Çanakkale boğazı Çanakkale sualtı ve cankurtarma spor kulübü sualtı istasyonuna bırakılan fiberglas, ahşap, lastik, demir ve seramik malzemelerin cezbettiği balık türlerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Çanakkale Boğazı (Marmara Denizi) Sualtı Kulübü kıyısında 40°09?26? Kuzey, 26°24?27? Doğu koordinatlarına yerleştirilen yapay resifler incelenmiştir. Araştırma Çanakkale Boğazı'nda yapılan ilk yapay resif çalışması özelliği taşımaktadır. 20 metre derinlikteki bölgeye seramik, demir, polyester, lastik ve ahşap malzemelerden oluşan yapay resifler yerleştirilmiştir. Araştırma mevsimsel olarak yapılmış, Ocak 2008 - Ocak 2009 tarihleri arasında bir yıl boyunca her mevsimin belirli bir ayında olmak üzere Şubat, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında yapay resife scuba dalışları yapılmış ve görsel sayım yöntemi kullanarak resifteki balık türleri tespit edilmiştir. Gece ve gündüz olmak üzere video ve fotoğraf çekimleri gerçekleştirilmiş, ortamdaki balık türlerinin günün farklı zamanlarında resifte bulunduğu saatler arasında karşılaştırılma yapılmıştır. Resiflere bir yıl boyunca yarısı gece yarısı gündüz olmak üzere toplam 35 dalış yapılmıştır. Yapılan dalışlarda 12 familya'ya ait 22 balık türü saptanmıştır. Ekonomik değeri olan 10 adet farklı balık türü saptanmıştır. Bölgede yoğun olarak gözlemlenen baskın balık türleri Mullus surmuletus, Symphodus tinca, Scorpaena porcus, Scorpaena sp., ve Trachurus trachurus olarak saptanmıştır.Scorpaena türleri daha çok seramik ve ahşap bölgede yerleşme eğilimine sahipken ekonomik öneme sahip Sciaena umbra balığı sadece ahşap bölgede yerleşme eğilimi göstermiştir. Gündüz yapılan dalışlarda gözlenemeyen Myliobatis aquila ve Pagellus erythrinus türlerinin gece dalışlarında görüntülenmesi karşılaştırmalı yapılan dalışların önemini ifade etmekte, bilimsel çalışmanın doğruluğunu kuvvetlendirdiği için dikkat edilmesi gereken bir kriter niteliğindedir. Resiflerde gözlenen diğer bir canlı türü Trachurus trachurus'un genellikle tüm resiflerin üzerinde rastlanan, özellikle bir malzemeye eğilim gösteren türlerden olmadığı gözlenmiştirYapılan çalışmada sadece ahşap ve seramik malzemelere göre balıkların yerleşme eğilimi gösterdiği tespit edilmiştir. Eşkina (Sciaena umbra) ve mığrı (Conger conger) balığı harici diğer balık türlerinin özel olarak bir materyale eğilim göstermediği belirlenmiştir. Materyallerin balıklar üzerindeki cezbediciliğinin belirlenmesi amacıyla uygulanan istatistiksel analizler sonucunda materyaller arasındaki farkın önemli olduğu bulunmuştur. Materyaller ve mevsim arasındaki farkın önemli olduğu ve balık sayısının bu faktörlere göre değişim gösterdiği saptanmıştır. Resiflerin atımından önce bölgede rastlanmayan balık türlerinin malzemelerin cezp etmesi nedeniyle ortama kısa sürede adapte olduğu kanıtlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Yapay Resif, Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı, Balık, Görsel Sayım, Scuba,

In this study, the artificial reefs located in the coordinates of 40°09?26? North and 26°24?27? East in the coast of Marine Club, Dardanelles (Marmara Sea) were investigated. This research is the first artificial reef study carried out in the Dardanelles. Five materials consisting of wood, tyre, fiberglas, ceramic and iron was placed to the depth of 20 metres. The investigative was done for the whole of the season. In the months of February, April, July and October between the dates of January 2008 and January 2009, the scuba divings were carried out to the artificial reef site and the fish species in the area was determined by using the visual census technique. The fish species seen in the reef area were photographed and videotaped in the night and daytime and there had been done a comparison between the hours in which the fishes were seen. During one year, there were accomplished 33 dives as night and daytime to the reef site. After the divings, there were identified 22 fishes, belonging to 12 families, the ten of them had an high economic value. The dominant fish species in the area was defined as Mullus surmuletus, Symphodus tinca, Scorpaena porcus, Scorpaena notata and Trachurus trachurus.Although the fish species of Scorpaenidae were mostly common in ceramic and wood materials, the valued fish species Sciaena umbra had showed a tendency for living only in the wood material. Observing the species of Myliobatis aquila and Pagellus erythrinus only in the night is showing the importance of the dives done comparatively. Since the divings done relatively strengthens the accuracy of this research, it has a characteristic of a criterion which is needed to pay attention on.Trachurus trachurus, which is another fish species seen in the artificial reef site, was observed on all materials generally and it was determined that this species was not a fish species which has not got a tendency for living in/on a spesific material.In this research, it was seen that only wood and ceramic materials has a spesific condition to fishes for the purpose of living. It was specified that other fish species except Sciaena umbra and Conger conger did not choose any material for living specifically.As a result of the statistical analyses which had performed for determining the material attraction on fishes, the difference between the materials was found significant. The difference between the material and the season is significant and the fish quantity is changed according to these factors. It was proved that the fish species, which were not seen in the artificial reef site before positioning the reefs, had become to adapted to the habitat in a short time.Key Words: Artificial reef, Marmara Sea, Dardanelles, Fish, Visual Census, Scuba,