Akkaya (Ulaş-Sivas) sölestin yatağının jeolojik ve jeokimyasal incelemesi

Abstract

Sölestin içeren evaporitler Sivas Tersiyer Havzasında yaygındır. Sivasbölgesinde Akkaya sölestin yatağı en eski ve en büyük açık işletme olup Eosenyaşlıdır ve masif cevher içermektedir.Üst kıtasal kabuğa göre normalize edilmiş diyagramlara göre evaporitlerBa, U, Na, K, Al, Ti ve Mn, (ana ve eser elementlerce) ve REEs'ce tüketilmiş veSr, Ca±Pb bakımından zenginleşmiştir. Sölestinlerin Na/K, Mg/Ca, Ca/Na, Ba/Sroranları ve hafif negatif Ce anamolisi, Akkaya evaporit minerallerininoluşumunda metorik ve/veya hidrotermal suların da katkısınında olduğunugöstermektedir.Evaporit minerallerin δD ve δ18O verilerine göre Akkaya sölestin yatağınınoluşumunda etkin olan suyun sedimanter kökenli olduğu söylenebilir.Evaporit minerallerinin δ34S verilerine göre S'ün kaynağı denizelevaporittir. Sölestinlerin yüksek δ34S değere sahip olmaları, tuzlu sular içindeçözünmüş kükürt'ün sülfür mineralinin oluşumu için indirgendiğinigöstermektedir.Evaporit minerallerinin δ18O, 87Sr/86Sr ve δ34S değerleri denizel kökeni87Sr/86Sr orana sahip olmalarının nedeni,işaret etmektedir. Sölestinlerin düşüktabakalar arası suyun evaporit minerallerinin oluşumu sırasında ortamaevaporitlerle ara katkılı volkano sedimanter kayaçlardan beslenen hidrotermalsuların katılımını ve böylelikle Sr'u izotopik değişime uğrattıklarınıgöstermektedir.ANAHTAR KELİMELER: Akkaya (Ulaş-Sivas), sölestin, REEs, duraylıizotoplar, Sr izotopu

Celestine-bearing evaporite mineralization is widespread in Tertiaryevaporitic Sivas Basin. Akkaya Celestine deposit is old and the biggest open pitmine in the Sivas area. Akkaya Celestine deposit is Eocene in age andcharacterized by having massif ore.Based on Upper continental crust normalized diagrams, evaporites inAkkaya mine depleted Ba, U, Na, K, Al, Ti and Mn, and REEs and enriched in Sr,Ca±Pb. Na/K, Mg/Ca, Ca/Na, Ba/Sr ratios of Celestine and slightly negative Ceanomaly in evaporate minerals may indicate that sea water is not only responsiblefor the formation of evaporate minerals in Akkaya mine but also basinal brineand/or hydrothermal meteoric water is also joined in the formation of evaporites.Based on δD and δ18O data of evaporite minerals, it can be said thatsedimentary water is responsible in the formation of Akkaya Celestine deposit.δ34S data of evaporites from Akkayaya Celestine mine is indicate thatorigin of S is marine evaporite. High δ34S values of Celestine indicate that thedissolved sulphur in basinal brines had undergone partial reduction to sulphide.δ18O, 87Sr/86Sr with δ34S suggesting that this evaporite deposit is dominated by a87Sr/86Sr ratios suggest thatmarine signature. All Celestine samples have lowerinterstratal brines may have mixed with other circulating fluids (meteorichydrothermal) that had interacted with the volcanic materials and had undergoneSr isotope exchange.KEY WORDS: Akkaya (Ulaş-Sivas), celectine, REEs, stable isotopes, Srisotope.