Bazı elma çeşitlerinde (Malus sylvestris Miller) çeşitlerinde köklenme davranışları, köklenme ile ilgili fizyolojik ve anatomik faktörlerin araştırılması

Abstract

ÖZET Doktora Tezi Bazı Elma (Malus sylvestris Miller) Çeşitlerinde Köktenine Davranışları, Köklenme İle İlgili Fizyolojik ve Anatomik Faktörlerin Araştırılması Aysel KAYA Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. İbrahim YALÇIN Bu çalışmanın amacı, ekonomik öneme sahip elma (Malus sylvestris Miller) kültür çeşitlerinin çelikle üretim zorluklarının nedenlerini araştırmaktır. Golden, Misket ve Starkrimson elma çeşitlerinin ekim ve şubat'ta alman bir yıllık sürgün çelikleri 2000 ve 3000 ppm'lik indol butirik asit (IBA) ile muamele edildikten sonra 17-24 °C'de köklenme ortamına bırakıldı. Köklendirme ortamı olarak kum-perlit karışımı kullanıldı. Tüm sürgün çeliklerinde kallus oluşumu gözlendi, ancak kök oluşumu gözlenmedi. Bir yıllık sürgünlerden değişik zamanlarda (Ağustos, Ekim ve Şubat) alınan örneklerde karbohidrat, büyüme düzenleyicileri (indol-3-asetik asit, gibberellik asit, zeatin ve absisik asit), pigment (klorofil-a, klorofil-b, karotenoidler ve antosiyaninler) içerikleri ve anatomik yapı incelendi. Hormon ve karbohidrat içerilerinin köklenme için yeterli olduğu bulundu. Ancak absisik asit, antosiyanin ve karotenoid içeriklerinin yüksek düzeyde olduğu saptandı. Köklenme ortamına bırakılan çeliklerin taban kısımlarındaki korteks (kabuk) bölgesinde düzensiz hücre bölünmelerinin olduğu görüldü. Ancak kolay köklenen bitki türlerinin aksine, çeliklerde adventif kökleri oluşturacak organize kök öncülerinin oluşmadığı saptandı. Hücre bölünmesinde gözlenen düzensizlik ve yetersizliğin, elma kültür çeşitierinin çelikle üretim zorluğunun önemli bir nedeni gibi gözükmektedir. Anahtar Kelimeler: Malus sylvestris, Pigmentler, Karbohidratlar, Bitki hormonları, Anatomik yapı, Kök ve Kallus oluşumu

ABSTRACT Ph.D. Thesis Rooting Behaviors in Some Kinds of Apple (Malus sylvestris Miller) and Investigation of Physiological and Anatomical Factors on their Rooting Aysel KAYA Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor : Prof. Dr. Ibrahim Yalçın The aim of this study is to investigate the reasons of rooting difficulties of economically important kinds of apple (Malus sylvestris Miller) cultivars cuttings. One year old stem cuttings of Golden, Misket and Starkrimson apple kinds taken in October and February were incubated at 17 to 24 °C for rooting after treated with 2000-3000 ppm indole butyric acid (IBA). The mixture of sand-perlite was used as a rooting medium. While callus formation was observed in all shoots, rooting was not observed. Samples taken from one year old stem cuttings in various times (august, October and february) were investigated for the contents of carbohydrate, growth regulators (indole-3-acetic acid, gibberellic acid, zeatin and abscisic acid) and pigments (chlorophyll- a, chlorophyll-b, carotenoids and anthocyanins) and anatomic structure. The contents of hormone (indole-3-acetic acid, gibberellic acid and zeatin) and carbohydrate were found to be sufficient for rooting. On the other hand, the contents of abscisic acid, anthocyanin and carotenoid were determined to be at high levels. Disorganized cell divisions were observed in the cortex region of bases of cuttings left in rooting medium. But, in the contrary to easy rooting plant species, organized root precursors that would turn to adventive roots in cutting were not observed in these cuttings. Disorganized and insufficient cell divisions seem to be an important reason for difficulties of cutting propagations of kinds apple cultivars. Key words: Malus sylvestris, Pigments, Carbohydrates, Plant hormones, Anatomic structure, Root and Callus Formation