Ekinbaşı (Divriği-Sivas) demir cevherleşmesinin rezerv hesaplamaları

Abstract

IV ÖZET Yüksek Lisans Tezi EKİNBAŞI (DİVRİĞİ - SİVAS) ÖEMİR CEVHERLEŞMESİNİN REZERV HESAPLAMALARI Aydın KARATEPE Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Yrd.Doç.Dr. Salih YÜKSEK Bu çalışmada, Ekinbaşı demir yatağının cevherleşme boyutlarının belirlenmesi ve cevher miktarının hesaplanması için farklı yöntemler kullanılarak maden yatağı klasik ve bilgisayarlı yöntemlerle modellenmiştir. Bölgede 1991 yılında başlayarak 1997 yılına kadar 26 adet arama ve geliştirme sondajları yapılmıştır. Bu 26 adet sondajın toplam uzunluğu 10665.55 m. dir. Yapılan sondajların 16'sı 75 eni ile 100 m. aralıklarında değişik kalınlıklarda cevher keserken 10 sondaj cevher kesmemiştir. Bu çalışmada öncelikle MTA tarafından, klasik yöntemlerden kesit yöntemi kullanılarak yapılan hesaplamalar incelenmiş, sonra klasik yöntemlerden poligon yöntemi ile hesaplamalar yapılmıştır. Daha sonra sondaj verileri bilgisayara yüklenerek, bilgisayarlı yöntemlerden mesafenin tersi ve jeoistatistik yöntemlerle yatağın modeli oluşturulmuş ve hesaplamalar yapılmıştır. Blok model oluşturulurken, cevher yatağı 25x25x12 m. boyutlarında 32 256 adet soyut blok olarak düşünülmüş ve her bloğun merkezi için bir tenor değeri atanmıştır, id ve kriging yöntemleriyle rezerv sonuçları elde edilmiştir. Ayrıca id yöntemiyle sondaj etki alanları değiştirilerek tenor aralıkları bazında rezerv hesaplamaları yapılmıştır.Yapılan hesaplamaların genel sonucu olarak; MTA tarafından yapılan hesaplamada kesit yöntemi ile ortalama %59,40 Fe3t)4 tenörlü 8.934.468 ton, poligon yöntemi ile ortalama %50,23 Fe3O4 tenörlü 9.152.181 ton jeolojik rezerv hesaplanmıştır. Bilgisayar destekli yöntemlerden mesafenin tersi (id) yöntemiyle yapılan hesaplamada, %50 Fe3O4 tenorunun üstündeki blokların rezervi hesaplandığında 6.597.720 ton bulunurken, yine aynı tenorun üstünde jeoistatistik yöntemi ile, 7.242.220 ton yerinde rezerv belirlenmiştir. Cevher yatağının görsel olarak incelenmesi sonucu cevherleşmenin süreklilik göstermediği ve bu durumun jeolojik ve mineralojik oluşumla paralellik arz ettiği ve ayrıca rezerv miktarının orta katlarda artarken üst ve alt katlarda azaldığı çizilen grafiklerde görülmüştür. Bilgisayarla yapılan tüm işlemler Vulcan programıyla yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Divriği-Ekinbaşi, Blok Model, Rezerv, Poligon, Mesafenin Tersi, Kriging, Üçgenleme

VI ABSTRACT M.Sc. Thesis RESERVE CALCULATION OF EKİNBAŞI (DİVRİ?İ - SİVAS) IRON ORE DEPOSIT Aydın KARATEPE Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Mining Engineering Supervisor: Assist. Prof. Dr. Salih YÜKSEK In this study different methods were applied in order to determine the size of mineralization and to figure out the ore reserve of Ekinbaşı-Divriği Iron ore body. The ore body was modeled usirig classical and computerized approaches. Starting in 1991, a total of 26 exploration and development drills whose length amounted to 10,665.55 m were done until 1997. While ore was encountered from 75 cm to 100 m in thickness in 16 drills, the remaining 10 drills did not cut any mineralized body. Following the analysis of a reserve calculation study with sectioning carried out by the Mineral Research and Exploration Institute (MTA), the polygon model of classic methods was adopted for reserve calculation. Then, by inputting drilling data to computer the ore body model was constructed and reserve calculations done by utilizing the inverse distance and geostatistical models of computer-aided methods. When the block model was being created the ore body was assumed to compose of 32,256 virtual blocks (each 25x25x12 m) and the center of each block was assigned a grade value. Reserve calculation was done with inverse distance and kriging. In addition, by changing the influence zone of drills in the inverse distance method, reserve calculations were done on the basis grade interval.VI 1 The MTA Institute had determined the geological reserve of Ekinbaşı ore body as 8,934,466 tons with an average grade of 59.40% Feî04 by sectioning. The results of this study indicate that the reserve of the ore body is 9,152,181 tons with an average grade of 50.23% Fej04 by polygon method. When the computer-aided methods were applied, the reserve of the ore body was figured out as 6,597,700 tons with an average grade >50% FegQ» by the inverse distance method and as 7,242,720 tons by geostatistics. Visual inspection of the ore body reveals the fact that the mineralization is not continuous and thus this situation shows parallelism with geologic and minerologic evolution of the ore body. It is clearly visible from the level sections that mineralization has intensified toward the ceriter of the ore body at the blocks located in the middle but gotten weak toward upper and bottom blocks. All computer-based work was done by using Vulcan software. Key Words: Divriği Ekinbaşı, Block model, Reserve, Polygon, Inverse Distance, Kriging, Triangulatibn.