Konverter curuf flotasyon artıklarından bakır kazanımı araştırmaları

Abstract

İİİ ÖZET Yüksek Lisans Tezi Konverter Cüruf Flotasyonu Artıklarından Bakır Kazanımı Araştırmaları Mehmet İbrahim KULAKSIZ Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Maden Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr.Mehmet CANBAZOGLU Bu çalışmada, Konverter cüruf flotasyonu artıklarının liçi incelenmiştir. Numuneler, Samsun Karadeniz Bakır İşletmelerinden sağlanmıştır. KBİ de yılda yaklaşık 35.000 ton blister bakır üretilmekte ve yaklaşık 100.000 ton cüruf, artık alanlarına dökülmektedir. Daha sonra bu cüruflar, flotasyon uygulanmak üzere kırılıp öğütülmektedir. Flotasyon konsantresi, flush ergitme fırınlarına beslenerek Cu, Co ve Zn gibi önemli metaller sürekli bir döngüyle konsantreye alınmakta bir kısım kıymetli metaller ise artıkta kalmaktadır. Bu araştırmanın amacı; artıklarda mevcut olan Cu nun kazanılabileceğini göstermektir. Bu amaçla, liçing çalışmaları iki adımda gerçekleştirilmiştir. Birinci adımda, doğrudan H2SO4 liçi uygulanmış; zamanın, katı/sıvı oranının, sıcaklığın, asit derişirninin, karıştırma hızının ve tane boyutunun etkisi incelenmiştir. Silika jel oluşumu nedeniyle liç çözeltisinin viskozitesi artmış ve süzmede zorluk yaşanmıştır. İkinci adımda, bu problem H2SO4 varlığında H2O2 liçi uygulanarak çözülmüştür. H2O2 ilavesi, devamlı bir demir oksidasyonu sağlıyarak demirin çözeltiye geçmesini önlemiştir. Sonuç olarak; %1,69 Cu ve % 47,33 Fe içeren artıklara, doğrudan H2SO4 liçi uygulanmasıyla Cu kazanma verimi % 57,78; Fe kazanma verimi ise % 89,97 olarak belirlenmiştir. H2O2 li ortamda % Cu kazanma veriminde bir miktar azalma söz konusuyken (53,97), Fe kazanma verimi yaklaşık % 1 olarak gerçekleşmiştir. ANAHTAR KELİMELER : bakır, konverter atik, reveıber atık, liçing

IV ABSTRACT Master of Science Thesis Investigation of copper recovery from tailing of the converter slugs flotation. Mehmet Ibrahim KULAKSIZ Cumhuriyet University - Graduate School of Natural And Applied Sciences Department of Mining Engineering Supervisor : Prof.Dr.Mehmet CANBAZO?LU In this study, leaching of converter slags was investigates. Samples were taken Samsun Black Sea Copper Works. In the Black Sea Copper Works abaut 35.000 tons of blister copper is produced annually along with, approximately 100.000 tons of slag, which is disposed to a slag area. Then, slag is treated by flotation after being crushed and ground. The flotation concantrate is fed to the flash smelting furnace. However, important metals such as Cu, Co and Zn are recycled continuously from slag to concantrate and same of them are lost in tailing. The aim of this study is to investigate the possibility of recovering Cu present in the tailing by leaching. For this purpose the leaching tests have been carried out at two steps. In the first one, only H2SO4 is used and the effect of time, solid/liquid ratio, temperature, acid concentration, stirring speed were investigated. Viscosity of leach liquor incerased due to silica gel formation and this results in difficult filtration. In the second step this problem was solved by applying H2O2 leach in the presence of H2SO4. H202 addition prevented iron dissolution by providing continuous iron oxidation. As a result; Cu and Fe recoveries of up to % 57,78 and % 90, respectively were optained from leaching of residue containing % 1,69 Cu and % 47,33 Fe by direct H2SO4 leaching; whereas Cu recovery wasn't changed significantly and Fe recovery was almost % 1 in for leaching by H2O2 medium. KEY WORDS : copper, converter slag, reverber slag, leaching