Nicotiana tabacum L. (tütün)`da in vitro rejenerasyon sistemlerinin geliştirilmesi

Abstract

Çalışmamızda, Nicotiana tabacum L. cv. Samsun (tütün)'un in vitro rejenerasyon sistemleri geliştirilmiştir. Bu doğrultuda, farklı Nicotiana tabacum L. cv. Samsun (tütün) eksplantlarından organogenesis gerçekleştirilmiştir. Yaprak eksplantından organogenesis indirekt, gövde eksplantından ise direkt yolla meydana getirilmiştir. Organogenesisin indirekt yolla gerçekleşmesi için yaprak eksplantları, önce farklı oranlarda NAA ve BAP ilave edilmiş MS içeren kallus teşvik ortamlarına aktarılmıştır. Bu ortamlarda meydana gelen kallus dokuları karşılaştırılarak, en iyi kallus teşvik ortamı olarak 2,0 mg/L NAA ve 0,2 mg/L BAP içeren ortam belirlenmiştir. Seçilen kallus dokusu alt kültürlemeler ile çoğaltılmıştır. Çoğaltılan kallus dokusundan sürgün rejenerasyonu 2,0 mg/L BAP, 0,5 mg/L NAA ilave edilmiş MS ortamında meydana gelmiştir. Bu sürgün rejenerasyon ortamında eksplant başına düşen sürgün sayısı 2,05 olarak hesaplanmıştır. Gövde eksplantından sürgün oluşumu ise 2,0 mg/L NAA ve 0,2 mg/L BAP ilave edilmiş ortamda meydana gelmiştir ve eksplant başına düşen sürgün sayısı 7 olarak hesaplanmıştır. Her iki yolla organogenesisi gerçekleştirilen sürgünler, bitki büyüme düzenleyicileri içermeyen ortamda (MS0) devam eden alt kültürlemeler yolu ile köklendirilmiştir. In vitro koşullarda yaprak ve gövde eksplantlarından rejenerasyon sonucu elde edilen tam bitkilerin son aşamada, toprağa aktarılarak dış ortama alışmaları sağlanmıştır. Çalışmamız sonunda, rejenerasyon sonucu elde edilen bütün bitkilerin dış ortama uyum sağladıkları ve sağlıklı bir şekilde büyüdükleri gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Nicotiana tabacum, in vitro, bitki büyüme düzenleyicileri, kallus, rejenerasyon.

In this research, Nicotiana tabacum L. cv. Samsun regeneration system has been improved in in vitro conditions. Organogenesis were realized from different explants of Nicotiana tabacum L. Samsun. Organogenesis occured directly from leaf explants and indirectly from stem explants. Callus induced from leaf explants, on MS (Murashige and Skoog, 1962) medium supplemented with different concentration of plant growth regulators. When we compared different callus induction medium, best callus induced medium was included 2,0 mg/L NAA and 0,2 mg/L BAP. Callus in optimum medium subcultured and then regenerated to whole plant on MS medium with 2,0 mg/L BAP, 0,5 mg/L NAA. Shoots formed from stem explants on MS medium with 2,0 mg/L NAA and 0,2 mg/L BAP. Leaf explants formed 2,05 shoots per explants and stem explants formed 7 shoots per explants. Whole plants, which occured directly or indirectly organogenesis, formed roots on basal MS medium. After a while in vitro regenerated plants transplated to soil and acclimizated to ex vivo. At the end of the research we claime that all regenerated plants adaptated ex vivo conditions and growed healthy.Key words: Nicotiana tabacum, in vitro, plant growth regulator, callus, regeneration.