Mungo fasulyesi (Vigna radiata (L.) Wilczek)`nin Tokat koşullarına adaptasyonu üzerinde araştırmalar

Abstract

Tarımda ürün çeşitlendirilmesi konusunda tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi Türkiye'de de çalışmalar yapıl maktadır. Bu itibarla ülkemiz tarımı için akla gelen yeni ürünlerden biri mungo fasulyesi (Vigna radiata (L. ) Wilczek) olarak göze çarpmaktadır. Tokat, 39° 52' - 40° 55' Kuzey enlemleri ve 35° 27' - 37°39' Doğu boylamları arasında ve ılıman iklim kuşağın da yer almaktadır. Asya Sebzecilik Araştırma ve Geliştir Merkezi (AVRDC, Taiwan) aracılığı ile temin edilen 22 mungo fasulyesi çeşidinin Tokat koşullarında adaptasyon denemesi yapılmıştır. Deneme, 3 tekerrürlü tesadüf blokları deneme desenine göre ve ilkbahar (15 Mart), Yaz (15 Haziran ) ve Sonbahar ( 15 Eylül ) mevsimlerinde olmak üzere üç ayrı dönemde yürütülmüştür. Sonuçta, ilkbahar ve Sonbahar mevsimlerinde 8-10 cm boya ulaşan bitkiler düşük sıcaklıkların etkisi ile ölmüş, buna karşılık 15 Haziran ekim tarihli Yaz mevsimin de başarılı sonuçlar alınmıştır. Denemede; bitki sayısı, verim, erkencilik, bitki boyu, bitkideki bakla sayısı, bakladaki tohum sayısı, 1000 tohum ağırlığı, hastalık ve zararlılar, yatma, filizlendirme testi, C vitamini, kül, asitlik, sodyum, potasyum, fosfat ve protein gibi değişik özellikler üzerinde gözlemler yapılmıştır. Yaklaşık 120 günlük vegetasyon periyodunda VC 3945A ve VC 4176A çeşitleri sırasıyla 1.169 t/ha ve 1.119 t/ha ile en yük sek verimli çeşitler olarak belirlenirken, bu çeşitler aynı zamanda erkenci çeşitler arasında yer almışlardır.

-72- Researches on Mungbean ( Vigna radiata (L. ) Wilczek) Adaptation in Tokat/Turkey Conditions. Tokat is situated between 39° 52' and 40° 55' North latitude, and 35° 27 'and 37° 39' East longitude, and 610 m above sea level. Mungbean {Vigna radiata (L. ) Wilczek) is a new crop for Turkish agriculture. 22 mungbean varieties that ori ginated from Asian Vegetable Research and Development Center (AVRDC, Taiwan) were taken to trial adaptation of Tokat conditions in Spring (March 15), Summer (June 15) and Fall (September 15) seasons. The trial was establish ed Randomized Complete Block Design ( RCBD ) with 3 replications, and the seeds were planted on 4 rows of 6-meter long, 40 cm between rows and 10 cm between plants. In result, plants died on account of frost in early time in Spring and Fall seasons. But, plants adapted to Summer season. The highest yielding varieties were VC 3945A and VC 4176A which yielded 1.169 t/ha and 1.119 t/ha, respectively. However, population density, yield, days to first flowering, days to first ripening pod, plant height, pods per plant, seeds per pod, 1000-seed weight, diseases and pests, lodging, sprouting test, Vitamin C of sprouts, ash, acidity, sodium, potassium, phosphate and protein values were reported in the trial.