Sivas ili dolayının sel ve taşkınlar açısından incelenmesi ve alınması gereken önlemler

Abstract

Sunulan çalışmada; Sivas ili dolayının sel ve taşkınlar açısından incelenmesi ve alınması gereken önlemler irdelenmiştir. Önce sel ve taşkınlara ilişkin temel bilgiler sunulmuş, Dünya' da ve ülkemizde, özellikle Sivas yöresinde sel ve taşkınların tarihi bilgileri ve neden olduğu zararlar sergilenmiştir. Ayrıca sel ve taşkınların analizine ilişkin genel bilgilerin yanı sıra Sivas ili sınırları içindeki su havzaları tanıtılmış ve Yukarı Kızılırmak boyunca önemli yerleşim alanlarının sel ve taşkın analizi ilk kez yapılmıştır. Böylece büyük can ve mal kaybına yol açan sel ve taşkınların Sivas ili içindeki potansiyelinin anlaşılmasına katkı amaçlanmıştır. Sel ve taşkınlara ilişkin değerlendirmelere göre bu afetlerin, yağışların düzensiz ve ani olmasına, yağış alam büyüklüğüne, yörenin topografik ve akaçlama (drenaj) yapısına, toprak bileşimine ve üzerindeki bitki örtüsüne, akan suyun yatak kapasitesine bağlı olarak meydana geldiği görülmektedir. Sivas ili tarihi sel ve taşkınları ve son yıllara ait yağış verileri irdelendiğinde, Sivas yöresinde sel ve taşkın olasılığının en yüksek olduğu ayların Mayıs ve Haziran ayları ile Eylül, Ekim ve Kasım aylan oldukları görülmektedir. Ancak genel olarak Sivas ilinin düzensiz bir yağış rejiminin etkisi altında olduğu dikkat çekmektedir. Dolayısıyla hangi ayda ne kadar yağış olabileceğini önceden belirlemek ve buna göre önlemler almak bir hayli güçtür. Onun için; acil bir eylem planı oluşturulmuş ve bu planın daha da geliştirilerek yerel yönetimlerin hizmetine sunulması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Sel ve Taşkın Analizi, Yukarı Kızılırmak Taşkınları

In presented study, the area around Sivas and its vicinity was investigated in respect to floods and overflows, and necessary measures were suggested. Firstly, the general data about floods overflows were presented, and then a historical floods and overflows, and their damaging effects in our country and also in the world were studied. In addition to general data on the analysis of floods and overflows, river basins in the Sivas Region were defined and flood and overflows analysis of important settlements along the Upper Kızılırmak area were made for the fist time. Thus, a contribution to understanding of potential floods and overflows causing loss of life and property in the Sivas region, was aimed. Evaluation of the floods and overflows have revealed that these hazardous events occure under the control of irregular rainfalls, topographic and drainage structure, soil and flora covarege and also the stream channel capacity. According to historical flood and overflow records and the latest rainfall data of Sivas district, it can be claimed that the highest possibility of floods and overflows seems to be in May and June in spring and September to November in fall. However, in general, it is obvious that Sivas district is under the control of an irregular rainfall regime. So it is rather difficult to predict a particular time when the rainfall and also floods and overflows will occure and the precautions to be taken accordingly. There fore, the emergency plan was already formed and it is suggested that this plan should be developed for local administrations. Key Words: Analysis of Floods and Overflows, Upper Kızılırmak Overflows