Lamiaceae familyasına ait bazı bitki türlerinin antimikrobiyal aktivitelerinin araştırılması

Abstract

IV ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ LAMIACEAE FAMİLYASINA AİT BAZI BİTKİ TÜRLERİNİN ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTELERİNİN ARAŞTIRILMASI Bektaş TEPE Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman Doç. Dr. Atalay SÖKMEN Lamiaceae familyasına ait 4 bitki türünden [Cyclotrichium origanifolium (Labill.) Manden. et Scheng., Origanum syriacum (L.) var. bevanii (Holmes), Salvia tomentosa Miller, Thymus eigii (M. Zohary et P.H. Davis) Jalas] elde edilen 28 farklı özüt ve 4 farklı uçucu yağın antimikrobiyal aktiviteleri, NCCLS (National Committee for Clinical Laboratory Standarts) önerileri doğrultusunda agar kuyucuk ve disk difüzyon metodları kullanılarak 12 bakteri ve 2 mayaya karşı denenmiştir. Polar özütlerde genelde aktivite bulunmazken, non-polar özütler çeşitli düzeylerde aktivite göstermiştir. Asıl aktivite uçucu yağlar tarafından sağlandığından, çalışma konusu bitkilerin uçucu yağ içerikleri gaz kromatografısi-kütle spekrometresi (GC-MS) analizi ile kantitatif olarak, yağların fraksiyonları ise ince tabaka kromatografisi (İTK) ile kalitatif olarak belirlenmiştir. T. eigii ve O. syriacum 'a ait uçucu yağların diğer yağlara göre daha aktif oldukları tespit edilmiştir. Bunun nedeninin bu bitkilere ait uçucu yağlardaki yüksek timol ve karvakrol içeriğine bağlı olduğu, ancak C. origanifolium uçucu yağında bulunan pulegon örneğinde olduğu gibi, diğer monoterpenlerin antimikrobiyal aktivitesinin de göz önünde bulundurulabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Cyclotrichium origanifolium, Origanum syriacum var. bevanii, Salvia tomentosa, Thymus eigii, antimikrobiyal aktivite, uçucu yağ, (jC-MS.

SUMMARY M. Sc AN INVESTIGATION ON THE ANTIMICROBIAL ACTIVITIES OF SOME LAMIACEAE SPECIES Bektaş TEPE Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor Assoc. Prof. Atalay SÖKMEN Twenty-eight different extracts and four different essential oils obtained from four species [Cyclotrichium origanifolium (Labill.) Manden. et Scheng., Origanum syriacum (L.) var. bevanii (Holmes), Salvia tomentosa Miller, Thymus eigii (M. Zohary et P.H. Davis) Jalas] belonging to the Lamiaceae family have been tested against twelve bacteria and two yeasts to explore their antimicrobial activities, using agar-well diffusion and disk diffusion assays as recommended by NCCLS (National Committee for Clinical Laboratory Standarts). Non-polar extracts have exhibited antimicrobial activities in various levels, whereas polar ones remained inactive in general. Since the esential oils were mainly found to be responsible for the activity, their compositions were quantitatively identified by gas-chromatography/mass spectrometer (GC-MS) analysis, while thin layer chromatography (TLC) were employed for the qualitative analysis of the fractions from the oils. The essential oils of T. eigii and O. syriacum were found to be more active when compared to those of other two plants studied. In conclusion, high thymol and carvacrol levels of the essential oils from the latter two species were concluded as being responsible for the activity arisen, but, as happened in the pulegon case which is found as the main constituent of the oil from C. origanifolium, the other monoterpenes could be taken into acount for the antimicrobial activities observed. Key Words: Cyclotrichium origanifolium, Origanum syriacum var. bevanii, Salvia tomentosa, Thymus eigii, antimicrobial activity, essential oil, GC-MS.