Karaçayır-Alaman (Sivas) yörelerinde yüzlek veren eosen yaşlı birimlerin bentik foraminiferleri

Abstract

Bu çalışma Orta Anadolu'nun önemli Tersiyer havzalarından biri olan SivasTersiyer Havzasında, iki ayrı bölgede gerçekleştirilmiştir. Bu alanlar, Sivas ilininkuzey-kuzeydoğusunda yer alan Karaçayır-Çeltek yöresi ile güneybatısındaki Şarkışlailçesinin kuzeybatısında yer alan Ağcakışla-Alaman yöresidir. Çalışma alanının temelinioluşturan Akdağmadeni Litodemi; gnays-amfibolit-şist, şist-mermer, mermer vekuvarsit gibi metamorfik kayalar ile gabro, granit, siyenit, monzonit ve tonalitleringözlendiği granitoyidlerden oluşur. Üst Kretase öncesi yaşlı olduğu belirtilen bu temelbirim üzerine açılı uyumsuzlukla Tokuş Formasyonu gelmektedir. Formasyon, bolbentik foraminifer içermekte olup detaylı paleontolojik incelemeler bu formasyonüzerinde gerçekleştirilmiştir. Tokuş formasyonu tabanda mermer, kalkşist ve mikaşistçakıllarını kapsayan çakıltaşları ile başlar. Daha üstte çakıllı kumtaşı, kaba tanelikumtaşları ile devam eder. Birim üste doğru, kumlu, bol Nummulites'li kireçtaşları vebol planktonik foraminiferli, marn litolojilerinden oluşmaktadır. Birim içerisinde,Orbitolites complanatus Lamarck, Alveolina archiaci Sirel ve Acar, Alveolina cremaeChecchia-Rispoli, Alveolina cremae elongata Sirel ve Acar, Alveolina fusifomisSowerby, Alveolina minuta Checchia-Rispoli, Alveolina schwageri Checchia-Rispoli,Alveolina seni Sirel ve Acar, Alveolina tenuis Hottinger, Alveolina aff. callosaHottinger, Alveolina aff. colatiensis Drobne, Fabiania cassis (Oppenheim),Gyroidinella magna (Le Calvez), Sphaeorogypsina globulus (Reuss), Sphaerogypsinacarteri Silvestri, Asterigerina rotula (Kaufmann), Lockhartia tipperi (Davies),Lockhartia hunti Ovey, Discocyclina sella (D'Archiac), Assilina exponens (Sowerby),Nummulites aturicus (Joly ve Leymerie), Nummulites perforatus (De Montfort),Nummulites deshayesi, D'Archiac, Neorotalia sp., rotalid, textularid, miliolid gibibentik foraminiferler tanımlanmıştır. Bentik foraminiferler dışında birim içerisinde,algler, mercanlar, Ostrea parçaları, gastropodalar, ekinidlere ait kavkı parçaları dagözlenmiştir. Saptanan bu fosil topluluğuna göre birime Alt Küiziyen-Alt Bartoniyen(Alt-Orta Eosen) yaşı verilmiştir. Ayrıca bu çalışmada Tetis Kuşağı sığ bentikbiyozonları ile çalışma alanında belirlenen sığ bentik biyozonlarının karşılaştırması dayapılmıştır.

This study was carried out in two separate regions of Sivas Tertiary Basin that isone of the important Tertiary basins in Central Anatolia. These areas are Karaçayır-Celtek region in the north-northeast of Sivas and Ağcakışla-Alaman region in thenorthwest of Şarkışla town. Akdağ lithodem forms the basis of the study area andcontains metamorphic rocks such as gneiss-amphibolite-schist, marble and marbleschist,quartzite and gabbro, granite, syenite, monzonite and tonalites. Tokuş formationoverlies angular unconformity this basis unit of Upper Cretaceous aged. This formationcontains abundant benthic foraminifera and detailed paleontological studies conductedon the formation. Tokuş formation begins conglomerates with marble, calcschist andmicaschist pebbles in the base and continues pebbly sandstone, coarse-grained sandstones.It is represented by limestones with sandy and abundant nummulites andmarl with planktonic foraminifera in the top levels. The benthic foraminifera such asOrbitolites complanatus Lamarck, Alveolina archiaci Sirel and Acar, Alveolina cremaeChecchia-Rispoli, Alveolina cremae elongata Sirel and Acar, Alveolina fusifomisSowerby, Alveolina minuta Checchia-Rispoli, Alveolina schwageri Checchia-Rispoli,Alveolina seni Sirel and Acar, Alveolina tenuis Hottinger, Alveolina aff. callosaHottinger, Alveolina aff. colatiensis Drobne, Fabiania cassis (Oppenheim),Gyroidinella magna (Le Calvez), Sphaeorogypsina globulus (Reuss), Sphaerogypsinacarteri Silvestri, Asterigerina rotula (Kaufmann), Lockhartia tipperi (Davies),Lockhartia hunti Ovey, Discocyclina sella (D'Archiac), Assilina exponens (Sowerby),Nummulites aturicus (Joly and Leymerie), Nummulites perforatus (De Montfort),Nummulites deshayesi, D?Archiac, Neorotalia sp., rotalid, textularid and miliolid aredescribed. Algae, coral, pelecypods, gastropods and echinids fragments are alsoobserved. According to these fossil assemblages are given the early Cuisian-earlyBarthonian age. Besides, shallow benthic foraminifera zones defined in the study aresare correlated with biozones of Tethys Province.