Çanakkale konut alanlarında jeolojik altyapı ve çevre kalitesi

Abstract

Türkiye'de kentlerin büyük çoğunluğu doğal afet tehdidi ile karşı karşıyadır. Jeolojik verilerinin kent planlamada yeterince kullanılamaması, kentlerin sağlıklı gelişimini olumsuz etkilemektedir. Kentlerin doğal afetlere karşı hazırlıklı olmaları için doğru yerseçimi ve sağlam yapı yapmanın yanında, mevcut yapılaşmış alanlarda fiziksel iyileştirmelerin yapılması, kentsel altyapının ve çevre kalitesinin geliştirilmesi de önem taşımaktadır. Jeolojik altyapının yerleşime uygun olmadığı alanlar üzerinde gelişen düzensiz ve yoğun yapılaşma doğal afet riskini artırmaktadır. Çalışma alanı olarak seçilen Çanakkale kenti, birinci derece deprem bölgesinde yer almaktadır ve Sarıçay alüvyon alanı üzerinde kuruludur. Bu tezde, Çanakkale kenti konut alanlarında jeolojik altyapı ve çevre kalitesi analiz edilerek, hem jeolojik altyapı hem de çevre kalitesi açısından sorunlu olan konut alanlarının tespiti amaçlanmaktadır. Bu alanlar kentte öncelikle iyileştirilmesi, geliştirilmesi gereken alanlar olarak da tanımlanabilir.Çanakkale kentinin jeolojik özellikleri literatür araştırması ve saha çalışmaları ile değerlendirilmiş ve 1/25 000 ölçekli Çanakkale kenti jeoloji haritası hazırlanmıştır. Çanakkale kenti konut alanlarında çevre kalitesini tanımlayabilmek amacıyla bazı göstergeler seçilmiştir. Konut alanları yapı yoğunluğu, yapılaşma düzeni, kentsel altyapıya sahip olma gibi parametreler değerlendirilerek çevre kalitesi değerlendirilmiştir. Mekansal analizlerde 2008 yılına ait uydu görüntülerinden ve Çanakkale Belediyesi 1/5000 Nazım İmar Planı'ndan yararlanılmıştır. Ayrıca kentsel altyapıyı geliştirmekle sorumlu olan Çanakkale Belediyesi, TEDAŞ, Çanakkale Gaz, Türk Telekom gibi kurumlardan veri temin edilmiştir. Tüm analizler CBS yardımıyla yapılmış, haritalar ArcGIS programında çakıştırılmıştır.Çalışmanın sonunda, Çanakkale kenti konut alanları; ?jeolojik altyapısı sorunlu ve çevre kalitesi düşük alanlar?, ?jeolojik altyapısı sorunlu ve çevre kalitesi geliştirilen alanlar?, ?jeolojik altyapısı sorunlu ve çevre kalitesi yüksek alanlar?, ?jeolojik altyapısı iyi ve çevre kalitesi yüksek alanlar? şeklinde dört kategoride tanımlanmıştır.

Most of the cities in Turkey face the treat of natural disasters. The fact that geological data cannot adequately be used in city planning has a negative effect on healthy development of cities. Conducting physical restorations in currently built-up areas, improving urban infrastructure and environmental quality as well as establishing a sound infrastructure and choosing the right location bear importance for the cities to be prepared for natural disasters. Disorganized and dense housing on areas where the geological infrastructure is not convenient for settlement increases the risk of natural disaster. The city of Canakkale, which was selected as the work area is located on first-degree seismic zone, on Sarıcay alluvium area. This thesis is aimed at analysis of geological infrastructure and environmental quality of housing zones of Canakkale and detection of the housing zones which are problematic in terms of both geological infrastructure and environmental quality. These areas can also be defined as areas that need to be improved and developed primarily in the city.Geological features of Canakkale were evaluated through literature research and field work and 1/25 000 scale geology map of the city of Canakkale was prepared. Some indicators were selected in order to be able to define the environmental quality in housing areas of Canakkale. Environmental quality was assessed through evaluation of parameters such as housing density, housing organization and having urban infrastructure. Satellite images of 2008 and the Master Plan of Çanakkale Municipality on 1/5000 scale were utilized in spatial analyses. Furthermore, data was obtained from such institutions as TEDAS (Turkish Electricity Distribution Corporation), Canakkale Municipality, Canakkale Gaz and Türk Telekom, which are responsible for developing the urban infrastructure. All analyses were conducted with the help of GIS and maps were superposed in ArcGIS program.At the end of the work, housing zones of Canakkale were defined in four categories as: ?areas with problematic geological infrastructure and low environmental quality?, ?areas with problematic geological infrastructure and developing environmental quality?, ?area with problematic infrastructure and high environmental quality?, ?areas with good geological infrastructure and high environmental quality?.