Anne ve term bebeklerin vitamin d ve kalsiyum metabolizmasının değerlendirilmesi ve bebeklerin kemik gücünün kantitatif ultrason cihazı ile tayini

Abstract

Giriş ve Amaç: Ülkemizde yapılan bazı yayınlarda özellikle kentsel bölgelerde yaşayan annelerde D vitamini yetersizliğinin olduğu bildirilmiştir. Yetersiz D vitamin alımı kemik mineralizasyonunu ve döngüsünü olumsuz yönde etkilemektedir. Gebelikte annenin kemik döngüsü üzerindeki değişiklikler fetusun kemik mineral içeriğinde değişikliğe neden olmaktadır. Bu çalışmada fetal kemik mineralizasyonu üzerinde belirleyici olan D vitamini metabolizmasını etkileyen faktörler, biyokimyasal kemik göstergeleri ve yenidoğanlarda kantitatif ultrason ile değerlendirilen kemik yapısı arasındaki ilişkinin saptanması amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Ocak – Kasım 2006 tarihleri arasında Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde doğan 90 term yenidoğan ve anneleri çalışmaya alındı. Gestasyonel yaş, doğum ağırlığı ve boyu, ponderal indeksi; annelerin paritesi, gebelikte aldıkları kilo, gebelik süresinde sigara, alkol, kafeinli içecek alımı ve vitamin kullanımı kaydedildi. Doğum sonrası annelerde ilk dört gün, yenidoğanlarda 4-10. gün içerisinde Ca, P, alkalen fosfataz (ALP), kemik ALP, 1,25(OH)2D, 25(OH)D, paratiroid hormon (PTH) ve osteokalsin düzeyleri ölçüldü. Tüm yenidoğanlara ilk 96 saatte kantitatif ultrasonografi ile tibial `speed of sound` (SOS) ve Z skoru ölçümü yapıldı.Bulgular: Annelerin ortalama 25(OH)D düzeyleri 218.5±74.9 nmol/lt, 1,25(OH)2D düzeyleri 85.3±34,8 nmol/lt yeterli düzeylerde bulundu. Anne 25(OH)D ile yenidoğan PTH ve 25(OH)D düzeyleri arasında korelasyon saptandı. D vitamini alan annelerde 25(OH)D düzeyleri yüksek bulundu (p=0.02). D vitamin almayan annelerin PTH düzeyleri yüksek (p=0.02),osteokalsin düzeyleri düşük (p=0.03) bulundu. D vitamin almayan annelerden doğan bebeklerde PTH düzeyleri yüksek saptandı (p=0.04). Yenidoğanların kantitatif ultrason ile değerlendirilen kemik yapısı ölçümleri sonucunda ortalama SOS değeri 3127±107 (dağılım, 2900-3389), ortalama Z skorları 0.3±0.7 (dağılım, -1.4 - 2.6) olarak bulundu. SOS değerleri ile yenidoğan serum Ca düzeyleri arasında pozitif korelasyon saptandı (R=0.316, p=0.005); yenidoğan serum ALP düzeyleri arasında negatif korelasyon saptandı (R=-0.356, p=0.002). Gebelik sürecinde kafeinli gıda tüketen annelerden doğan yenidoğanların ortalama SOS skorları kafeinli gıda tüketmeyen annelerden doğan yenidoğanlara göre düşük bulundu (sırasıyla, 3088±85 ve 3187±112; p=0.022). 25(OH)D düzeyi düşük saptanan yenidoğanlarla normal saptanan yenidoğanlar karşılaştırıldığında vitamin düzeyleri düşük olan yenidoğanların annelerinin 1.25(OH)2D, 25(OH)D ve Ca düzeylerinin de düşük olduğu izlendi. SOS ve Z skorları arasında fark görülmedi.Sonuç ve Öneriler: Bu çalışma ile bölgemizdeki ölçüm yapılan annelerde vitamin D düzeylerinin yeterli sınırlarda olduğu tespit edildi. Bu annelerden doğan bebeklerin kantitatif ultrason ile ölçülen SOS ve Z skorları da normal sınırlarda bulundu. Annelerin gebelik döneminde uygun beslenmesi, yeterli vitamin desteği alması bebeklerin yeterli kemik mineralizasyonu için gereklidir. Yenidoğanların kemik gücünün değerlendirilmesinde noninvaziv,uygulanmasının kolay, ucuz ve güvenilir olması nedeniyle kantitatif ultrason ile ölçüm yöntemi kullanılabilir.

Background and Aims: Vitamin D deficiency was reported in mothers living in urban parts of our country. Insufficient intake of vitamin D negatively effects bone mineralization and turnover. Changes in mothers bone turnover during pregnancy effects bone mineral composition of the fetus. The aim of this study was to evaluate the factors, biochemical markers and bone structure assessed by quantitative ultrasonography effecting vitamin D metabolism.Materials and Methods: Between January – November 2006, 90 term newborn and mothers included in the study which born in Celal Bayar University School of Medicine. Gestational age, birth weight, berth length, ponderel index, parity of the mothers, weight gain during pregnancy, smoking, alcohol and caffeine intake during pregnancy, vitamine supplementation were recorded. Serum levels of Ca, P, alkaline phosphatase (ALP), bone ALP (BALP), 1,25(OH)2D, 25(OH)D, parathyroid hormone (PTH), and osteocalcine levels were analyzed from the serums of mothers (during the postpartum first 4 days) and newborns (during the 4-10th days). Quantitative ultrasound from the tibial bone was performed for all infants during the first 96 hours and speed of sound (SOS) and Z scores were recorded.Results: Mean values for 25(OH)D (218.5±74.9) and 1,25(OH)2D (85.3±34,8) were within normal ranges in mothers. Significant correlations were observed between mothers 25(OH)D and newborns PTH and 25(OH)D levels. Serum 25(OH)D values were high in mothers who administered vitamin D supplementation (p=0.02), PTH values were high and osteocalcine values were low in mothers who did not used vitamin D supplementation (p=0.02 and p=0.03, respectively). PTH values were low in newborns whose mothers did not received vitamin D supplementation (p=0.004). SOS values of newborns were 3127±107 (range, 2900-3389), and mean Z scores were 0.3±0.7 (range, -1.4 - 2.6) which were determined by quantitative ultrasonography. Significant correlation was observed between the SOS scores and Ca and ALP values of the newborns (R=0.316, p=0.005 and R=-0.356, p=0.002; respectively). SOS scores of newbors whose mothers consumed caffeine products during pregnancy were lower than newborns whose mothers did not consumed caffeine products (3088±85 and 3187±112; respectively) (p=0.022). 1,23(OH)2D, 25(OH)D, and Ca levels were lower in mothers of newborns whose 25(OH)D levels were lower comparde to normal ones. No significant difference was observed for SOS and Z scores.Conclusion: Vitamin D values of the mothers and biochemical bone markers, vitamin D values and SOS values, which were assessed by quantitative ultrasound, of the newborns were within normal range in our region. Sufficient vitamin supplementation and nutrition of the mothers during pregnancy may prevent newborn osteopeny. Assessment of the structure of bone with quantitative ultrasound is a noninvasive and practical method.