 olarak sap tandı (çizelge 23). 25. Populasyonu oluşturan yaş gruplarındaki birey sayı-90 sının populasyondaki % oranı, ilk yaş grubu hariç yaş arttık ça azalmıştır» Buna karşılik aynı yaş gruplarındaki bireylerin toplam ağırlığının (N*W) populasyondaki % oranı, IV. yaş gru buna kadar hızlı yükselmiştir. Birey sayışı yönünden II», top7 lam ağırlık yönünden ise IV, yaş grubundaki sazanlar en yüksek i oranda bulunmuştur (çizelge 24 ve şekil 19). 26. Sazan populasyonuriu oluşturan yaş grupları arasında balıkçılıkta yararlanılacak başlıca ekonomik yaş gruplarının III* yaş grubundan itibaren başladığı saptandı, 27. Elde ettiğimiz verilere göre, göldeki sazan popuias- yonundan en yüksek oranda yararlanılması için III. yaş grubunun ortaliama boy büyüklüğü olan yaklaşık 32,5 cm ve ortalama 825 gr, canlı ağırlığın eh küçük av büyüklüğü sınırı olarak alınmasının uygun olacağı görüşüne varılmıştır. 28. Bu araştırmada sudak ve sazanlar için elde edilen ! veriler diğer araştırıcıların bulguları ile karşılaştırılarak, benzer, ve farklı plan yönleri tartışma bölümünde ortaya konmuş tur.

91 A STUDY ' ON DETERMINATION OF DEVELOPMENT AND MINIMUM CATCHING SIZE IN POPULATIONS OF PIKE-PERCH (LUCIOPERCA LtJCIOPERCA LIN, 1758) AND'' CARP ( CYPRINUS CARPIO LIN. 1758) PROM MAMASIN DAM LAKE $. SUMMARY 275 pike-perch (Lucioperca lucioperca (L)) and 268 carp (Cyprinus carpio L) samples, caught from Mamasın bam Lake between November 1980 and December 1981, were investigated. These two fish populations were examined from the view of age, sex and size com positions, sexual maturity, mortality rate, growth, condition»mass size of the age groups and the minimum catching size. The results obtained can be surnmerized as follows ; 1. No pike-perch, older than IX years, was caught from Mamasın Dam Lake (Fig, 2). 2, The numbers of male and female pike-perchs werB statistically the same (P^0,05), although the number of males was slightly higher than, the females (Table 1), 3, The, length of the piko-perchs examined differred between 20 cm and 74 cm (Fig, 3), 4. The minimum age for SBxual maturity was one year in both sexes, i 58,33 % of the pike-perchs riched sexual maturity after one year and almost all of them riched sexual maturity in the se ^ cond year (Table 2), 5. ' The mean mortality rate was found to be 57,81 % (Table 3).,6i The increase ' in length and weight of thş pike-perchs was calcu lated according to Von Dertalanffy and the length-weight relationship was calculated according to W = cL equation, Growth equations wero thon obtained for the males, females and for the mal B-f swale mixture- (Tables: 5 and ft}, ~~ ~^ ~ ~ ~ 7, Wo significant dirferances were found in calculated and in measured lengths between sexes (P^ 0,05), There was also nosignificant differance between tha saxas in measured weights (P>0.05). In tha IInd, IVth, VIIth and in older age groups however, the calculated weights differred significantly between the sexes (P^Q.05). The greatest increase in length was obser ved in the first year (`0M age group). The body weight increased from the second year onwards as the growth rate decreased (Tab les 4, 6, 7 and 9 and Figs» 4, 5, 6 and 7). 8. The differance in growth rate was not significant between £he, males, and females of the pike-perch (P^O.OS), although tha i males were slightly bigger in length and in weight than the females. It was- concluded that the growth rates of the males;. '..'?? ' ' * 'i and females were the same in each year (Tables 6 and 9), 9. The differences between the mean calculated weights (calculated by the W = cLn equation) of the male and female pike-perchs of the same size groups were statistically the same upto a length of 70 cm (?) 0.05). The mean calculated weight of the I... fish over 70 cm length, however, differred significantly bet ween the males arid females of the same, size groups (P<0.05) `' (Table 10). 10. The mean condition values (K) of the pike-perchs that were examined to the fork length (LF), were found to be 1.054 - 0.035 for the females, 1.047 £ 0.037 for the males and 1.048 t 0.035 for the male-female mixture (Table 11). 11. The percentage numbers of individuals in each age group dec reased with increasing age, except in the first two age groups. i. ? ? ? The percentage of the total weight (N.'W) of the individuals rd in the same age group, however, increased rapidly upto the 393 age. The number of individuals and the total weight mere highest in the III age group (Table 12 and Fig, 10), ı 12, Most productive aga groups in meat production started from the second age group in the pike-perch population,, 13, It urns concluded that the minimum catching size of the pike- i perch should be 37,50 cm length, which u/as the mean length of, the II and III age groups, and the mean weight should be 600 grams in order to benefit frbm the pike-parch population at a maximum rate, 14, The age of the carp samples, caught from Mamasın Dam Lake, differred between I and X years (Table 11 J». 15, The number of males and the number of females were statisti- cally the same (P^ 0,05), except in the III age group (Fig. 13), 16, The length of the carp samples varied between 10 cm and 65 cm (Table 12), 17, Sexual maturity was first reached at the age of three. Mast of i the carps, however, riched sexual maturity at the age of 11/ (Table 14), IB, Mean mortality rate was found to be 53,89 % (Fig.15), I ! JL9. The increase in length and weight of the carps was calculated according to l/on Bertalanffy and the length-weight relation was calculated according to the W = cLn equation. Growth equa tions were then obtained for the females, males and for the male-female mixture (Tables 17 and 20), 20, No statistical differaness were found between the males and females in the measured length, calculated length, measured weight and in calculated weight (P > 0.05). (Tables 16, 18,19 and94 2İ. Maximum growth in length was obsşrved before the sexual maturity. Once the carps reached sexual maturity and as they gat older the growth in length decreased (Tables 16 and 18 and Figs, 13 and 14), 22. The male carps, were slightly bigger in length and in weight than the females. This difference between the sexes, however, was not statistically significant and hence it was concluded that the growth rates of the males and females were the same in each year (Tables IB and 21 and Figs» 13 and 15),,m,J. 23* The difference between the mean calculated weights (calculated by the W = cLn equation) of the male and female carps of the same size groups were not statistically significant (P> 0.05) (Table 22). 24. The mean condition values (K) of the carps that were examined to the fork length (LF), were 2.241 - 0.214 for the females, 2.336 İ 0.250 for the males and 2.286 - 0.233 for the male- female mixture (Table 23). 25. The percentage numbers of individuals in each age group decreased with increasing, age, except in the first age group. The per centage of the total weight (N,TJ) of the individuals in the same age group, however, increased rapidly upto the IV age group (Table 24 and Fig. 19). rd 26. The III and older age gropps were found to be the most economical age groups for fishing purposes. 27. In general, it was concluded that the minimum catching size of the carps should be 32.50 cm, which was the mean length of rd the III age group, and the mean weight should be 825 grams.95 in order to benefit from the carp population at a maximum rate, 28. The results obtained for the pike-parch and carp populations of Mamasın Dam Lake were compared with various studies and s i. ' the similarities and dissimilarities bstiueen these studies are discussed.