Erişkin Türk hasta popülasyonunda ağrı tedavisinde sık tercih edilen dört farklı ağrı ölçeğinin karşılaştırılması

Abstract

İnsan yaşamında çok fazla olumsuz etkileri olan ağrının ortak bir dil kullanılarak ölçülebilmesi; ağrının kendisi ve uygulanan ağrı giderme yöntemlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi açısından önemlidir. Bu nedenle ağrı yönetiminde ilk ve en önemli adım ağrının değerlendirilmesidir. Günümüzde ağrı değerlendirilmesinde kullanılan birçok ölçek vardır. Son yıllarda ağrı değerlendirmesinde kullanılacak en güvenilir ölçeğin belirlenmesine ilişkin bir çok çalışma yapılmasına karşın, henüz sorunu çözebilecek bir ölçeğin varlığından söz etmek olası görünmemektedir.Hastaların ağrı ölçeklerini yanıtlarken hangisini daha çok tercih ettiklerini ve bunun nedenlerini araştırmak gereklidir. Ayrıca ağrı değerlendirmelerinde kullanılan çeşitli ölçeklerin tutarlılıkları da önemlidir. Ağrı ölçümü için kullanılan ölçeklerde hastaların en doğru şekilde anlayıp yanıtlayabileceği açık tanımlamalar gereklidir. Ölçeklerin etkinliği toplumsal ve kültürel değerlere göre belirlendiği gibi, hastaların cinsiyeti, eğitimi, mesleği, hastalığı ve yaşamının diğer yönleri de ağrının değerlendirilmesinde rol oynar.Bu çalışmada kronik ağrı sendromu tanısı almış, erişkin Türk hasta popülasyonunda klinik uygulamalarda sık tercih edilen VAS (Visual Analog Scale), NRS (Numeric Rating Scale), Gülen Yüz Skalası (FPS-R (Smiley) = Faces Pain Scale Revised), EQ-5D (EUROQOL 5D = European Quality of Life Instrument) ağrı ölçeklerinin hangisinin birbirleri ile daha tutarlı sonuç verdiğinin, Türk toplumunda hangi ölçeklerin daha başarılı değerlendirmeler yapabildiğinin ortaya konulması ve bu ölçeklerin birbirine göre etkinlik ve kullanım avantajlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmaya Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ağrı Kliniği'ne başvuran kronik ağrı tanısı alan, 18 yaş üzeri,132 hasta katılmıştır. Araştırmaya dahil edilen hastalara uygulama öncesi sözlü ve yazılı bilgi verilmiş ve yazılı onamları alınmıştır.Hastalara tanımlayıcı özelliklerinin sorgulandığı bir anket formu ile VAS, NRS, FPS-R, EQ-5D (EUROQOL 5D) ağrı ölçekleri uygulanmıştır. Tanımlayıcı bölümde yaş, cinsiyet, eğitim, medeni hal, meslek durumları sorgulanmıştır. Tüm uygulamalar Anestezioloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı'nda görevli bir araştırma görevlisi hekim tarafından yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak yapılmıştır.Bu araştırma bir yöntemsel araştırmadır ve analizler kullanılan 4 ağrı ölçüm gerecinin ?tutarlılıklarının (güvenilirlik) ? test edilmesine dayanmaktadır. Sayı , yüzde, ortalama ve standart sapma, taban ve tavan etkilerini içeren tanımlayıcı analizlere ek olarak güvenilirlik analizlerinde sürekli (sayısal) değişkenlerde ?Spearman Korelasyon Analizi?, kategorik değişkenlerde ise ?Kappa Tutarlılık? ve ?Tutarlılık Yüzdesi? kullanılmıştır.Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması 49,1±14,6 (minimum:19; maksimum:85) iken bunların 35'i (% 26,5) erkek ve 97'si (% 73,4) kadın olarak saptanmıştır. Hastalık süresi ortalaması 59,2±77,3 ay (minimum:1; maksimum: 480) olarak bulunmuştur. Katılımcıların % 58,3'ü ilkokul düzeyinde eğitim görmüş olup hastaların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. Hastaların çoğunluğunun (% 78,8'i) evli, kadın hastaların % 64.4'inin ev hanımı olduğu bulunmuştur.Ağrı skor ortalamalarını birbirleri ile karşılaştırdığımızda en yüksek puanın Gülen Yüz Ölçeği'ne verildiği dikkati çekmektedir.Bizim çalışmamızda her 4 ölçekte de taban etkisinin, yani ölçekten olası en düşük puan alanların yüzdesinin %20'den az olduğu, tavan etkisi açısından ise en iyi sonucu Gülen Yüz Ölçeği'nin verdiği görülmektedir.Katılımcıların araştırmada kullanılan dört farklı ağrı ölçeğinden hangisinin daha kolay olduğu, hangisinin ağrıyı daha iyi tanımladığı, hangisini ileride tercih edeceklerini gösteren cevaplama oranlarına bakıldığında Gülen Yüz Ölçeği'nin en yüksek cevaplama oranına sahip olduğu saptanmıştırÇalışmamızda eğitim düzeyi ile ?uygulama kolaylığı?, ?ağrıyı tanımlama becerisi? ve ?ileride hastanın kullanma tercihi? karşılaştırılmıştır. Eğitim düzeyi arttıkça ?uygulama kolaylığı?, ?ağrıyı tanımlama becerisi? ve ?ileride hastanın kullanma tercihi? açısından Gülen Yüz Ölçeği önemini göreceli olarak yitirmektedir.Kadınlarda Gülen Yüz Ölçeği diğer ölçeklerle daha yüksek korelasyonu sürdürürken, erkeklerde tüm ölçekler arasında çok yüksek (>0.7) korelasyon saptanmış, ölçekler arasında bir fark gözlenmemiştir. Bunun nedeni çalışmamızdaki erkeklerin kadınlara göre istatistiksel açıdan da kanıtlanacak şekilde daha eğitimli olmalarıdır (p=0.050).Yaş ile ölçeklerden alınan skorların ilişkisine bakıldığında genel olarak tüm ölçeklerde yaş arttıkça ağrı skorunun da arttığı izlenmektedir. Ağrı ile yaş arasında en zayıf ilişki Renkli VAS ölçeğinde gözlenmiştirSonuçlarımız, kronik ağrılı olgularda dört skala arasından ağrı şiddetini bildirmek için Gülen Yüz Ölçeği'nin en tercih edileni olduğunu ve diğer 3 ölçekle en iyi korelasyonu Gülen Yüz Ölçeği'nin verdiğini göstermiştir. Türk toplumunda ağrı değerlendirmesinde ağrıyı en tutarlı değerlendiren ve en çok tercih edilen kısa ölçüm gereci ?Gülen Yüz Ölçeği? dir. Ancak diğer kısa ölçüm gereçlerinde gözlenen turtalılık ve tercih sorunları da eğitim düzeyi artıkça ortadan kalmaktadır. Buna göre ağrı değerlendirme gereçlerinin seçiminde hastaların eğitim düzeyinin mutlaka göz önünde bulundurulması gerektiği kanısına varılmıştır.

It is important to rate pain which has many unfavourable effects on human lifespan using a common language in terms of evaluation of pain management efficiency and the pain itself. Thus the first and the most important step of pain management is assesment of the pain. There are too many scales available rating pain intensity. Although many researches have been done to determine most accurate scale using in assesment of pain intensity none of the scales seem to solve this issue yet.İt is important to determine patients preferences and their reasons while using a pain scale. Furthermore, consistency of pain scales in assesment of pain intensity is also important. In these scales used for pain assesment, definite descriptions are required for patients to understand and reply correctly. As well as the efficiency of scales are defined by culturel and social parameters, patient?s way of living and properties such as sex; occupation; education level and illness also play important role in assesment of pain.In this study we aim to determine which of the most common scales frequently used in clinics such as VAS (Visual analogous scale), NRS (Numerical rating scale), FPS-R (smilies) and EQ-5D Numeric sclae (EuroVAS) are consistent to each other among chronic pain syndrom diagnosed Turkish population, which of them are more succesfull in assesment of pain in Turkish population and efficiency and usage advantages of scales among each other.Chronic pain diagnosed 132 patients in pain clinic of Celal Bayar University Faculty of Medicine, Department of Anesthesiology and Reanimation whose ages above 18 years applied to this study. Verbal and written information were given to applied patients and their voluntary written approval was taken before study application.A questionnaire examining definitive properties of patients and VAS, NRS, FPS-R, EQ-5D pain scales were applied to patients. Age, sex, education, marriage status and occupation were questioned. Study was applied by a research assistant working at department of anesthesiology and reanimation using Smilies and Smilies interview technique.This study is a methodical research and applied analyzes are based on to test the reliability of 4 pain tools. In addition to definitive analyzes consist of number, ratio, averageand standard deviation, base and ceiling effect; in reliability analysis spearmen correlation analysis for quantitative variations and `kappa consistency? and `rate of agreement? for categorical variations were used.The average age of patients were 49,1± 14,6 and number of males was 35 (%26,5) while the number of females was 97 (%73,4). Duration avarage of diseaese was 59,2± 77,3 months. %58,3 majority of participants were primary school graduates. Most of the participants were married(%78,8) and %64,4 of women were housewifes.While mean pain scores compared to each other it was noticable that FPS-R was given highest score.In our study for the each scale base effect,percentange of those possibly took lowest from the scale, was found lower than %20 and in terms of ceiling effect best score was given from FPS-R. When asked to participants `which scale was easiest to complete?,? which one defined pain best? and `which one they will prefer in the future?; answer ratios showed FPS-R had to be highest reply completion ratio.In our study, education level compared with `feasibilty?, `pain description ability? and `preffered scale in the future?. The more education level increases the more FPS-R loses its importance relatively in terms of `feasibility?,?pain descriptor ability? and `preffered scale in the future?. In females while FPS-R showed higher correlation with other scales in males correlation of all scales were found high, no differences were found between scales. This was because males were significantly more educated than females.Moreover, when we looked relationship between age and scale points it was generally seen that in all scales scores increased with increase of age. The weakest relationship between age and pain was seen in coloured VAS scale.In conclusion, Our results show that FPS-R is the most preferred scale for pain intensity among 4 scales and FPS-R has the best correlation with other 3 scales. FPS-R is the most consistent assesment and most prefferred short rating tool in pain intensity rating among Turkish population. However consistency and preference issues of other scales disappear as education level increases. Thus we suggest to consider patients education level when choosing pain intensity rating tools.