KD Anadolu bölgesindeki Artvin`in kuzey doğusu ile (Borçka-Artvin) Borçka`nın güneyi arasındaki bölgenin jeolojik incelemesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KD ANADOLU BÖLGESİNDEKİ ARTVİN'İN KUZEY DOĞUSU İLE (BORÇKA - ARTVİN ) BORÇKA'NIN GÜNEYİ ARASINDAKİ BÖLGENİN JEOLOJİK İNCELEMESİ Mehmet ÜLKÜ Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK Bu çalışmada Artvin ilinin kuzeyinde yer alan Borçka ilçesi doğusunun stratigrafik ve yapısal özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanın 1/25.000 ölçekli jeolojik haritası yapılarak birimlerin stratigrafik - yapısal özellikleri belirlenmiştir. İnceleme alanı Pontid tektonik birliği olarak tanımlanan zonun en doğusunda yer almaktadır. Çalışma kapsamındaki bölge iki tektonik üniteye ayrılarak incelenmiştir. Bunlar kuzeyde `Hopa - Borçka Zonu ve güneyde Artvin Yusufli Zonu` dur. Bu Zonlar Adamia, (1995), tarafından tanımlanan Adjara - Trialeti Zonu ve Artvin Bolnisi Zonu ile korele edilebilir. Hopa - Borçka Zonu çalışma alanının batısında yüzeylemcktedir. Dasitik bir volkanizma ile başlar, tabanı gözlenmemektedir. Bu zorun Artvin - Yusufeli Zonu ile olan dokanağı intrüzivler tarafından kesilmiştir. Dasitler üzerine mikritik kireçtaşı ara katkılı bazaltik bir volkanizma gelir. Killi kireçtaşı vekırıntılılar tarafından üzerlenen birim üzerine uyumlu olarak Eosen volkanik ve volkanoklastikleri gelir. Artvin-Yusuf Zonu çalışma alanı doğusunda yüzeylemektedir. Çalışına alanında tabanı görünmemekle beraber Pontidlcrdc Jura-Alt Krctasc düşük metamorfizma geçirmiş kırıntılı ve volkanik ardalanım üzerine taban konglomerası ile uyumsuz olarak gelir. İstif kireçtaşı, antezitik-dasitik lav, tüf- breş ardalanmasından oluşur. Maestri htiyen-Daniyen yaşlı resifal kireştaşı tarafından uyumsuz olarak örtülen istif. Daniyen sonrası dönemde kırıntılar tarafından temsil olur ve Eosen volkanik ve volkanoklastikleri tarafından uyumsuz olarak üzerlenirler. İki tektotik ünite arsındaki en önemli fark, Artvin Yusufeli Zonu istifinde Maestrihtiyen ve Eosen uyumsuz olarak gelirken (İstifin yükselme ve sığlaşması) llopa-Borkça Zonu istifi Santoniyen-Lütesiyen arası süreklilik arz eden bir istifdir. Ayrıca Üst Kretase'de Artvin-Yusufcli /.onunda değişik düzeylerde ve birden fazla andezit ve dasit volkanik ardalalanması varken I lopa- Borçka Zonuıf da dasitik volkanizma tek bir düzeyde ve sedimanter ara katkısızdır. Bütün Pontid'ler boyunca bu iki ünitenin sınırı Riyolit tarafından ayrılmıştır. Tektonik KB-GD uzanımlı verev atimi ı ters faylarla karakteristiktir. Ponlidlcrc özgü Masif Sülfil yatakları (Kuroko tip) Hopa-Borçka Zonu içinde ve dasitik volkanizma ile eş kökenli olarak oluşmuşlardır.Artvin-Yusfeli Zonu içinde masif sülflt yatağı yoktur. Anahtar kelimeler; Kuzey Doğu Pontidler, Yapısal jeoloji. Adjara Trialeti Zonu, Hopa-Borçka Zonu, Artvin Yusufeli Zonu, Volkanizma, Stratigrafi.

IV SUMMARY M. Sc. Thesis Mehmet ULKU Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Prof. Dr. Ali ÖZTÜRK İn this study, strati graphic and structural characteristics of the region to the east of Borkça and to the north of Artvin are investigated After having determined its stratigraphic peculiarities; a 1/25,000 scale geological map of all Ihe units in the region has been prepared. The study area is known as a pontid tectonic formation. It has been investigated as two distinct tectonic zones, which are the Hopa- Borçka zone in the north and the Atrvin-Yusufeli zone in the south. These two areas can be correlated with Adjara-Trialeti zone defined by Adamia (1995) and with the Artvin-Bolnisi zone. Ihe I lopa-Borçka zone surfaces towards the west side of the study area. II starts out with a dasilic volcanism, and its bottom is visible. This zone isintersected by the dokanağı intrusives included in the Artvin- Yusufeli zone. Over dasitcs a basaltic volcanism intermigled by micritic limestone is located. Eosen volcanics and volcanoclastics extend concordantly over the unit which is overlain by clayey limestone and their fragments. The Artvin- Yusufeli zone outcrops in the eastern part of the study area. Altliougt its bottom is not visible within the area of interest, this zone occurs discordantly with the base conglomerate over a partly fragmcntal volcanic series which experienced a low metamorphism. It consists of a sequence of accumulated limestone,andesitic-dasitic lava, and tuf-breach. The accumulation, whic is discordanty overlain by meastrihtien-Danien aged reciphal limestone, is represented by fragments following the Danicn period and is overlain discordantly by Eosen-aged volcanics and volcanoclastics. The most striking difference between these two zones is whereas Meastrihtien and Eosen occur discordantly at the Artvin- Yusufeli accumulation (uplifting and getting shallow), the Hopa-Borçka accumulation exhibits continuity between Santanien and Lutesien. Moreover, while at upper :Krclase, multiple andesite and dasite volcanic sequences exist at different levels, the dasitic volcanism at the Hopa-Borçka zone occurs at one level only without sedimentary intermixes. Boundary of both these unites arc delimited by Riolite along all the pontids. Tectonic inverse faults exetending diagonally along the NW-SE direction are charctcristic to the area. All These Feults ar lagged by systems having NW-SE alignments. Massive sulphate layers in the Hopa- Borçka zone, which are peculiar to pontides, were formed simultaneously with the dasitic volcanism. A massive sulphate stratum does not exist in the Artvin- Yusufeli zone. Key words: Artvin Yusufeli Zone, Hopa-Borçka Zone, Structural geology, Stratigraphyc, North East Pontides, Dasitic volcanism, Volcanics Adjara Trialeity zone,