Çanakkale Boğazı ve Saroz Körfezi Gelibolu Yarımadası kıyılarında bazı baskın zooplankton türlerinin belirlenmesi ve mevsimlere bağlı değişimleri

Abstract

Bu çalışma, Sonbahar 2004 ? Yaz 2006 periyodunda Çanakkale Boğazı ve Saroz Körfezi kıyılarında belirlenen beş istasyonda mevsimsel olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, 29 familya ve 34 cinse ait toplam 46 tür tespit edilmiştir. Çift tabakalı akıntı sistemine sahip Çanakkale Boğazı ve çevresinin üst tabakası ile yarımada kıyılarında seçilen istasyonlardan elde edilen verilere göre, en fazla bolluğa sahip ilk beş tür sırasıyla kopepodlardan Acartia clausi Giesbrecht, 1889, kladoserlerden Penilia avirostris Dana, 1849 ve Evadne nordmanni Lovén, 1836, appendikülerlerden Oikopleura dioica Fol, 1872 ve hidrozoanlardan Liriope tetraphylla (Otto, 1823) olmuştur. Tür sayısı bakılamından en yüksek çeşitliliğe yazın rastlanmışken (26), bunu sırasıyla ilkbahar (21), sonbahar (21) ve kış (18) mevsimi izlemiştir. Yapılan istatistiksel analizler, zooplankton topluluklarının birbirine benzerliğinde birincil faktörün örnekleme periyodu olduğunu göstermiştir. Bölgelere ve istasyonlara göre tür topluluklarının kümelenmediği tespit edilmiştir. Türlerin istasyonlara göre dağılımına bakıldığında I. istasyonda 28, II. istasyonda 26, III. istasyonda 31, IV. istasyonda 22 ve V. istasyonda 23 tür elde edilmiştir. Bu duruma göre Çanakkale Boğazı Ege kıyısında yer alan III. istasyon tür sayısı bakımından en zengindir. Bunu Saroz Körfezi'ndeki (istasyonlar 1 ve 2) takip ederken boğazdaki istasyonlar en az türe sahip olan istasyonlar olmuşlardır. Genel olarak, Çanakkale Boğazı üst akıntılarının etkisinde olan Saroz Körfezi'ndeki istasyonlarda az da olsa Akdeniz suyunun etkisi vardır. Tür sayısı bakımından körfezdeki istasyonların boğazdaki istasyonlardan daha zengin olmasının başlıca nedeninin bu durum olduğu düşünülmektedir. Marmara ve Ege Denizi arasında geçiş yolu olan Çanakkale Boğazı hem fiziksel, kimyasal hem de biyolojik olarak takip edilmesi gereken bir sistemdir. İki deniz arasında koridor olarak tanımlanabilecek boğazda uzun süreli biyolojik çalışmaların yanı sıra çevresel izleme modülleri kullanılarak sistemin takip edilmesi önerilmektedir.

This study was conducted at five stations selected in the shoreline of Dardanelles Strait and Saroz Bay of Gallipoli Peninsula between Fall 2004 and Summer 2006, seasonally. In this study, 46 zooplankton species belonging to 29 family and 34 genus were determined. According to the data collected from the selected stations in the Dardanelles which has a two way flow system, its surroundings upper layer, and the peninsula shoreline, the most abundant five species included, Acartia clausi Giesbrecht, 1889 from copepods, Penilia avirostris Dana, 1849 and Evadne nordmanni Lovén, 1836 from cladocerans, Oikopleura dioica Fol, 1872 from appendicularians and Liriope tetraphylla (Otto, 1823) from hydrozoans. Maximum species abundance was observed during summer (26) followed by spring (21) and fall (21). Statistical analysis showed that the main factor affecting the similarity of the zooplankton groups was the sampling period. It has been determined that species groups were clustered depending on the study sites and stations. When observing the species depending on the stations, there were 28 species in the Ist, 26 species in the IInd, 31 species in the IIIrd, 22 species in the IVth and 23 species in the Vth stations. Therefore, IIIrd station located at Aegean side of the Dardanelles Strait was the first in line according to the number of species. This scheme was followed by the stations in the Saroz Bay (stations 1 and 2), and the stations in the strait had the lowest number of species. In general, Saroz Bay is affected by the upper layer flows of the Dardanelles Strait but is less affected by the Mediterranean flow. This could be the main reason of the bay stations for being richer in species number when compared to the strait stations. Dardanelles Strait, being a passageway between the Marmara and the Aegean Sea, should be monitored both physical and chemical, as well as biological means. It has been suggested that, as a corridor between the two seas, the system should be examined by long term biological studies and environmental monitoring modules.