Kızılırmak fay zonunun Şarkışla kuzeyinde Ağcakışla-Kalecik arasında kalan kesiminin neotektonik özellikleri

Abstract

in ÖZET Yüksek Lisans Tezi Kızılırmak Fay Zonunun Şarkışla Kuzeyinde Ağcakışla-Kalecik Arasında Kalan Kesiminin Neotektonik Özellikleri AIİPOLAT Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Orhan TATAR Bu çalışma kapsamında Orta Anadolu Fay Zonu'nun Şarkışla kuzeyinde, Kızılırmak vadisi boyunca Ağçakışla, Kalecik ve Kaymak köyleri arasında kalan bölümünün tektonomorfolojik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bilindiği üzere Orta Anadolu Fay Zonu üzerinde son yıllarda ayrıntılı çalışmalar yapılmakta olup, özellikle deprem üretme potansiyeli açısından dikkat çekmektedir. Bu çalışma aynı zamanda bölgenin genel sismotektonik özelliklerinin incelenmesi açısından da önem taşımaktadır. Bu amaca yönelik yapılan çalışma arazi, laboratuar ve büro çalışmaları olarak üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Sivas î 36 c3, 1 36 c4, J 36 bl ve J 36 b2 paftalarını içeren inceleme alanının 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası hazırlanmıştır. Araziden alman kayaç örneklerinin ayrıntılı paleontolojik ve petrografik incelemeleri yapılmış ve bölgenin stratigrafîk özellikleri ortaya konulmuştur. Neotektonik dönemde oluşan kaya birimleri içerisinde ayırtlanan Pliyosen-Pleyistosen yaşlı Hardal bazaltının ayrıntılı haritalaması yapılarak diğer birimlerle ilişkisi net olarak ortaya konmuştur.IV Arazide yapılan gözlemler sonucunda inceleme alanın morfotektonik özellikleri incelenerek çizgisellikler saptanmıştır. Çalışma alanını da kapsayan daha geniş bir alanda son yıllarda meydana gelen deprem verileri derlenmiş ve depremlerin odak noktalan inceleme alanının 3 boyutlu (DEM) haritası üzerine yerleştirilmiştir. Bu depremlerin inceleme alam ve yalan çevresindeki çizgiselliklerle paralellik sundukları gözlenmiştir. İnceleme alanındaki çizgisellikler daha çok morfolojik olarak belirgindir. Bölgenin üç boyutlu (DEM) haritaları üzerinde ve arazi gözlemleri sonucunda özellikle Kızılırmak nehrinin doğu kenarı boyunca gelişen çizgiselliklerin varlığı ortaya çıkarılmıştır. Bu veriler inceleme alanının kuzeydoğusunda KD-GB uzantılı doğrultu atımlı fay morfolojisini işaret etmektedir. Ayrıca inceleme alanının GB'sında Kızılırmak nehrine yaklaşık koşut olarak gelişmiş normal faylanmalar da belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Ağçakışla, Jeomorfoloji, Kızılırmak Fay Zonu, Neotektonik, Orta Anadolu Fay Zonu, Şarkışla.

V SUMMARY MSc Thesis Neotectonic Characteristics of Kızılırmak Fault Zone Between Ağcakışla and Kalecik at the North of Şarkışla AliPOLAT Cumhuriyet University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Prof.Dr. Orhan TATAR This study aims to investigate the tectonomorphologicai structures of the area around Ağcakışla, Kalecik and Kaymak villages located to the north of Şarkışla along the Kızılırmak segment of the Central Anatolian Fault Zone. As well known, in the last decade, there has been several studies concentrated on the seismotectonics and tectonomorphology of the Central Anatolian Fault Zone. This study is also important in order to study the seismotectonic characteristics of the region. To achieve these goals, the studies were concentrated on three different stages namely the pre-fieldwork studies, fieldwork and laboratory studies. The study area falls on the 1:25000 scaled Sivas Î 36 c3, İ 36 c4, J 36 bl ve J 36 b2 topographical sheets on which the geological map of the area were prepared. Palaeontological and petrographical studies were carried out to well understand the stratigraphical positions of the units. Plio- Pleistocene Hardal basalts occurred during neotectonic stage were mapped in detail and stratigraphic relations with other rock units identified clearly. Structural lines were mapped by using the morphological and morphotectonics features in the area. Earthquakes occured in historical and recent times in and around theVI study area were compiled and the locations of the earthquake epicenters were plotted on digital elevation models (DEM) of the region. These earthquake epicenters indicate significant trend with the structural lines observed within or around the study area. Structural lines were mainly traced by using the tectonomorphological features. DEM images were useful to locate these structures mainly observed on the NE parte of the area.. These data reveals mostly a strike-slip morphology in the region. On the other hand, normal faults formed mainly paralel to Kızılırmak river plays an important role in the occurrence of recent morphology of the region. Keywords : Ağcakışla, geomorphology, Kızılırmak Fault Zone, Central Anatolian Fault Zone, Şarkışla.