Tokat yöresinde sonbaharda ekilen 28 buğday çeşit ve hattında verim ve verim öğeleri üzerinde araştırmalar

Abstract

38 QZBT Bu çalışma, Tokat bölgesi için yüksek verimli buğday çeşitlerini belirlemek amacıyla 1987-88 vegetas- yon döneminde Tokat koşullarında yapılmıştır. Araştır mada değişik bölgelerde üretimi yapılan 25 buğday çe şidi ve Ege Üniversiteni Ziraat Fakültesi Tarla Bitki leri Bölümü 'nde geliştirilen 3 çeşit adayı olmak üzere toplam 28 ekmeklik ve makarnalık buğday kullanılmıştır. Araştırma Tesadüf Blokları D.eneme Desenine göre ve üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Toplam 84 (28x3) parselden oluşan denemenin parsel alanları 1.0 m x 3,0 m= 3.0 m dir. Her parsele 25 cm sıra arası mesafede 4 sı- 2 ra ekirn yapılmıştır. Ekim, 13 Kasım 1987 tarihinde m ye 450 tohum hesabı ile elle yapılmıştır. Ekim sırasın da parsellere 6 kg/ da p2°c ve 4 kg/ da N hesabı ile güb re verilmiştir. Ayrıca 4 kg/da da kardeşlenme sonun da verilmiştir. Araştırmada, çeşitlerin tane verimi yanında ö nemli verim komponentleri de incelenmiştir. Denemede kullanılan çeşitler arasında biyolojik verim ve saman verimi hariç tüm özellikler yönünden önemli farklar saptanmıştır. Çalışmanın yapıldığı koşullarda ana ve rim komponent lerinden metrekaredeki başak sayısı ve başakta tane sayısı tane verimini önemli ölçüde etkile memiştir. Diğer taraftan tek başak verimi, bin tane ağırlığı, hasat indeksi ve biyolojik verim tane veri mini olumlu ve önemli ölçüde etkilemiştir. Buna göre tek başak verimi, bin tane ağırlığı, hasat indeksi ve biyolojik verimi yüksek olan çeşitlerin tane verimi yüksek, diğer yandan bu dört karekter yönünden düşük değerlere sahip olan çeşitlerin tane verimleri de dü şük bulunmuştur. Bir yıllık sonuçlara göre tane verimi bakımın dan çeşitler arasında önemli farklılıklar bulunmuş, verim 255.8 - 414.2 kg/ da arasında değişmiştir. En39 yüksek tane verimi 414.2 kg/ da ile Tunca-79, en düşük ise 255.8 kg/ da ile Atay çeşidinden elde edilmiştir. Tek yıllık araştırma sonuçlarına dayanarak, To kat bölgesi için herhangi bir çeşit önermek mümkün de ğildir. Çalışmanın daha uzun süre yapılarak uygun çe şitlerin belirlenmesi gerekmektedir.

40 SUMMARY This study was conducted in 1987-88 during the growing period in Tokat conditions. The objective of the trial was to determine the high yielding wheat va rieties for Tokat area. Totally 28 weat varieties (25 of them are for bread and durum varieties which were grown on different areas in Turkey and 3 of them are candidates of the variety which were improved at Ege University, Field Crop Department of Agricultural Fa culty) were used. The experiment was planned in randomized comp lete block designe with three replications. It consis ted of 84 (28x3) plots. Plots sizes were 1 by 3 m. There we re 4 rows in each plots. It was sown on 13 November 1987 by hand, 450 seeds per square meter. Fertilizer treatments were applied 6 kg/da Po^5 and- 4 kg/<±& N at the sowing time. Moreover, it was applied also 4 kg/ da K at the end of tillering. In this study, besides their yields of grain, the important yield components of varieties were also investigated. Significant differences were determined among the varieties for all characters except biologi cal and straw yields. The influence of number of ears per square meter and seeds per ear. From main yield components to grain yield were not significant in the experiment conditions. In contrast seed yield per ear, 1000-seed weight, harvest index and biological yield has influenced grain yield positively and significantly. The varieties which had high seed yield per ear, 1000- seed weight, harvest index and biological yield gave higher grain yield. On the other hand the varieties that had low for these four characters gnve less grain yield.41 According to results of one year it was observed significant differences among the varieties for grain yields. And also grain yield of the varieties were chan ged from 255.8 to 414.2 kg/ da. The highest grain yield (414.2 kg/ da) was obtained from Tunca-79 variety. Ho~ wever, Atay variety has produced the lowest grain yield (255.8 kg/da). Finally, end of this study, it will not be able to recommend a variety for Tokat area. So in order to recommend a variety, like this trial should be continu ed for some years.