Bazı açık işletmelerdeki değişik kaya birimlerinin taşıma kapasitelerinin araştırılması ve kayaç özellikleri ile ilişkilendirilmesi

Abstract

Bu çalışma kapsamında, öncelikle taşıma kapasitesi ile ilgili güncel veayrıntılı literatür araştırması yapılmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında, değişik kayabirimlerinin taşıma kapasitelerinin farklı koşullarda belirlenmesine yönelikkontrollü bir plaka yükleme deney düzeneği oluşturulmuştur. Daha sonra, üçdeğişik açık işletmede (Sivas-Ulaş Sölestit Açık şletmesi, Divriği Demir Açıkşletmesi ve Kangal Kömür Açık şletmesi) değişik kaya birimlerinin taşımakapasitelerinin ve bazı kaya kütle özelliklerinin belirlenmesine yönelik kapsamlıbir arazi çalışması sürdürülmüştür.Bu açık işletmelerde, değişik koşullarda 96 adet plaka yükleme deneyigerçekleştirilmiştir. Plaka yükleme deney sonuçları değerlendirilmiş ve 8 farklılokasyonda zemin taşıma kapasitesi belirlenmiştir. Diğer yandan, aynılokasyonlarda sismik hız (P-dalga) ve yer sarsıntısı ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca,arazi ve laboratuar deneyleri sonucunda çalışılan kaya birimlerinin bazı kütle vemalzeme özellikleri belirlenmiştir.Taşıma kapasitesi ile arazi ve laboratuar deney sonuçları arasında oldukçayüksek korelasyonlu, taşıma kapasitesi tahmininde kullanılabilir çeşitli ilişkilerelde edilmiştir. Ayrıca, arazi gözlem ve ölçümleri dikkate alınarak kaya birimleriiçin taşıma kapasitesi sınıfları önerilmiştir.Anahtar Sözcükler: Taşıma kapasitesi, plaka yükleme deneyi, kaya kütle vemalzeme özellikleri, sismik hız (P-dalga) ve yer sarsıntısıölçümleri.

Within the scope of this study, initially a comprehensive and up to dateliterature survey is conducted on the ground bearing capacity. In the light ofliterature study, a controlled plate loading test system is developed for themonitoring of ground bearing capacities of various rock units under differentconditions. Then an extensive field study is carried out at three open-pit mines(Sivas-Ulaş Open-Pit Celestite Mine, Divriği Open-Pit Iron Mine and KangalOpen-Pit Coal Mine) to determine ground bearing capacities of different rockunits and to investigate some rock mass properties.In these open-pit mines, 96 plate loading experiments are performed underdifferent conditions. The results of plate loading tests were evaluated and groundbearing capacities of 8 different locations were determined. Meanwhile theseismic velocity (P-wave) and ground vibration measurements were conducted onthe same locations. Besides, some mass and material properties of studied rockunits were also determined by field and laboratory experiments.Various relationships with fairly high correlation coefficients have beenobtained between bearing capacity and the results of field and laboratoryexperiments, which can be used for the estimation of bearing capacity. Inaddition, classes for bearing capacity of rock units have been suggestedconsidering the field observations and measurements.Keywords: Bearing capacity, plate loading test, rock mass and materialproperties, seismic (P-wave) and ground vibration measurements.