Sivas Kenti`ndeki hastane katı atıklarının incelenmesi ve uygun bertaraf sisteminin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi SİVAS KENTİNDEKİ HASTANE KATI ATIKLARININ İNCELENMESİ VE UYGUN BERTARAF SİSTEMİNİN BELİRLENMESİ Süreyya ALTIN Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Yrd. Doç. Dr. Orhan CERİT Bu çalışma da; Sivas kent merkezinde bulunan hastanelerin ve sağlık ocaklarının atık özelliklerinin belirlenerek, halk sağlığına ve yönetmeliklere uygun şekilde bertarafının sağlanması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Numune, S.S.K., Doğumevi ve D.D.Y. hastanelerinin atıkları incelenmiştir. Hastane atıklarının, biyolojik tehlikeli atık sınıfına girmesi nedeniyle özel bir işlemle bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, Sivas kenti hastane atıklarının bertarafı için düzenli depolama yöntemi seçilmiştir. Çalışma kapsamındaki hastanelerde katı atık miktarının tespit edilmesi için periyodik olarak ölçümler yapılmış ve kişi başına düşen atık miktarları hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalara göre seçilen alanın ancak 17 yıl için yeterli olabileceği bulunmuştur. Ölçümler sonucunda hastanelerdeki atık türü yüzdeleri, ameliyat atığı ve normal atık miktarları ölçülerek, depolamanın yapılacağı 17 yıl için gerekli depolama projesi yapılmıştır. Buna göre; hastanelerdeki yanabilir atık yüzdesi % 90-95 arasındayken, yanmayan atık yüzdesi % 5-10 arasında değişmektedir. Hastanelerdeki enfekte atıklar gerektiği gibi ayrılabildiğinde, enfekte atık oranı, toplam atığın sadece % 10 - 20' si kadar olmaktadır. Sivas kenti için, hastane atıklarının nem içeriğinin ağırlıkça %14 olduğu bulunmuştur. Ayrıca normal atık ve enfekte atıklar, kaynağında istenildiği gibi ayrılamadığı için tüm atıkların enfekte olarak nitelendirilmesi mümkündür. Hastane atıklarından ve sağlık ocaklarından çıkan atıkların toplanması için bir toplama güzergahı belirlenmiştir. Toplama işleminin 10 m3 kapasiteli bir kamyonla, günde bir defa yapılması planlanmıştır. Toplama güzergahı, araçların park yerine en yakın sağlık ocağından başlayıp, deponi alanına en yakın sağlık ocağında son bulacak şekilde belirlenmiştir. Hastane atıklarının depolanması için seçilen alanın kullanılabilir hacmi 99 878 m3 olarak bulunmuştur. Deponi alanı her yıl çıkacak olan atık miktarını karşılayacak şekilde birer yıllık bölümlere ayrılmıştır. Deponide oluşacak sızıntı suyu ve gaz miktarı hesaplanmıştır. Elde edilen veriler kullanılarak, seçilen deponi sahasının, tehlikeli atıkların depolanması için geçerli olan prensiplere göre projelendirmesi yapılmıştır. Anahtar Kelimeler : Hastane atıklarının özellikleri, düzenli depolama, tıbbi atıkların depolanması,

II SUMMARY M. Sc. Thesis THE INVESTIGATION OF HOSPITAL WASTES IN SİVAS CITY AND DETERMINATION OF SUITABLE DISPOSAL SYSTEM Süreyya ALTIN Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Environmental Engineering Supervisor: Assist. Prof. Dr. Orhan CERİT In this study, waste properties of medical centers and hospitals have been determinated in center of Sivas city and then it was aimed that disposal of wastes according to human healthy and regulations. In this concept, Numune, S.S.K., Doğumevi and D.D.Y. hospital's wastes have been investigated. Because of hospital wastes are biological hazardous wastes class, it should be disposaled by method of special treatment. By the way; landfill method have been selected for the disposal of hospital wastes of Sivas. Periodically, the measurement of wastes have been done where contains of study in order to find out amount of solid waste and it has been accounted quantity of solid waste per person. Based on calculations, it has been determinated that selected are enough for 17 years. According to measurements results, waste type of percent and amount of surgical operation wastes where comes from hospitals have been determinated and necessary landfill project have been done for 17 years. According to measurements, it has been concluded that while percent of combustible waste was between % 90 - 95, percent of noncombustible waste was ranged between % 5-10. When infectious wastes in the hospitals can be separated like this required, rate of infectious wastes have been decrease only as % 10 - 20 of total wastes. For Sivas city, it has been determinated that hospital wastes contained moisture %14 weightly. Beside all wastes can be accepted infectious because of normal and infectious wastes can't be separated in their sources. For wastes where have been generated from hospitals and medical centers have been laid out a collection route. Collecting facilities have been laid out to collect one time at every day with vehicle the capacity of 1 0 m3. Collection route have been defined where it will be started from medical center at the nearest where vehicles parked and finished at the medical center near of the landfill area. Selected area's useable volume for landfilling of hospital wastes have been counted as 99878 m3. Landfill area have been divided into the yearly parts, that it will be correspond to amount waste generation at every year. Amount of leachate and gases that be penetrated have been calculated. By using obtained data, selected landfill area have been projected according to proper regulations for hazardous wastes. Keywords: The properties of hospital wastes, landfill, landfill of medical wastes