Çanakkale damızlık süt sığırı yetiştiriciler birliğine üye işletmelerde yetiştirilen süt sığırlarında doğrusal tip özelliklerinin kantitatif genetik analizi

Abstract

ÖZAraştırmada Çanakkale İli'nin, verim üzerine dolaylı olarak etkili doğrusal tipözelliklerinin ve morfolojik kusurların durumu ile puanlamayı etkileyebileceksistematik çevre faktörleri incelenmiştir. Ayrıca çalışmada, Çanakkale ilinde spermalarısuni tohumlamada kullanılan boğaların doğrusal tip puanı özellikleri yönünden genotipx çevre interaksiyonu irdelenmiştir.Çalışmanın materyalini Çanakkale Damızlık Süt Sığırı Yetiştiriciler Birliğine veSoykütüğü sistemine kayıtlı 226 işletmede bulunan ve 24 puantör tarafından doğrusaltip puanlamaları yapılmış 973 adet Siyah Alaca süt sığırına ait kayıtlar oluşturmaktadır.Sistematik çevre faktörleri olarak incelenen ilçe, laktasyon sırası, işletme düzeyive laktasyon günü etkilerinin bir çok tip özellikleri açısından istatistiksel anlamdaönemli olduğu görülmüştür (Pâ¤0.05).Tanımlaması yapılan hayvanda tip özellikleri dışında incelenen morfolojikkusurların, doğrusal tip özelliklerini farklı yönlerde etkilediği tespit edilmiştir.Kalıtım dereceleri yüksek olarak tahmin edilen genel puan (h2 = 0.47 ± 0.25),meme puanı (h2 = 0.62 ± 0.26) ve meme başı yerleşimi (h2 = 0.45 ± 0.24) özellikleridışındaki özelliklerin gerek kalıtım derecelerinin düşük, orta-düşük (h2 = 0.06-0.30)olarak tahmin edilmesi, gerekse Çanakkale ili için tahmin edilen boğa damızlıkdeğerleri ile katalog değerleri arasındaki korelasyonun benzer bulunmaması, buözellikler bakımından genotip x çevre interaksiyonunu işaret etmektedir.Anahtar Kelimeler: Genotip x çevre interaksiyonu, doğrusal tip özellikleri, sistematikçevre faktörleri, morfolojik kusurlar, genetik parametrelerI

ABSTRACTThis research was carried out to examine the traits of linear type points whichmay have indirect affects on yield. Status of the morphological defects with systematicenvironmental factors may affect grading in Çanakkale. Furthermore, genotype xenvironment interactions were studied in the concept of linear type traits using the bullswhose sperms were used for artificial insemination in Çanakkale.Records of 973 Holstein dairy cattle registered to Cattle Breeder?s Associationof Çanakkale located at 226 different farms were graded for linear type traits by 24different graders.The systematic environmental factors, district, parity, farm level and days inmilk were significant statistically (Pâ¤0.05) in most of the type traits.The morphological defects affected the traits of linear type points at differentdirections.All the traits except total score (h2= 0.47 ± 0.25), udder score (h2 = 0.62 ± 0.26)and teat placement (h2 = 0.45 ± 0.24) had low to medium heritabilities (h2 = 0.06 -0.30). Correlations between catalogue value and breeding values were low forÇanakkale. These two indicates that there is a genotype x enviroment interaction forthese traits.Key Words: Genotype x environment interaction, linear type traits, systematicenvironmental factors, morphological defects, genetic parameters.II