Sivas merkez yerleşiminde radon gazı dağılımının belirlenmesi ve Türkiye`de yapılaşma öncesi radon gazı ölçümüne yönelik yönetmelik taslağı hazırlanması

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) projesinin Sivas'taki çalışmalarının sürdürülmesi, aynı zamanda kapalı ortam değerleriyle kıyaslayabilmek için topraktaki radon gazı değerlerinin ölçülmesi amaçlanmaktadır. Radon gazı yoğunlaşması ölçümleri iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada TAEK tarafından sağlanacak pasif nükleer iz dedektörleri Sivas merkez yerleşimi genelinde seçilen evlere yaz ve kış dönemi olarak yerleştirilmiştir. İki ay sonra yerlerinden alınan dedektörler, TAEK laboratuarlarında analize tabi tutularak radon gazı değerleri elde edilmiştir.İkinci aşamada ise seçilmiş olan kapalı ortam ölçüm noktalarının bulunduğu zeminde alfametre yardımıyla toprak içi radon gazı ölçümleri yapılmıştır. Böylece Sivas merkez yerleşimi için kapalı ortam ve toprak içi radon gazı dağılım haritası çıkarılmıştır. Ayrıca yapılan anketlerle elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır.Dünyanın birçok ülkesinde belirli bir program çerçevesinde başlatılmış olan radon programlarına dayandırılan radon gazı ölçüm yönetmelikleri dikkate alınarak, Türkiye için önemli bir eksiklik olan yapılaşma öncesi radon gazı ölçümlerinin hangi ölçütler dikkate alınarak ölçülmesi gerektiğine ilişkin bir yönetmelik taslağı hazırlanmıştır. Bu yolla ülkemiz için bir eksikliği giderme yolunda girişim başlatılmış olacaktır.

Within the scope of this thesis, it has been targeted to carry on the studies of the Turkish Atomic Energy Authority (TAEA) in Sivas as well as to measure the radon gas value in soil in order to allow comparison with indoor values. Radon gas concentration measurements have been accomplished in 2 stages. In the first stage, passive nuclear track detectors supplied by TAEA have been placed in selected houses throughout Sivas centrum in two terms of summer and winter. Detectors, taken back two months later, have been subjected to analysis at TAEA laboratories to obtain radon gas values.Whereas, in the second stage by means of an alfameter, intra- soil radon gas measurements have been done at the ground where the selected indoor measurement spots are found. Therefore, radon gas distribution for Sivas Centrum has been mapped in terms of indoor and intra- soil. In addition, surveys have been done and compared with the obtained results.A draft regulation, concerning which criteria should be considered while doing the radon gas measurements before the structuring which is in fact an important negation for Turkey, has been formed by taking into consideration the radon gas measurement regulations based on the radon programs launched as per a specified program frame in many counties around the world, Thus, an initiative shall be taken in order to obviate a negation for our country.