Orta anadolu bindirme kuşağının Çobansaray-Karakaya (Yıldızeli) arasındaki kesiminin jeolojik özellikleri

Abstract

İnceleme alanı Sivas'ın 80 km BKB' sında Orta Anadolu Bindirme Kuşağı ile Sivas Tersiyer Havzasının kuzey sınırı üzerinde yaklaşık 180 km2 lik alanı kapsamaktadır. inceleme alanındaki kaya birimleri Tersiyer öncesi temel birimler ve Tersiyer birimleri olarak iki ana bölümde değerlendirilmiştir. Temel birimler Paleozoyik yaşlı kuvarsit, kalkşist ve mermerden oluşan metamorfikler (Akdağmadeni litodemi) ve bunu tektonik olarak üzerleyen genelde tüm Türkiye'de yaygın olarak ilk yerleşimine Üst Kretasede başlayan Alt Kretase öncesi yaşlı bir okyanusal kabuğa ait kayaçlann değişik boy ve türdeki bloklarından oluşan ofiyolitik karışık (Tekelidağı karışığı) oluşturmaktadır. Bu temel üzerinde tektonik yönden duraysız bir ortamda oluşan Paleosen yaşlı Kılıçlı olistostromu yeralmaktadır. Orta Eosen yaşlı Boğazköy formasyonu ve bununla yanal/düşey geçişli Pazarcık volkaniti, Kılıçlı olistostromu üzerinde açısal uyumsuzlukla bulunmaktadır. İnceleme alanı ve dışında da geniş alanlarda yüzeyleyen Neojen yaşlı karasal çökeller (incesu formasyonu) tüm birimleri açısal uyumsuzlukla örtmektedir. Tersiyer öncesi birimlerle Tersiyer birimleri arasında yaklaşık DKD-BGB gidişli kuzeyden güneye doğru gelişmiş 3 ana bindirme ayırtlanmış, bunlar Orta Anadolu Bindirme Kuşağı (OABK) olarak adlandırılmıştır. Neotetisin kuzeykolunun Üst Kretase'de kapanmaya başlamasıyla bölgeye yerleşen ofıyolitik melanj, Neojen sonrasında da devam eden hareketlerle Neojen yaşlı karasal kırıntılı çökelleri de etkileyerek, bunlann sınırlarında büyük açılı ters faylar ve geri bindirmeler oluşturmuştur. Neojen yaşlı birimlerdeki sınırlı fay kinematik verileri, K10°B-G10°D doğrultulu sıkıştırmayı göstermekte ve bu sonuç bölgedeki kıvrım eksenlerinin gidişleri ile Orta Anadolu Bindirme Kuşağını oluşturan sıkıştırma yönü ile uyumluluk sunmaktadır.

The study area is located about 80 km west-northwest of Sivas and covers a 180 km2 area on the northern border of Central Anatolian Thrust Belt and Sivas Tertiary Basins. The rock units in the study area have been divided into two sub-units. These units are Pre-Tertiary and Tertiary units. The basement of study area is constitued by Palaeozoic quartzite, calc-schist and marble (Akdağmadeni Lithodem), which is overlain by Tekelidağı Ophiolitic Melange composed of a number of rock blocks in different size and shape. The Tekelidağı Melange is a dismembered unit of Lower Cretaceous ocean floor which is very common units in Turkey, and its emplacement started in Upper Cretaceous. The bottom rocks are overlain by Paleocene age Kılıçlı Olistostrome representing an unstable tectonic environment. Middle Eocene Boğazköy Formation and Pazarcık Voicanics which have lateral extension with Boğazköy Formation unconformably rest on the Kılıçlı Olistostrome. However, Neogene İncesu Formation, covers large areas in and outside the study area as terrestial sediments, unconformably overlies the above units. In Pre-Tertiary units three thrust faults have been distinguished trending ENE-WSW. They are regarded as part of the Central Anatolian Thrust Belt (CATB), within study area.The emplacement of Tekelidağı Ophiolitic Melange was started in Upper Cretaceous time due to closure of northern branch of Neo-Tethys ocean. Emplacement of the melange continued after Neogene times and affected the Neogene aged terrestial sediments. Reverse faults and backthrust were observed in the study area. Although, limited kinematic data for the İncesu Neogene formation shows that the compression direction is N10°W-S10°E in the area and this result is consistent with the fold axes and direction of compressive stress forming the CATB.