Aktif kromosferli çift yıldızların izokron yaşları

Abstract

AKTİF KROMOSFERLİ ÇİFT YILDIZLARIN İZOKRON YAŞLARIÖZETOluşumları aynı zaman ve aynı bölgede olan yıldızların, örneğin açık veya küreselküme yıldızları, yaşlarını belirlemede kullanılan izokronlar ile yaş belirleme tekniği,Aktif Kromosferli Çift (CAB, Chromosphericly Active Binaries) yıldızlarauygulanmıştır. Tekniği uygulamak için seçilen 200 yıldızın fiziksel parametreleri(sıcaklık, yarıçap, kütle vs.) ve gözlemsel verileri (görünen parlaklık, renk, paralaks vs.)devam etmekte olan kataloglama çalışmamızdan (TÜBİTAK 104T508 nolu proje) teminedilmiştir. Öncelikle, bu yıldızlar arasından gözlenen ışığa yoldaş yıldızın katkısıboşlanabilecek kadar küçük olan, tek çizgili tayf gösteren sistemler ayıklanmıştır.Tayfında iki veya çok yıldızın etkisi açıkça görülen sistemler arasından bileşenlerin ışıkoranları hesaplanabilen 80 CAB yıldızı seçilmiştir. Bunlardan 32 tanesi, H-Rdiyagramında izokronlar ile yaş belirlenemeyen bölgeye düştükleri ve 11 tanesi de kütleaktarımı komplikasyonu gösterdikleri için, izokronlar ile yaş belirlemeye uygunolmadıkları için seçilmişler arasından çıkartılmıştır. Kalan 37 sisteme, teknik başarı ileuygulanmış ve bu sistemlerin izokron yaşları hataları ile birlikte belirlenmiştir. Tekçizgili olan sistemler de izokron setleri üzerinde işaretlenmiş ve 85 tanesinin muhtemelyaşı belirlenmiştir. Ancak, bu yaşlar iki çizgili sistemlerin yaşları kadar güvenilirdeğildir. Çünkü, bu tür yıldızlarda, çift sistemlerdeki gibi aynı yaşı teyit edebilecekyoldaşa ait veriler yoktur.Anahtar sözcükler :Aktif kromosferli çift yıldızlar, yıldız evrimi, izokronlar, izokron yaşlarıHazırlanan bu Yüksek Lisans tezi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi BilimselAraştırma Projeleri Fonu tarafından 2005/22 no'lu proje ile desteklenmiştir.iv

ISOCHRONAL AGES of CHROMOSPHERICALLY ACTIVE BINARIESABSTRACTIsochrone fitting technique has been applied to chromospherically active binaries.The physical parameters (effective temperatures, radii, masses etc.) and observationaldata (apparent visual brightness, colors, parallaxes etc.) data has been collected from theChromospherically Active Binary Catalogue which is a going on project (TÜBİTAK,project number 104T508). In order to close systems with known light ratio the singlelined systems were selected out first. From the 80 systems with known light ratios, the 32system have fell in the region where isochron ages cannot be determined. However, thetechnique has been applied successfully to 37 systems with known light ratios, and theirisochron ages were determined. Nevertheless, the single lined systems were also markedon isochrones and isochron ages were also assigned for them. Ages for single linedsystems have more uncertainty then single stars because with an unseen secondary one donot have information weather or not a system already passed through mass transfer stage.Keywords :Chromospherically active binaries, stellar evolution, isochrones, isochronal agesThe present M.Sc. thesis was supported by Çanakkale Onsekiz Mart University underthe project BAP no 2005/22.v