Kavik (Yıldızeli Güneybatısı - B Sivas) ve Banaz (Yıldızeli Kuzeydoğusu -KB Sivas) plütonlarının mineralojik - petrografik ve jeokimyasal incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Kavik (Yıldızeli Güneybatısı- B Sivas) ve Banaz(Yıldızeli Kuzeydoğusu- KB Sivas) bölgelerinde yüzeylenen granitikkayaçların mineralojik- petrografik ve jeokimyasal incelenmesiamaçlanmıştır.Bu çalışma sonucunda Kavik ve Banaz yakın çevresini kapsayanyaklaşık 50-60 km2'lik bir alanın 1/25.000 ölçekli jeoloji haritasıyapılmıştır. Laboratuvar çalışmalarında ise optik mineralojik yöntemleredayalı mineralojik- petrografik çalışmalar ile tümkayaç ana, iz ve REEanalizleri yapılmıştır.Çalışma alanında bulunan Banaz bölgesindeki litodem birimlerialttan üste doğru Akdağmadeni Metamorfitleri, Tekelidağ OfiyolitliKarışığı, Kılıçlı Olistoliti, Banaz Granitoyidi, Yıldızeli Grubu TokuşFormasyonu, ncesu Formasyonu Porsuk Kireçtaşı üyesi'nden oluşmaktadır.Kavik Bölgesinde bulunan litodem birimleri ise Fndıcak Metamorfiti,Pelitkaya Kuvarsiti, Kadıköy Metakarbonatı, Kavik Granitoyidi, KavakFormasyonu Yuvacılar Üyesi, Belcik Formasyonu ve SırıklıFormasyonundan oluşmaktadır.Banaz Granitoyidi ile Kavik Granitoyidi birimleri üzerindeyürütülen jeokimyasal çalışmalarda Kavik granitoyidi kayaç örneklerinin birkısmı alkalin ve bir kısmı da subalkalin bileşim gösterirken; Banazgranitoyidi kayaç örneklerinin tamamı subalkali-kalkalkali bileşimgöstermektedir.Kavik ve Banaz granitoyidleri kayaç örneklerinin SiO2 içeriklerinindiğer ana element oksit bileşenlerine göre değişimi Harker diyagramlarıyardımıyla incelendiğinde, Kavik granitoyidinde nefelin-siyenit olaraktanımlanan alkali mafik mineralleri içeren kayaç örneğinin düşük SiO2içeriğinden dolayı diğer tüm örneklerden ayrıldığı, buna karşılık benzerSiO2 içeriğine sahip Kavik ve Banaz Granitoyidleri'ne aitörneklerinin iseiibazı elementler bakımından benzer, bazı elementler bakımından isefarklılıklar sunduğu gözlenmektedir. Diğer taraftan, bu farklılıkların, ilgiliHarker diyagramlarında farklı bir yönelimden ziyade içerik bakımındanortaya çıktığı da gözlenmektedir. Kavik ve Banaz granitoyidleri kayaçörneklerinin eser element değişim diyagramlarına bakıldığında, incelemealanındaki birimler eser element -jeokimyası verilerine göre farklı kökeniişaret etmektedir. Örneğin, Banaz granitoyidi kayaç örnekleri daha çokdalma-batma zonu eriyiklerini yansıtan bir köken malzemenin özellikleriniyansıtırken, Kavik granitoyidi ise daha çok dalma-batma zonundan türemişçözeltilerce metasomatizmaya uğramış ve bu nedenle zenginleşmiş mantokökenini işaret eden bir köken malzeme özelliklerini sergilemektedir. Kavikve Banaz Granitoyidleri mineralojik- petrografik ve jeokimyasal verilerlebirlikte değerlendirildiğinde birimlerin geç orojenik bölgede yer aldığı ilerisürülebilir. Kavik ve Banaz Granitoyidleri'ne ait kayaç örneklerininchondrite ve prim'e göre normalize edilmiş örümcek diyagramlarıincelendiğinde; Banaz Granitoyidi'nin sunduğu özellikler, başlıca yaymagmatizması kökenini işaret eden veriler olarak değerlendirilebilmektedir.Kavik granitoyidini oluşturan kayçların ise oluşumunda plajiyoklazfraksiyonlanmasının etkin olduğunu ifade etmektedir. Banaz ve Kavikgranitoyidlerinin jeolojik konumları ile mineralojik-petrografik vejeokimyasal bileşimleri bölgesel jeolojik konum içerisindedeğerlendirildiğinde, bunların, dalma-batma zonu üzeri ofiyoliti (supra-subduction zone ophiolite) karakterindeki Orta Anadolu Ofiyolitinioluşturan okyanusal ada yayı ve kıta-kıta çarpışmasını izleyen evrede, dahaönceki dalma-batma zonundan türemiş çözeltilerce metasomatizmayauğratılmış kaynak malzemelerin çarpışma sonrası gerilme rejimi altındakısmi erimeye uğramaları sonucu ortaya çıkan magmalardan itibarenkatılaştıkları ileri sürülebilmektedir.Anahtar Kelimeler: Granitoyid kayaçları, petrografi, tüm kayaçjeokimyası, metasomatizma, Kavik (Yılızeli Güneybatısı-B Sivas), Banaz(Yıldızeli Kuzeydoğusu- KB Sivas)

In this study, the granite rocks of the Kavik (Yıldızeli Southwest-W Sivas) and Banaz (Yıldızeli Northeast- NW Sivas) regions have beenmineralogically-petrographically and geochemiacally studied. As a result ofthis study, it has been made the geologic map- with a scale of 1/25.000approximately 50-60 km2 field which includes the nearby Kavik and Banaz.In the study of laboratory, it has been made mineralogical- petrographicalstudies with the methods of ?optic mineralogy and analyzed wholerockmajor, trace and REE.The lithodem units in the region of Banaz that are in the study areaare the members of ?Akdağmadeni Methamorphic rocks, TekelidağOphiolitic Complex, Kılıçlı olistholith, Banaz Granitoid, Yıldızeli GroupTokuş formation, ncesu formation Porsuk Limestoneı, from the bottom tothe top. Litodem units in the region of Kavik are Fındıcak Metamorphite,Pelitkaya Quartzite, Kadıköy Metacarbonate, Kavik Granitoidi, KavakFormation Yuvacılar Member, Belcik Formation and Sırıklı Formation.In the geochemical studies applied on the units of Banaz Granitoidand Kavik Granitoid, while some of the samples of Kavik granitoid rocksshow alkaline composition and the others show subalkaline composition; thewhole of the samples of Banaz granitoid rocks show subalkaline-calcalkaline composition.When the change of SiO2 content of the samples Kavik and Banazgranitoid rocks, according to the compositions of main element oxide, isexamined by the help of the Harker?s diagrams, it is observed that in Kavikgranitoid, as the rock samples contain alkaline mafic minerals defined asnepheline-synite has low SiO2 content, they differ from the whole othersamples. However, the samples of Kavik and Banaz that have similar SiO2content are similar in terms of some elements, and are different in terms ofivother elements. On the othet side, it is observed that these differences hasbeen occurred in terms of content rather than a different trend, in theHarker?s diagrams. When it is seen the diagrams of changing trace elementof the samples of Kavik and Banaz granitoid rocks, the units in theexamination area points the different origin according to the results of traceelement-geochemical. For instance; while the samples of Banaz granitoidrocks reflect more characteristics of an original material which reflectssubduction zone melts, Kavik Granitoid present more the characteristics ofan original material which sprung from subduction zone melts,metasomatism by solution and for this reason pointed the rich mantle origin.When evaluating Kavik and Banaz granitoyids with the all of the results ofmineralogical, petrographical and geochemical, it can be claimed that theunits take place in the late orogenic regions. When the spider diagrams,which normalized to chondrite and prim, of the samples of Kavik and BanazGranitoids are examined, it can be evaluated as the characteristics of BanazGranitoid are results which point the origin of the main arc magmatism. Inthe existence of rocks formed the Kavik Granitoid, it is pointed thatplagioclase fractional is active. When evaluating the geological location ofBanaz and Kavik granitoyid and the compositions of mineralogical-petrographical and geochemical in the regional geological location, it can beclaimed that those has been solidified from the magmas that occur as aresult of exposing nearly to melt under the tension regime after crashing thesource materials that exposed to metasomatism by the sprung solution fromthe former supra- subduction zone, at the period that follows the crash ofcontenent and ocean arc volcanic which forms the Middle AnatoliaOphiolite on the characteristic of supra-subduction zone ophiolite.Key Words: Granitoid rocks,petrography, metasomatism, whole-rockgeochemistry, Kavik (Yılızeli Güneybatısı-B Sivas), Banaz (YıldızeliKuzeydoğusu- KB Sivas)