Taşova (Amasya) civarında Kuzey Anadolu fay zonunun kinematiği, depremselliği ve uydu görüntüleriyle incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TAŞOVA (AMASYA) CİVARINDA KUZEY ANADOLU FAYZONU'NUN KİNEMATİĞİ, DEPREMSELLİĞİ VE UYDU GÖRÜNTÜLERİYLE İNCELENMESİ Recai KİLİÇ Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Kaan Şevki KAVAK Bu çalışmada, Kuzey Anadolu Fay Zonu'nun (KAFZ) Taşova civarında gözlenen kesimi üzerinde yapılan kinematik çalışmalar ve sedimantolojik değerlendirmeler sonucunda Neotektonik dönemin başlangıcı ve bölgedeki gerilme yönleri ortaya çıkarılarak zonun yaşına ve kinematiğine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Bu genel amaç içerisinde, KAFZ'nin bu kesimdeki geometrisi, kinematiği, sismik aktivitesi ve genel olarak tüm dinamik özellikleri ele alınmıştır. KAFZ'nin ana kırığının bölgede, K-G yönlü sıkışma rejiminin etkisi altında gözlenen açısal diskordansın geliştiği evre olarak da bilinen Pliyosen başlarında oluştuğu önceki araştırmacıları destekler şekilde ortaya konulmuştur. Bölgede K 70° B doğrultusunda uzanan KAFZ'nin kinematiğinin anlaşılması için yapılan fay topluluklarının kinematik analizi çalışmalarının sonucunda elde edilen ters faylanmaların, KAFZ'nin oluşumundan önceki döneme ait K-G yönlü sıkışmanın etkisi ile ya da KAFZ'nin doğrultu atımlı faylanması ile birlikte gelişmiş olabileceği sonucuna varılmıştır. Bu faylanmaları takip eden ya da eş zamanlı olarak gelişen doğrultu atımlı faylanmalar, günümüzde de bölgede etkin olan KB-GD doğrultulu tektonik rejimdir. Üçüncü evre ise, doğrultu atımlı rejimle uyumlu olan ve yersel olarak gelişen KD-GB doğrultulu açılma rejimidir. Farklı jeolojik birimlerden ölçülen fay düzlemlerine göre bölgedeki sıkışma doğrultusu (a1) KB-GD yönünde, açılma doğrultusu ise (cr3) KD-GB yönündedir.11 Tarihsel ve aletsel dönemlerde Taşova ve yakın civarında suskunluğunu koruyan KAFZ, bölgede genel olarak, Niksar-Destek ile Esençay segmentleri ile temsil edilmektedir. KD-GB yönünde gelişen normal faylanmalar,Taşova-Erbaa havzasının, KAFZ' nin Niksar-Destek segmenti ile Esençay segmenti arasındaki rahatlama bölgesinde gelişen puil-apart havza karakterini yansıtmaktadır. Yeşilırmak vadisini kesen KAFZ'nin, vadide yaklaşık 7.36 Km lik bir atıma neden olduğu hesaplanmıştır. Taşova havzası boyunca gözlenen uzamış sırtlar ve basınç sırtları tipik bir doğrultu atımlı fay morfolojisi sunmakta olup, bölgeye ait ERS-2 SAR ve Landsat görüntüleri üzerinde yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur. ANAHTAR KELİMELER: ERS-2 SAR, kinematik analiz, Landsat TM, Kuzey Anadolu Fay Zonu, Taşova

m ABSTRACT MsC Thesis KINEMATICS, SEISMIC ACTIVITY AND REMOTE SENSING STUDIES USING SATELLITE IMAGES OF THE NORTH ANATOLIAN FAULT ZONE AROUND TAŞOVA (AMASYA) REGION Recai KILIÇ Cumhuriyet University Institute of Applied and Natural Sciences Geological Engineering Department Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Kaan Şevki KAVAK In this study, beginning of Neotectonic period and stress directions of North Anatolian Fault Zone (NAFZ) were determined to try to understand based on kinematics measurements from fault planes and sedimentological observations around Taşova region. Geometry, kinematic features, seismic activity and all dynamic characteristics of NAFZ were considered in this general context thoroughly. On the other hand, presence of an angular unconformity which was also showed forming main fault zone was determined with the aid of detailed field observations. At the end of this study, the presence of three different tectonic phases were exposed compatible with each other to understand kinematics of the region using fault plane measurements during field studies. The oldest tectonic phase is represented with reverse faults. Secondly, following strike-slip regime which is active in NW-SE direction in region is transpressional/transtensional character and can be also assumed synchronous with former reverse faulting. Thirdly, local extensional regime developed in NE-SW direction compatible with this strike-slip regime. According to measurements from geological units, compressional direction (oi) is in NW-SE and extensional direction (a3) is NE-SW in the study area.IV Historical and recent records indicate that there are no any seismic activities around region. Previous studies and our observations during field studies Taşova basin is a pull-apart basin and represented Niksar-Destek and Esençay segments of the NAFZ. Normal faults in NE-SW direction have been reflected that Taşova-Erbaa basin is a pull- apart basin which is also has a normal component. In this study, strike-slip has been calculated approximately 7.3 km around Yeşilırmak valley. Elongated hills and pressure ridges along the Taşova basin represent typical strike-slip fault morphology. These morphological evidences can be also observed ERS-2 SAR and Landsat TM images based on remote sensing studies. KEYWORDS: ERS-2 SAR, kinematic analysis, Landsat TM, North Anatolian Fault Zone, Taşova