Gümüşhane İlinin evselatıksularının arıtılması için alternatif çözümler ve karşılaştırılması

Abstract

I ÖZET Yüksek Lisans Tezi gümüşhane îlînîn evsel at ıksul arının arıtılması îçîh alternatif çözümler ve karsîlastirilmasî Yusuf TÜZEN Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabil im Dalı Danışman s Yrd.Doc.Dr» Mustafa DE?İRMENCİ Dünya nüfusunun hızla artması, teknolojinin ilermesi ve sanayinin gelişmesi, çevre kirlenmesini de berabe rinde getirmiştir, özellikle herhangi bir arıtma yapıl madan alıcı ortamlara verilen katı, sıvı ve gaz for mundaki kirleticiler kent yasamı üzerinde olumsuz etki ler oluşturmaktadır» Bu nedenle atıksuların arıtıldık tan sonra kontrollü olarak alıcı ortamlara verilmesi ger ekmektedi r. Bu çalışmanın amacı, Gümüşhane ili atıksularının Har- sit Cayma olan olumsuz etkilerini ortaya koymak ve a- tıksuların arıtılması amacıyla Arıtma Projesi hazırlama lıdır. Gümüşhane merkezi dışında Harsit Çayı üzerinde Torul, Kürtün ve Eymür merkezlerinde üc adet akım ölçüm istas yonu bulunmaktadır. Torul ve Kürtün istasyonlarının akım değerlerinden çıkarılan regrasyon hesabı ilişkisinden yararlanılarak^ Gümüşhane merkezinde Harsit Çayı'nın 1967-1980 yılları itibariyle aylık ortalama debileri tahmin edilmiştir. Bu değerlerin i m3/sn ile 23 m'VsnII arasında değiştiği belirlenmiştir» Harsit Çayının Gümüşhane merkezine giriş ve çıkısın da akarsulardan alınan su örneklerinde yapılan analiz lerde sırasıyla BOI», KOİ ve AKM -Farkları 14,16,6 mg/lt olarak bulunmuştur. Gözlenen bu -farkların inceleme böl gesinde yer alan atıksu kaynaklarından oluştuğu belir lenmiştir. Bu durum, özellikle Harsit çayı debisinin çok azaldığı yaz aylarında büyük sorun oluşturmaktadır. Gümüşhane kentinin 1945-1990 yılları arası nü-fus sayımı sonuçları dikkate alınarak farklı bes yönteme göre hesaplama yapılmış ve Gümüşhane imar planı, arazi yapısı, arsa durumu göz önüne alınarak proje nüfusu 1993 yılında 27606 kişi, 2013 yılında 41020 kişi ve 2028 yı lında 55000 kişi olarak tahmin edilmiştir. Hesaplanan proje nüfusu baz alınarak yapılan atıksu proje debisi hesaplamaları sonucunda bu değerler 2013 yıl için maksimum 159,9 İt/sn, ortalama 69,23 İt/sn, minumum 33,00 İt /sn, 2028 yılı için ise maksimum 260,80 İt/sn, ortalama 115,2 İt/sn ve minumum 88,0 İt/sn olarak belirlenmiştir. Gümüşhane ilinin iklim durumu, atıksu özellikleri ve arıtma tesisi arsa durumu dikkate alınarak arıtma sis temlerinden «Aktif Çamur Sistemi» seçilmiştir. Arıtma tesisi yeri olarak, Gümüshane-Trabzon karayolu üzerinde Degirmenbahçe mevkiinde bulunan 6 hektarlık bir alan seçilmiştir. Bu alan için yapılan taşkın analizle-Ill ri, heyelan ve semin etütleri sonucunda tesis yapımı için herhangi bir sorunun olmadığı belirlenmiştir» ANAHTAR KELİMELER s Çevre kirliliği, atıksu, arıtma projesi, akım istasyonu, nü-fus.

İM ABSTRACT Master of Science Thesis ALTERNATIVES FOR THE TREATMENT OF M IN I CI PAL WASTE WATERS 0F THE GÜMÜŞHANE AND THEIR COMPARISON Yusuf TÜZEN Cumhuriyet University Institute of Graduate Studies Environmental Engineering Section Supervisor 8 Yrd.DOC-Dr` Mustafa DE?İRMENCİ Inreasingly grow of the world population, develop ment of the technology and industry had brought abaut the environmental pollution» Particularly the discharge of solid, liquid and gas pollutancs into the receiving environments without any treatment has caused negative effects an the living organisms» In order to remove these effects, it is necessary to control and treat all materials, arrying waste waters, before discharging them into receiving enviroments. The aim of this study is to expose the negative effects of Gümüşhane wastewaters to Harşit stream and preparing the project of wastewatwr treatment. There have been three flow measurement stations in Torul, Kürtün and Eymür, district centers along the Har sit stream, outside the Gümüşhane center. By using the regres-sion relations derived from the flowrats valwes of Torul and Kürtün stations, the monthly average flowrates of Harsit stream nearby. The Gümüşhane center- ranges between the year 1967 and 1980 have 1 m'/sn and jc-j m*-/sn«V In chemical analysis made on the Hars i t stream just before the entrance and downstream of the Gümüşhane cen ter, the differences between BOD, COD and SS values had been found to be 14, 16 and 6 mg/lt respectively» It had been determined that the reason of these differences was the wastewater sources at the investigation area» This situation. is very important particularly in summers when the flow-rate of the stream decreased below lm3/sn» Taking into consideration of census results of Gü müşhane between the years i 945 and 1990, calculations had been made by five different methods and by taking into account of canning and construction plan» ground structure and land state» the project population had been estimated as 27606, 41020 and 55000 individuals for the years 1993, 2013 and 2028 respectively» At the and of estimations of project wastewater flowrates according to the calculated project popula tion, these values had been determined 115,2 36 L/snş 69,23 L/sn and 33,00 L/sn as the maximum, avarage and minimum values for the year 2013 and 260,80 L/sn, 115,2 L/sn, 58,0 L/sn, 66 L/sn for the year 2028» Taking into consideration of climate, wastewater characteristics and land state of Gümüşhane city, «Acti vated Sludge Process»- had been selected for treatment. For the treatment plant to establish, an area of 6 hectare in Degirmenbahce site* lacated at Gümüşhane - Trabzon highway had been found appropiate» AccordingVX to the result of the -flood, slope stability and.foundation analyses there was not any problem -for the establishment o-f the plant. KEY WORDSs Environmental pollution, wastewater, treatment project, -flow gauging station, population.