Türkiye`de yetiştirilen melez mısır çeşitlerinin bazı tarımsal özellikler bakımından incelenmesi

Abstract

Araştırma, Bursa Karacabey'de 123 melez mısır genotipi kullanılarak, 2008 yılında tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada bazı verim ve kalite unsurları incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre mısır genotiplerinde parselde koçan sayısı dışında ele alınan özellikler bakımından önemli farklılıklar bulunmuştur.İncelenen özelliklerden bitki boyu 203,7-279,8 cm; koçan yüksekliği 55,7-142,3 cm; sap kalınlığı 18,4-27,2 mm; koçan uzunluğu 17,3-27,6 cm; koçan ağırlığı 142,3-428,8 gr; koçan çapı 40,2-58,2 mm; koçanda sıra sayısı 12-19 adet; sırada tane sayısı 34-55 adet; hasatta tane nemi % 16-25; hektolitre ağırlığı 66,6-78,3 kg; kuru madde oranı % 88,2-91,9; kül oranı % 1,6-3,2; karbonhidrat oranı % 52,1-65,7; yağ oranı % 3,4-6,8; protein oranı % 8,3-15,1 arasında bulunmuştur. Tane verimi değerleri ise 787,3 kg/da (C.955) ile 1626,7 kg/da (Sum1024) arasında bulunmuştur.İncelenen özellikler bakımından kullanılan genotiplerin sınıflandırılması amacıyla yapılan sınıflandırma ağacı yöntemine göre, altı farklı gurup oluşmuş ve en yüksek verim ortalamasına (1532,1 kg/da) sahip grupta 11 genotip yer almıştır. Sınıflandırma ağacında aynı grup içinde yer alan geotipler, incelenen özellikler bakımından birbirinin yerine tercih edilebilir. Tane veriminin bağımlı değişken olarak kullanıldığı regresyon ağacı analizi sonucuna göre, tane verimine parselde koçan sayısı ve bitki boyunun önemli etkilerinin olduğu tespit edilmiştir.Sonuç olarak yaptığımız deneme koşullarında Sum1024, DCK6022, EXB463, Brasco, Cadız, PR 33V15, PR 31G98, Sum1187, NKARMA, Sum14491 genotipleri verim ve kalite açısından çeşit seçiminde avantajlı genotipler olarak bulunmuştur.Anahtar sözcükler: Mısır, Genotip, Verim, Kalite, Sınıflandırma ve Regresyon ağacı

This research was conducted using 123 hybrid maize genotypes in a randomized block design with three replications in Bursa, Karacabey during 2008 growing season. In the study some yield and quality traits were examined. The results indicated significant variations among the genotypes for all traits but the number of ears in plot. The ranges for the investigated traits were as follows: Plant height 203.7-279.8 cm; ear height 55.7-142.3 cm; stalk thickness 18.4-27.2 mm; ear length 17.3-27.6-17,3 cm; ear weight 142.3-428.8gr; ear diameter 40.2-58.2 mm; row number per ear 12-19; the number of seeds per row 34-55; grain moisture at harvest 16-25%; test weight 66.678.3 kg; dry matter content 88.2-91.9%; ash ratio 1.6-3.2%; carbohydrate ratio 52.1-65.7%; oil ratio 3.4-6.8%; protein ratio 8.3-15.1%. Grain yield values ranged between 787.3 kg/da (C.955) and 1626.7 kg/da (Sum1024). The classification tree analysis performed to classify the used genotypes based on the investigated traits yielded six different groups, and 11 genotypes were located in the the group with the highest average yield (1532,1 kg/da). The genotypes in a certain group could be considered as alternative varieties to each other as far as the investigated traits are concerned. Based on the regression tree analysis where grain yield was dependent variable; plant height, stalk thickness, and hectoliter weight were found to be the variables affecting grain yield. In conclusion, under the used experimental conditions, Sum1024, DCK6022, EXB463, Brasco, Cadiz, PR 33V15, PR 31G98, Sum1187, NKARMA, and Sum14491 were found to be the advantageous genotypes in terms of yield as well as quality.Keywords: Zea mays, Genotype, Yield, Quality, Classification Tree, Regression Tree