Manyetotellürik yönteminde frekans düzgünleştirilmiş empedans ayrıştırma analizi

Abstract

Bu çalışmada, Manyetotellürik(MT) yöntemi verilerini ayrıştırmak için kullanılan daha önceki yöntemlerden yararlanılarak, çok istasyon çok frekans ayrıştırması yapan program yapılmıştır. Programda geleneksel empedans yerine, ilk olarak Başokur 'un (1994) ortaya attığı frekans düzgünleştirici empedans kullanılmış ve daha iyi sonuçlar elde edilmiştir.Tez kapsamında üç yapay modele ve bir gerçek veri kümesine yer verilmiştir. Ayrıştırma yöntemlerinin en önemli parametresi doğrultu açısı olduğu için seçilen modeller sadece doğrultu açısını içermektedir. Bu sayede doğrultu açısının hassas bulunduğu gösterilmektedir. Bunun için 45 derece doğrultulu ve 0 derece doğrultulu iki model, düz çözüm yapılarak `edi' dosyaları elde edilmiştir. Daha sonra bu dosyalar kullanılarak ayrıştırma işlemi yapılmıştır. Bunun yanı sıra, McNeice ve Jones `in (2001) kullandıkları modelden elde edilen empedanslar, onların da uyguladıkları bozunma matrisleriyle çarpılarak bozulmuştur. Bozunmuş veriler, gerçek bozunma parametreleriyle ve McNeice ve Jones `in (2001) sonuçlarıyla karşılaştırılmak amacıyla, FNI ayrıştırma programında ayrıştırılmıştır. Denemelere ek olarak gerçek verilerde kullanılmıştır. 12 adet MT verisi kullanılarak Groom ve Bailey 'in ayrıştırma analizi ile karşılaştırılmıştır.Denemeler sonucunda McNeice ve Jones `in (2001) programında, 2-B empedans köşegen elemanlarının ön kestiriminde, eksikler olduğu görülmüştür. Bu eksikler, göz önünde bulundurularak FNI ayrıştırma programında giderilmiştir. İki programın sonuçları karşılaştırıldığında FNI ayrıştırma programının doğruya daha yaklaştığı görülmüştür. Programda, sönümlü en küçük kareler sönüm katsayısının ve hata ölçütünün uygun seçimi oldukça önemlidir. Hata değeri 0.1e-10 dan küçük olduğunda gerçek parametre değerlerinin aynısı bulunabilmekte ve bu hataya sadece 10 yinelemede ulaşılabilmektedir.

In this study, benefited from former methods which was used for decomposing Magnetotelluric(MT) data and multi-side multi-frequency decomposition method was suggested. In this algorithm, Frequency Normalized Impedance (FNI) was used instead of traditional impedance which had been suggested by Basokur(1994) and was obtained better results.In this thesis, three synthetic models and one real data set are used. Because strike angle is the most important parameter of decomposition methods, models include only strike angle. Therefore it was shown that strike angle had been found sensitively. For this aim, forward responses were calculated and obtained `edi? files using resistivity models which have 45 and 0 degree strike angles. Decomposition analysis was then performed using these files. Besides this, impedances, which obtained from model of McNeice and Jones (2001) used, were distorted by multiplying with distortion matrices which also used by them. Distorted data were decomposed by FNI decomposition program to compare with program results of McNeice and Jones (2001) and real parameter values. In addition to real data were used also in experiment. Results of FNI decomposition program compared with results of Groom and Bailey `s program using 12 real MT data.As a result of experiment, it was found that McNeice and Jones (2001)?s program has some deficiencies at estimation of diagonal elements of 2-D impedances. These deficiencies were eliminated in FNI decomposition program. When results of two program are compared, it was found that FNI decomposition program is more accurately. Right selection of damped least squares coefficient and right selection of rms is very important in program. Actual values of parameters can be find when the rms is less than 0.1e-10 and this rms value can be find only at 10 iterations.