Mekansal çevre zenginliğinin oğlaklarda davranış, sağlık ve performans özelliklerine etkisi

Abstract

Hayvan refahını sağlamaya yönelik çabalar beraberinde çiftlik hayvanlarının çevresinin zenginleştirilmesi gereğini gündeme getirmiştir. Bu çalışmada, büyütme ünitelerinde farklı mekansal çevre koşullarının oğlakların davranış, sağlık ve performans özellikleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Toplam 40 (20 ?, 20 ?) baş oğlağın kullanıldığı çalışmada gruplar büyütme üniteleri mekansal nesnelerle (kombine yemlik, yarı otomatik yoğun yemlik, ranza, köprü, kütük) donatılan zengin (Z) ve özellikle tırmanmayı engelleyecek biçimde hiçbir nesnenin olmadığı fakir grup (F), şeklinde düzenlenmiştir. Canlı ağırlık, kaba ve kesif yem tüketim değerleri bakımından önemli bir farklılık görülmezken, Z gruptaki oğlaklar daha fazla oranda kesif yeme yönelme davranışı sergilemişlerdir (P=0,0040). Padokları tırmanmalarını engelleyecek biçimde düzenlenen F gruptaki oğlakların, Z gruptaki oğlakların yaklaşık ?'ü oranında tırmandıkları belirlenmiştir (P<0,0001). Genellikle agresif olarak tanımlanabilecek etkileşim sıklığı Z grubunda önemli derecede daha yüksek gerçekleşmiştir (P=0,0023). Çevresel zenginleştirmede kullanılan tüm nesnelerin oğlaklar tarafından kullanıldığı görülürken, en fazla oranda ranzanın kullanıldığı dikkati çekmiştir. Sosyal izolasyon testinde belirlenen hormon seviyeleri oğlaklarda akut stresin oluştuğunu göstermektedir. Sütten kesim dönemi hormon seviyeleri diğer dönemlerden farklılaşmıştır (P=0,0174). Antikor titresi gruplarda benzer seviyelerde gerçekleşmiştir (P>0,05). Sonuç olarak, mekansal zenginleştirme ya da yoksunluğun oğlaklarda ele alınan performans ve sağlık özelliğine önemli bir etkisinin olmadığı söylenebilir. Ancak mekansal zenginleştirmenin oğlakların çevresel duyarlılığını arttırdığına ilişkin şüphe uyandırmıştır. Ayrıca tırmanma davranışının keçi türü için türe özgü ve esansiyel bir davranış olduğu savı güçlenmiştir.Anahtar kelimeler: Hayvan refahı, performans, çevresel zenginleştirme, tırmanma, sosyal izolasyon

The efforts for the welfare of animals, has coined the term `environmental enrichment`. In this research the influence of the enlargement of environmental conditions using different equipments on behavior, health and performance characteristics of goat kids were studied. A total of 40 (20 ?, 20 ?) goat kids were divided into two groups. The paddock of the environmentally enriched group (R) was with a rough manger, a semi-automatic feeding trough, a two-storey platform, a `bridge` and one wood block equipped. The environmentally poor group (P) kids were keeping in a paddock with no climbing opportunities. No significant differences were found between the groups in terms of live weight, roughage and concentrate feed intake. But the concentrate feed intake behavior of the R-group showed a higher incidence (P = 0,0040). Although the paddock of the P-group was disposes without climbing possibilities, the goat kids showed bipedal stance behavior in a 1/3 scale of the R-group (P<0,0001). The frequency of interactions between the group companions, usually aggressive behavior, was in the R-group significantly higher (P=0,0023). All objects in the R-group paddock were used by the kids. The highest use rate was found on the two-storey platform. The hormone levels after the social isolation test of the Kids pointed to an acute stress. The hormone levels during the weaning was different from the hormone levels after the social isolation tests (P=0,0174). No significant differences between the antibody titers of the groups was found (P>0,05). In conclusion, a spatial enrichment had no significant impact in terms of performance and health traits. However, the results of the behavioral characteristics suspected that the spatial enrichment leads to increased sensitivity of the kids. Furthermore, the explanation that the bipedal stance of the goat is a species-specific and essential behavior was reinforced.Key words: Animal welfare, performance, environmental enrichment, bipedal stance, social isolation ?