Farklı dozlarda organik ve inorganik gübre kullanımının ak kekik (Origanum majorana L. ) bitkisinde verim ve kalite parametrelerine etkisi

Abstract

Bu çalısmada önemli ihracat ürünlerimizden biri olan ve ülkemizde yaygınolarak yetistirilen ak kekik (Origanum majorana L.)' in organik ve inorganikgübrelemeyle, bitkisel verime ve uçucu yağ içeriğine etkilerinin belirlenmesiamaçlanmıstır. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tıbbi ve Aromatik BitkilerArastırma ve Uygulama Çiftliğinde 2007 yılında yürütülen denemelerde, organikgübre olarak yanmıs koyun gübresi (500, 1000, 1500 kg/da) ve inorganik gübreolarak amonyum nitrat (%33) (NH4NO3) (3, 6, 9 kg N/da) kullanılmıstır. Eldeedilen bulgulara göre, gübre uygulamaları, kullanım dozlarıyla birlikte dikkatealındığında, çiçeklenme süresi üzerine etkiler 36,30 gün (koyun gübresi; 1500kg/da) ile 25,86 gün (NH4NO3; 3 kg N/da) arasında belirlenmistir. Bitki boyu,35,00 cm (koyun gübresi; 1500 kg/da) ile 24,50 cm (koyun gübresi; 500 kg/da)arasında değisirken, bitki üzerinde en fazla dal olusumuna, 21,40 adet/bitkiortalama değeri ile NH4NO3 (9 kg N/da) sebep olmustur. Yas herba (yas ot)verimi, 922,46 kg/da (koyun gübresi; 1500 kg/da) ile 789,00 kg/da (koyungübresi; 500 kg/da) arasında belirlenmis, drog herba (kuru ot) verimi 276,74 kg/da(koyun gübresi; 1500 kg/da) ile 236,70 kg/da (koyun gübresi; 500 kg/da) tespitedilmistir. Uygulamalardan sonra uçucu yağ oranları, %5,30 (koyun gübresi; 1500kg/da) ile %4,70 (NH4NO3; 3 kg N/da) arasında değisim göstermistir. Ayrıca enyüksek uçucu yağ verimi (kg/da), koyun gübresi (1500 kg/da) ile 14,67 kg/daortalama değeri elde edilirken, NH4NO3 (3 kg N/da) uygulamasıyla en düsükuçucu yağ verimi (11,31 kg/da) belirlenmistir.Bu tez çalısması sonucunda bütün karakterler göz önüne alındığında,Konya ekolojik kosullarında uygulanan farklı dozlardaki organik ve inorganikgübrelerin ak kekiğin bitkisel verim ve uçucu yağ verimi değerleri üzerindeönemli olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: kekik, gübre, Origanum majorana, uçucu yağ

In this study, it was aimed to determination of effects to essential oilcontent and to herbal yield with fertilizing organic and inorganic of white thyme(Origanum majorana L.) which is one of the important export crops and ascommon cultivated that in our country. Carried on experiments, sheep fertilizerwas used as organic fertilizer (500, 1000, 1500 kg/da) and ammonium nitrat(33%) (NH4NO3) as inorganic fertilizer was used (3, 6, 9 kgN/da, pure nitrogen)in Selcuk University, Faculty of Agriculture, Medicinal and Aromatic PlantsResearch and Practise Farm in 2007. According to datas, when it was consideredfertilizer applications and using doses together, it was determined effects onflowering period between 36,30 day (sheep fertilizer 1500kg/da) and 25,86 day(NH4NO3 3kg N/da). While became definited plant length between 35 cm (sheepfertilizer 1500 kg/da) and 24,50 cm (sheep fertilizer 500 kg/da), NH4NO3 (9kgN/da) was caused the most twig formation by mean 21,40 number/plant onplants. Yield of fresh herba was determined between 922,46 kg/da (sheepfertilizer 1500kg/da) and 789,00 kg/da (sheep fertilizer 500 kg/da) and yield ofdrog herba was given as the highest 276,74 kg/da (sheep fertilizer 1500 kg/da) andas the lowest 236,70 kg/da (sheep fertilizer 500 kg/da). After applications,essential oil ratios were showed changing between 5,30% (sheep fertilizer 1500kg/da) and 4,70% (NH4NO3 3 kgN/da). In addition, the highest yield of essentialoil was obtained from sheep fertilizer (1500 kg/da) as average 14,76 kg/da and thelowest yield of essential oil was determined as 11,31 kg/da by NH4NO3 (3kgN/da) application.In the result of this master thesis, when it was considered wholecharacteristis belonging to plant, it was occured significantly increases in the yieldof herbal and essential oil on white thyme applied organic and inorganic fertilizersin different doses in ecological conditions of Konya Province.Key Words: thyme, fertilizer, Origanum majorana, essential oil