Kayadibi (Sivas) güneyinin jeolojik özellikleri ve uzaktan algılama yöntemleriyle incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KAYADİBİ (SİVAS) GÜNEYİNİN JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ VE UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMLERİYLE İNCELENMESİ Ersoy ANKARA Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümü Danışman: Doç. Dr. Kaan Şevki KAVAK Bu çalışmanın amacını, Erzincan batısında D-B doğrultusunda başlayıp Kayseri' ye doğru KD- GB yönünde uzanım gösteren Sivas Tersiyer Havzası'nın Kayadibi (Sivas) yöresindeki stratigrafik ve tektonik özelliklerin ortaya çıkarılması ve bölgedeki başlıca jeolojik özelliklerin görüntü işlem yöntemleriyle belirlenmesi oluşturmaktadır. inceleme alanının temelinde gözlenen ve genel olarak kırıntılı birimler ve volkanitlerden oluşan Üst Paleosen-Alt Eosen yaşlı Kaleköy formasyonu daha üstte Alt-Orta Eosen yaşlı Bozbel formasyonu birimlerine uyumlu olarak geçerler. Havzanın diğer kesimlerinde gözlenen olistolitlere bu yörede Bozbel formasyonunun üst seviyelerinde de rastlanmıştır. Bölgede yaygın olarak yüzeyleyen Oligosen yaşlı Hafik formasyonuna ait evaporitik birimler kuzeyde Alt-Orta Miyosen yaşlı Tatlıcak formasyonuna ait konglomera ve kumtaşlarından oluşan birimlerle tektonik dokunaklı olarak gözlenmekte olup, küpler olarak yer alırlar. İnceleme alanında bitki örtüsünün hemen hemen hiç olmaması arazide yapılan jeolojik çalışmalara ek olarak Landsat ETM+ ve ASTER görüntülerinde de sağlıklı bir jeolojik yorumlamaya yardımcı olmuştur. Spektral açıdan yapılan görüntü işlem çalışmalarıyla görüntüden bölgedeki kaya birimlerinin ayrımlanmasına yönelik uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Temel bileşen analizi, bant oranlama ve dekorelasyon gerilmesi yöntemleri bunlara örnek olarak verilebilir. Ayrıca farklı spektral bantlardan jeolojik ayrım için uygun spektral bantların seçimi de bu çalışmada gerçekleştirilmiştir. Yersel zenginleştirme ve bölgeye ait SRTM yükseklik verilerinden yapılan analizlerle yapısal olarak bölgede var olan çizgisellikler belirlenmeye çalışılmıştır. Bölge, aktif sol yanal doğrultu atımlı bir fay olarak ifade edilen (Yılmaz ve diğ., 1989), ancak aktif olmayan bir bindirme yelpazesi olduğu düşünülen (Sağıroğlu, 2004) Deliler (Mudarasın) fay zonunun tavan bloğunda yer almaktadır. Bundan dolayı, bölgede kısalma ve kalınlaşmayı gösteren büyük ölçekli kıvrımlanmaları uydu görüntülerinde de izlemek mümkün olmuştur. Anahtar Kelime: ASTER, Kayadibi, Landsat ETM+, Sivas Havzası, Stratigrafi, Tektonik, Uzaktan Algılama,

SUMMARY M.Sc.Thesis GEOLOGICAL FEATURES OF SW PART OF KAYADİBİ (SİVAS) REGION AND INVESTIGATION USING REMOTE SENSING METHODS Ersoy ANKARA Cumhuriyet Univerisity Institute of Applied and Natural Sciences Geological Engineering Department Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Kaan Şevki KAVAK This study is aimed to determine stratigraphic and tectonic features around Kayadibi (Sivas) region in the Sivas Tertiary Basin which is elongated respectively E-W and NE-SW direction between Erzincan and Kayseri. In this study, digital image processing techniques were also applied to find main geological components of the region. The oldest stratigraphic units of the region, Upper Paleocene-Lower Eocene Kalekoy formation which were made up of generally detritics and volcanites, conformably overlain Lower- Middle Eocene Bozbel formation rocks at the top. Olistolites, which was also encountered in different parts of the Basin were also observed upper levels of this formation. Outcrops in evaporitic units, which were included in Oligocene Hafik formation tectonically overlie conglomerates and sandstones of Lower-Middle Miocene Tatlicak formation on the northern parts of the study area and they should be evaluated as klippe. Because of scarce vegetation cover in study area, a healthy geological interpretation was realized from Landsat ETM+ and ASTER images. As spectral enhancements methods, principal component analysis, band ratioing and decorrelation stretching were performed to differentiate rock units of the region. Besides, a band selection procedure to find optimum RGB combination was applied above mentioned imageries. Structurally, edge detection method and digital elevation models of SRTM data were also used as spatial enhancement techniques. The study area is originally located on a hanging wall of a non-active thrust fan system which was called Deliler (Mudarasm) Fault by Sağıroğlu (2004) rather than claimed by Yılmaz (1989). Therefore, it is possible that to observe these structurally remarkable folding examples on satellite images with the aid of image interpretation methods. Key Words: ASTER, Kayadibi, Landsat ETM+, Sivas Basin, Stratigraphy, Tectonic, Remote Sensing