Bazı ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve kalite değerlerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Dardanos Araştırma ve Uygulama Birimi'nde 2005-2006 kışlık yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuş ve 20 adet ekmeklik buğday çeşidi kullanılmıştır. Araştırmanın amacı Türkiye'nin farklı bölgelerindeki Tarımsal Araştırma Enstitülerinden temin edilen ekmeklik buğday çeşitlerinin Çanakkale koşullarında verim ve kalite değerlerini belirlemektir. Araştırmada kullanılan çeşitlerin bitkisel özellikleri ile ilgili bitki boyu, başak boyu, başak ağırlığı, başakçık sayısı, başakta dane ağırlığı, başaklanma gün sayısı ve dekara dane verimi ile ilgili gözlemler alınmıştır. Kalite özellikleri ile ilgili olarak ise dane nem oranı, hektolitre ağırlığı, bin dane ağırlığı, gluten miktarı, gluten indeks değeri, sedimentasyon değeri ve beklemeli sedimentasyon değeri hakkında veriler toplanmıştır. Danede nem miktarı dışında üzerinde durulan tüm özellikler bakımından çeşitler arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar olduğu görülmüştür.Denemede en yüksek dane verimi Pehlivan çeşidinden elde edilmiştir. Pamukova çeşidi, önemli kalite kriterlerinden olan gluten indeks değeri, sedimentasyon miktarı ve beklemeli sedimentasyon değeri bakımından denemedeki diğer çeşitlerden daha yüksek ortalamalara sahip olmuştur. Denemede incelenen verim ve kalite parametreleri arasında önemli korelasyonlar olduğu belirlenmiştir. Dane verimi üzerine, başakta dane sayısı, başakta dane ağırlığı ve başak ağırlığının yanında bitki boyu ve nem miktarının etki ettiği saptanmıştır. Kalite özellikleri ile verim bileşenleri arasında negatif yönlü ilişkilerin olduğu görülmüştür. En yüksek dane verimi Pehlivan çeşidinden elde edilmesine karşın, araştırmada kullanılan çeşitlerden Flamura 85, Gelibolu ve Pamukova çeşitlerinin kaliteli ve orta verimli çeşitler olarak Çanakkale yöresi için önerilebileceği belirlenmiştir.Anahtar sözcükler : Ekmeklik buğday, kalite, verim, gluten

This experiment was carried out in Çanakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Agriculture, Dardanos Research and Practice Unit at 2005-2006 winter growing period. The experiment was arranged in a randomized complete block design with three replications and used 20 bread wheat varieties. The objective of this study was to determine the yield and quality performances of some bread wheat cultivars obtained from the Agricultural Research Institutes located in different regions of Turkey, in Çanakkale conditions. Data were collected on some agronomic characteristics such as, plant height, spike length, spike weight, number of spikelets per spike, kernel weight per spike, days to heading, and grain yield per decare. Also, some kernel and flour quality characteristics were measured such as, kernel moisture, test weight, 1000 kernel weight, amount of gluten, gluten index, sedimentation and modified sedimentation. Significant differences were detected among the genotypes for all of the measured traits except moisture content.According to the results of experiment, the highest yield per decare was measured in Pehlivan. Pamukova cultivar had higher avarage of sedimentation test, modified sedimentation and gluten index value whic were important quality characters, than the other cultivars in trial. It was determined significant correlations among the measured characters. It was determined that kernel number per spike, spike weight and kernel weight per spike had effect with together plant height and moisture content on yield. It was seem that there is negative correlations among the quality characters and yiled. Consequently, it was understood that it must be regarded for selection of used cultivar not only yield but also quality characters in commercial cultivation and breeding studies. It was determined that it could be receommended Flamura-85, Gelibolu and Pamukova which are used cultivars from trial, as good quality and avarage yield cultivars for Çanakkale region.Key Words : Bread wheat, grain yield, quality, gluten.