Sivas Kangal balıklı kaplıcadaki balıklarda (Cyprinidae), antioksidan enzim aktiviteleri üzerine değişik stres kaynaklarının etkileri

Abstract

Bu çalışmada, balıklardaki çeşitli stres kaynaklarının antioksidatif rolününün belirlenmesi amacı ile Sivas balıklı Kaplıca'dan getirilen Cyprinion macrostomus ve Garra rufa obtusa balıklarının kas dokularındaki bazı biyokimyasal parametreler üzerine stres etkileri incelendi.Balıklar ağır metal, sıcaklık, oksijen eksikliği, besin eksikliği, pH ve selenyum gibi değişik stres kaynaklarına maruz bırakılarak, kas dokularında glutatyon peroksidaz (GSH-Px) ve katalaz enzim aktiviteleri belirlendi. Lipid peroksidayonu ve çözünür peroksit düzeyindeki değişimler araştırıldı.Değişik stres kaynaklarına maruz kalmış grupların enzim aktivitelerinde, lipid peroksidasyonu ve çözünür peroksit düzeylerinde kontrol grubuna göre değişimler gözlenmiştir. Glutatyon peroksidaz ve katalaz aktivitesinde en fazla artışın selenyum etkisinde olduğu gözlenirken, lipid peroksidasyon değerlerinde ise en fazla artışın pH etkisinde olduğu saptanmıştır.Garra rufa obtusa türü balıklarda glutatyon peroksidaz ezim aktivitesinde en yüksek artış oksijen eksikliği etkisinde (%53), en yüksek düşüş pH etkisinde (%33.4) gözlenmiştir. Stres etkileri sonucu metabolizmada artmış olan reaktif oksijen türlerinin etkileri özellikle de çözünür hidroperoksit ve lipid peroksit miktarları artan glutatyon peroksidaz enzim aktivitesi ile etkisizleştirildiği düşünülmektedir. Oksidatif hasarın artmasıyla glutatyon peroksidaz enzim aktivitesinde azalma olması da beklenen bir durumdur.Cyprinion macrostomus türü balıklarda, stres etkileri özellikle de selenyum etkisiyle glutatyon peroksidaz ve katalaz enzimlerinin aktivitelerinde artma gözlenmekte ve bu enzimler ortamda oluşan peroksitlere etki ederek lipid peroksit seviyesini değiştirmediği ve lipid peroksidasyonunda artma gözlenmediği söylenebilir.Sivas Balıklı Kaplıcadaki balıklar ile yapılan bu çalışma oksidatif stres kapsamındaki ilk çalışmayı oluşturmaktadır.Anahtar kelimeler: Serbest radikal, katalaz, glutatyon peroksidaz, lipid peroksidasyon

In this study, it is aimed that determining the antioxidative role of a variety of stress sources in fishes. Some biochemical parameters were investigated in muscle tissue of Garra rufa and Cyprinion macrostomus exposed to stress effect from Sivas Fish Spring.Fish was exposed to different stress sources as heavy metals, temperature, oxygen deficiency, nutrient deficiency, pH and selenium effect. Glutathione peroxidase (GSH-Px) and catalase activities were determined in fish muscle tissue. Lipid peroxidation and soluble peroxide levels were investigated in fish muscle tissue.Changes were observed in the enzyme activities, lipid peroxidation levels, and soluble peroxide levels of groups that exposed to different stress sources in comparison with control group. The highest increases were observed in selenium effect for glutathione peroxidase and catalase activity. The highest increase in lipid peroxidation values was observed for pH effect.The highest increase in the activity of glutathione peroxidase was found in hypoxia effect (53 %) and the highest decrease was found in pH effect (33.4 %) for Garra rufa obtusa species. Effect of reactive oxygen species that increased in metabolism by the stress effect of especially amount of lipid hydro peroxide and soluble hydro peroxides can be noutralized by increased glutathione peroxidase activity. As the oxidative damage increases, glutathione peroxidase activity decreases.It was observed that glutathione peroxidise and catalase activities increased for Cyprinion macrostomus species exposed to especially selenium effect. This enzymes effected soluble peroxides and lipid peroxides that increased by stress effect and lipid peroxidation was not occur.This work is the first study about oxidative stress using fish from Sivas Fish Spring.Key words: Free radicals, catalase, glutathione peroxidase, lipid peroxidation