Tokat ekolojik şartlarında 2.ürün olarak şeker mısır yetiştirme olanaklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma

Abstract

-39- ÖZET Bu araştırma; Tokat yöresinde arpa veya buğday haşatın dan sonra II. ürün olarak ekilen seker mısırında uygun çeşi din secimi ve çeşitlere ait verim komponentlerinin karşılaş tırılması amacıyla 1991 yılı vejetasyon döneminde Tokat eko lojik şartlarında yürütülmüştür. Deneme `Tesadüf Blokları Deneme Deseni` ne göre dört te- kerrürlü olarak kurulmuş olup, denemede biri yerli, diğerleri ithal hibrit (Jubilee ve Reward) olmak üzere 3 seker mısır çeşidi kullanılmıştır. Toplam (3#4)=12 parselden oluşan de nemenin parsel boyutları 4,9m*5,0m=24,5 mz`dir. Her parselde sıra arası 70 cm, sıra üzeri 25 cm olacak şekilde sabit ara lıklarla 7 sıra mısır ekimi yapılmıştır. Denemede 6 kg/da P»0» hesabıyla triple süper fosfat gübre, ekimden önce veril miştir. 14 kg/da saf azot hesabıyla Ca-amonyum nitrat gübre sinin 7. 40' ı ekimle birlikte, diğer 7. 60* ı ise bitki 40-50 cm yüksekliğe geldiğinde, bitki diplerine elle serpilerek veril miştir. Ekim kışlık buğday hasadından sonra Temmuz 'un ilk yarısında (5 Temmuz) yapılmıştır. Bitkiler 3-4 yapraklı olun ca sıra üzeri sıklığı bozulmayacak şekilde tekleme ve sey reltme yapılmışır. Eksik olan sıralar seyreltme sırasında kök ve toprakları ile sökülen fidelerin şaşırtılması ile ta mamlanmıştır. Bitkiler 40-50 cm boylandıkları zaman ikinci capa ile birlikte boğaz doldurma işlemi gerçekleştirilmiştir. Bitkiler ihtiyaç durumuna göre beş defa sulama yapılmıştır. Son su ciceklenme döneminde verilmiştir. Hasat koçanlar süt olum döneminde iken elle koparılarak yapılmış olup, hasat so nucu elde edilen ikinci ürüne ait tek bitki ve kocana ait de--40- gerler 10 örnek üzerinde yapılarak ortalamaları alınmıştır. Dekara kocan sayısı ve kocan verimi parsel delerleri üzerin den hesap edilmiştir. Çeşitlere ait verim komponentlerinin karşılaştırılması sonucunda, dekara ortalama toplam I. kocan sayısı ve tek ko can ağırlığı hariç» incelenen diğer 13 karakter bakımından kullanılan çeşitler arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Denemede kullanılan üç şeker mısır çeşidi içinde Jübilee çeşidi, diğer iki çeşide göre; bitki boyu, bitkide yaprak sa yısı, ilk kocan yüksekliği, kocan boyu, kocanda dane sayısı, bitki başına kocan sayısı, dekara ortalama toplam II. kocan sayısı, dekara ortalama toplam kocan sayısı ve dekara ortala ma toplam kocan verimi bakımından yüksek bulunmuştur. incelenen karakterlerden; kocan çapı, tek kocan ağırlığı ve dekara ortalama toplam I. kocan sayısı Reward çeşidinde diğer iki çeşitten daha yüksek bulunmuştur. Diğer taraftan Reward çeşidinde; tepe püskülü, kocan püskülü çıkarma ve ol gunlaşma süresi, diQer iki çeşide göre daha kısa olmuştur. Yapılan bu çalışmada, kocan çapı ve kocanda dane sayısı tek kocan ağırlığını olumlu ve önemli derecede etkilemiştir. Dekara kocan verimini ise bitki başına kocan sayısı, kocan capı, kocanda dane sayısı, dekara II. kocan sayısı ve dekara toplam kocan sayısı etkilerken dekara toplam kocan sayısı ile bitki başına kocan sayısı arasında olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. Genellikle bitki başına kocan sayısı artarken tek kocan ağırlığı azalmıştır. Jübilee ve Reward çeşitlerinin, Yerli çeşide göre ince lenen karakterler bakımından yüksek bulunması, bu çeşitlerin--41- hibrit olmasından kaynaklanmaktadır. Hibrit çeşitler, acık tozlanan çeşitlere göre, daha hızlı ve güçlü gelişmekte olup, daha yüksek fertiliteye sahip olmaktadırlar.

-42- SUMMARY This study was conducted to determine suitable sweet corn variety that grown after winter barley or wheat for sec ond crop and compare yield components concerning varieties Research was carried out in 1991, in Tokat conditions. A randomized, complete block design with four replica tions was used in experiment. It consisted of 12 (3*4) plots. Plots sizes were 4.9 by 5.0 m. In the experiment while row spacing was 70 cm, intrarow was 25 cm. The local variety and two hybrid (Jubilee and Reward) sweet corn were used in tri al. The sowing was made after winter wheat has harvested in early July (5 of July), 1991. 6 kg Ps>0B and 14 kg N per dec- are were applied. 40 '/. of nitrojen fertilizer was applied with sowing, and remaning 60 '/. was at the stage on which the plants were 40-50 cm. While first harrow was made when plants have had 3-4 leaves, second harrow and hilling was made they reached 40-50 cm. During growing period, irrigation was made as reguired. Harvest were made when the ears have reached the roasting stage. In the trial except number of total first ear per dec- are and single ear weight, for all characters, differences among cultivars were significant. Acording to analysis of variance results; plant height, number of leaves per plant, first ear height, ear height, number of grain per ear, number of ear per plant, number of total second ears per decare, number of total ear per decare and weight of total ear per decare were significantly higher with Jubilee relative to Reward and local variety.-43- Diameter of ear single ear weight and number of total first per decare from studied characters were higher in Reward than Jubilee and local variety. On the other hand tas sel ing, silking and maturity period of Reward were shorter than other cultivars. In the trial, ear diameter and number of grain per ear have influenced single ear weight positively and signifi cantly. Ear yield per decare was also influenced by number of ear per plant, ear diameter, number of grain per ear, number of total second ear and total ear per decare positively and significantly. Moreover beetwen number of total ear per dec- are and number of ear per plant was found significant. Usu ally as number of ear per plant increased single ear weight decreased. Jubilee and Reward were significantly higher than local variety for most of the studied characters because of they are hybrid. Since hybrid cultivars grow vigorosly than open pollinated.