O, B ve A yıldızlarında P-Cygni profilleri

Abstract

O, B ve A tayf türü yıldızlarda rüzgârın başlıca gözlemsel belirteci olan P-Cygni profilleri, 209 yıldızın tayflarında arandı. Moröte bölgede çeşitli çizgiler ile görsel bölgede H? (6562.8 Å) çizgisi incelendi. P-Cygni profillerinin biçimselliklerinin yıldızların mutlak parametreleriyle ve dönme hızlarıyla ilişkisi üzerinde duruldu. Bu amaçla profillerinin baskınlıklarına göre değerlendirilen yıldızların parametreleriyle profillerin baskınlık dereceleri için dağılım grafikleri oluşturuldu. Dağılım grafiklerinden ve ortalama dağılım hesabından elde edilen sonuçlara göre profillerin etkin sıcaklığı yaklaşık 20000 K'den, ışınım güçleri yaklaşık 4,7 log L/Lo'den büyük yıldızlarda baskın olarak ortaya çıktıları bulundu ve bu tür yıldızların yarıçaplarının çok dar bir aralıkta (?logR?=1,4±0,2) dağıldıkları saptandı. P-Cygni profili gösteren 46 yıldızın dönme hızlarının dağılım ortalaması 98 km/s olarak hesaplandı ve genellikle çok yüksek hızlarda (vsini>150km/s) baskın profillere rastlanmadı.PROF yazılımı (Olah ve ark., 1992; Olah ve ark., 1998) ile bazı yıldızlar için moröte ve görünür bölgede alınmış tayflar kullanılarak dönme hızları belirlendi. HD 91572 için 78 ± 2 km/s olarak hesaplanan dönme hızı değeri, ilk defa bu çalışmada sunuldu.P-Cygni profillerini de örnekleyen atmosfer modeli uygulaması, WM-Basic (Pauldrach ve ark., 1998) ile bazı yıldızlar için yapay tayflar üretilerek gözlemsel verilerle karşılaştırıldı ve yazılımın bu yıldızlar için hesapladığı rüzgârın kütle kaybı oranları ve terminal hızları sunuldu. M? ? L^1,46 ilişkisi elde edildi; ki bu değerin literatür ile uyumlu olduğu görülmektedir.

P-Cygni profiles which is the distinct observational proof of stellar winds, were searched in listed 209 O, B and A spectral type stars. This survey was done to many spectral lines in UV and optical region H? (6562.8 Å). Relation between absolute parameters and rotational velocities of stars with morphology of the P-Cygni profiles were discussed. Dominant profiles are coming out in stars with T_e?20000 K and log L/L_? ? 4,7 in very narrow radius distiribution (?logR?=1,4 ± 0,2 ). 46 stars which have P-Cygni profiles are rotating in a range 98 km/s that is issued by the standard deviation.PROF (Olah et. al., 1992; Olah et. al., 1998) was used to calculate rotational velocity (vsin i) of some stars at the list. vsin i of HD 91572 was presented to literature as 78 ± 2 km/s for the first time.WM-Basic (Pauldrach et. al., 1998) was performed to generate the synthetic model spectra which has represantative P-Cygni profiles. Calculated mass-loss rate and terminal velocities was presented. Mass-loss rate ? luminosity relation was obtained M? ? L^1,46 . This value is compatible with literature.