Bazı molibden karbonil türevlerinin sentezi ve stereokimyası

Abstract

ÖZET YIB Grubu metal karbonillerin f otokimyasal yerde- ğiştirme reaksiyonlarında ilk araürün, metal karbonil den bir karbonilin ayrı 1 rcasi ile oluşan kare pramidal yapıdaki K(CO)(- dir. Ortasda uygun ligandlarm bulun ması durumunda, oldukça reaktif olan bu araürün üzerin den çeşitli metal karbonil türevleri oluşmaktadır. Ke tal karbonil türevinin stereokimyası, reaksiyon koşul larına, ligand ve çözücünür türüne önemli Ölçüde bağlı dır. Bu çalışmada molibderüıekzakarbonilin asetonitril, izopren ve asetik asid gi:i ligandlarla f otokimyasal yerdegiştirme reaksiyonunda oluşan ürünlerin yapıları ve stereokimyası incelemiştir. Metal karbonil türevlerinin ve özellikle fotokim- yasal yerdegiştirme reaksiyonunda oluşan ilk araürünün suya ve oksijene karşı durarlı olması nedeniyle-» kul lanılan ligandlar ve çözücülerin saflaştırma işlemleri ve reaksiyon sürekli inere azot atmosferi altında ya pılmıştır. n-Hekzan içerisinde çözünmüş molibdenhekza- karbonil adı geçen ligandlarla birlikte oda sıcaklığın da üçbuçuk saat ultraviyole lambası ile ışınlanmış t ir. Elde edilen komplekslerin yapıları ve stereokimyası, e- lementel analiz ve infrared spektroskopisi bulguların dan yararlanılarak aydınlatılmıştır. Moiibdennekzakarbonil ile asetonitrilin reaksiyo nunda Ko(C0)5(NCCH,) ve cis-Ko(CO) - (NCCH3)2 kompleks lerinden ibaret bir karışım elde edilmiştir. Kolibden-hekzakarb-onil in izopren ve asetik aeid ile reaksiyo nunda ise sırası ile cİb-Mo( CO) ~ (izopren) p^e Mo2(CH»C00). komplekslerinin -- ^âiuşiûğu saptanmıştır. ciB- Mo(C0)2(izopren)2 kompleksinin oluşumunda şelat etkinin, karbonilden daha zayıf `bir n-bağ vericisi olan izopre- nin kendisi ile trans konumdaki karbonil grubunun reak- tivitesi üzerindeki etkisinden daha baskın olduğu savu na varılmıştır» Sentezlenen komplekslerin nem çekici oldukları ve zamanla yapısal bozulmaya uğrayarak molibden mavisine dönüştükleri belirlenmiştir.

SUMMARY In the photochemical reactions of group TIB metal carbonyls, the first intermediate formed `by leaving a carbonyl group from the metal carbonyl is M(C0)5 which has a stjtrere pyramidal structure. In the presence of appropriate ligands in the reaction medium, the reactive M (CO),- react with these ligands to give various metal carbonyl derivatives. Stereochemisery and structures of metal carbonyl derivatives depends on reaction condi tions, ligand and solvent. In this research, stereo chemistry and structures of the products formed in the photochemical substitution reaction of hexacarbonylmo lybdenum with acetfcnitrile, isoprene and acetic acid were studied. Metal carbonyl derivatives and especially the first intermediate are sensitive to water and oxygen. For this reason, the purification of ligands and solvent, and the reactions were carried out nitrogen atmosphere. A mix_/- ture of hexacarbonylmolybdenum and the ligands in hex- ane was irradiated by ultraviyolet lamb for three and half hours. The stereochemistry and structures of comp lexes were investigated by means of elemental analysis and infrared spectroscopy. In the reaction of hexacarbonylmolybdenum with a- cetonitrile, a mixture which consist of Ko(CO)c(ECCH,) and cis-Mo(CO) ^(NCClOp vaB 0DtaiJ&eâ.. It was determined that the reaction of hexacarbonylmolybdenum with isopreneand acetic acid gives respectively cis-KoCCOKfisoprene), and lo2(CH5C00)4. In the formation of cis- KoCCO^ÇiBoprene)^ complex, it vas concluded that the chelate effect İ6 predominant than the effect of isoprene, which is a n -donor weaker than carbonyl group;, on the reactivity of the carbonyl groups trans to isoprene. All the complexes synthesized ad sort vater and are not stable in air. These complexes are converted to the Bolybdenua blue in a short time.