Manisa`daki ilk ve orta öğretim okulu öğrencilerinin, düzenlenmiş senaryolar ile fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya davranışlarını yönlendirme yeteneği sınırlarının araştırılması

Abstract

Ülkemizde; cezai sorumluluk yaşının alt sınırı, 2005 yılında yürürlükten kalkan 765 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 53. maddesinde onbir yaş olarak tanımlanmışken; 2005 yılında yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 31. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen ?fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluğunun olmadığı; bu kişiler hakkında ceza kovuşturması yapılamayacağı; ancak, çocuklara özgü güvenlik tedbirlerinin uygulanabileceği? hükmü ile oniki yaşına çıkartılmıştır.Çalışmamızda, Manisa'daki ilk ve orta öğretim kurumlarında eğitim gören, 10 yaşını doldurmuş, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve ergenlerde; düzenlenmiş senaryolar ile fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya davranışlarını yönlendirme yeteneği sınırlarındaki farklılıkların saptanması, bunların çevresel faktörler ile etkileşimlerinin araştırılması amaçlanmıştır.Bu amaç çerçevesinde, Manisa'daki ilk ve orta öğretim kurumlarında eğitim gören 969 öğrenciden elde edilmiş anket sonuçları değerlendirilmiş; ankete katılan öğrencilerin asgari %1.8'i ile %36.9'unda bazı davranışlar karşısında ?eğriyi doğrudan ayırt etme ve/veya fiilin hukuki anlamını algılayabilme? yeteneği olmadığı, asgari %2.9'u ile, %67.1'inin bazı davranışlar karşısında ?fiilin hukuki sonuçlarını algılayabilme? yeteneğine haiz olmadığı tespit edilmiş; bu veriler içersine ?davranışlarını yönlendirme yeteneği? de eklendiğinde, bu oranların daha da yükseleceği öngörülmüştür. Yine çalışmamızda, 10 ile 18 yaş arasında yer alan çocukların ?fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme? kıstasları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamış, çalışmamız kapsamına alınan sosyo-kültürel ve sosyo ekonomik faktörlerin birçoğunun, çocukların fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme yeteneği üzerinde etkisi saptanamamıştır.Elde edilen sonuçlar çerçevesinde, 18 yaş altındaki her çocuğun kendisine isnad olunan fiilin, hukuki anlam ve sonuçlarını algılayabilme veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin, içersinde çocuk psikiyatrisi uzmanı, sosyolog, adli tıp uzmanı, pedagog, psikolog ve sosyal hizmetler uzmanının yer alacağı özel birimlerde, çocuklar için pedagoji eğitimi almış özel çocuk mahkemeleri hakimleri ile birlikte değerlendirilmesi gerektiği önerilmiştir.

In Turkey; the lower age limit of criminal liability was defined eleven years old in the 53rd article of Turkish Penal Code numbered as 765 which was abolished in 2005. In Turkish Penal Code, which was put into effect in 2005, the lower age limit of criminal liability was raised to 12 years old with legal decision in the first part of 31st article that includes ?there was no criminal liability under 12 years old when it committed an offence and an inquiry can?t be pursue for under 12 years old, but security precautions peculiar to children can be applied for this children.The aims of this study are to determinate the differences in the limits of the perception or the ability of managing behavior of the legal meaning and consequences of act with a scenario based study in children and adolescents under 18 years old and below 10 years old in the primary and secondary schools in Manisa; to investigate the interaction between ?the perception or the ability of managing behavior of the legal meaning and consequences of act? and environmental factors.In this study designed above mentioned aims, the results of questionnaires obtained from 969 students on the primary and secondary schools in Manisa were evaluated. It has been found that from 1.8% to 36.9% of the students do not have the ability to identify `the right or the wrong`, or to perceive the legal meaning of act; from 2.9% to 67.1% of the students do not have the ability to perceive the legal consequences of act. It was foreseen that these percentages have increased when the dimension concerned with ability of managing behavior have been extended. Moreover, the differences in the students` responses to criteria on the perception of the legal meaning and consequences of act are not significant between 10 and 18 years old children. The socio-cultural and socio-economic factors do not seem to affect the perception of the legal meaning and consequences of act.As a conclusion of this study, it is recommended that the ability of perception and of managing behavior of the legal meaning and consequences of act for attributed crimes in every child under 18 years old should be evaluated in the special units including child psychiatrist, sociologist, forensic scientist, pedagogue, psychologist, social worker, together judge had pedagogical formation of special child courts.