Sivas Eskikarahisar ve Kayapınar köylerinde, `0-4` yaşlarında çocuğu olan annelerin ishale ilişkin bilgi, tutum ve geleneksel uygulamaları

Abstract

- 55 - VIII- QZET Bu çalışmamda, Sivas ili Ulaş işitim Araş tırma Bölgesi Eskikarahisar ve Kayapınar köylerinde, `0-4` yaş grubunda çocuğu olan annelerin, çocuklarının ishal olması halinde uyguladıkları geleneksel yaklaşımlar ve bu yaklaşımların yaygınlığı ile geleneksel uygulamaları etkilemesi olası olan etkenler tanımlanmıştır. Araş tırma, `0-4` yaş grubunda çocuğu olan 60 anne ile yüzyü- ze görüşme ile anket formu doldurularak yapılmıştır. Elde edilen istatistiksel veriler Kol- mogorov-Simirnov ve Ki-Kare önemlilik testleri kullanı larak değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda `0-4` yaş grubunda çocu ğu olan annelerin okur yazarlık düzeylerinin çok düşük olduğu, ishali hastalık ve bulaşıcılık yönünden yeterin ce tanımadıkları saptanmıştır. Çocuklarının ishal olma sı halinde alacakları önlemlerde geleneksel uygulamala rın ağırlıklı olduğu ve çağdaş uygulamalara çok az baş vurulduğu gözlenmiştir. Bu araştırmada, annelerin eğitim düzeylerinin düşüklüğü, ishalli hastalıklar hakkında bilgilerinin ye tersizliği, çocukların ishal nedeniyle ölmesi ve gelenek sel besinlerin kullanılması ishalli hastalıklarda gele neksel uygulamaların süregeldiği saptanmıştır. Ayrıca, sağlık hizmetlerinin ulaşılabilir ve kitle iletişim araç larının bulunmasına rağmen annelerin, bilgi kaynağı ola-- 56 rak ev büyükleri ve komşulardan yararlandıkları, gözlen miştir. Eldeki bu sonuçlara dayanarak annelerin çocukla rının ishalli hastalıklardan korunması ve ishal olması halinde evde yapılacak sağaltım için planlı ve yeterli bir şekilde eğitilmeleri, bu eğitimlerin ev ziyaretleri ile pekiştirilmesi önerilmiştir. Ayrıca sağlık eğitimi nin yeterli olabilmesi için ziyaretçi ebe ve hemşirele rin hizmet içi eğitim programlarına alınmaları önerilmiş tir, ishal sağaltımında olumlu geleneksel uygulamaların (patates, pirinç lapası, yoğurt gibi) desteklenmesi, o- lumsuz geleneksel uygulamaların ise önlenmesi önerilmiş tir.

- 57 SUMMARY TI-Iü TRADITIONAL PRACTISES, BELONGING TO DIARREHEA, OF MOTHERS WHO HAVE CHILDREN WITH AGES BETWEEN `0-4` In this study, the factors, the traditional approaches practised by the. mothers- who have children with ages `between `0-4` at Eski^arahisar and Kayapmar villages of Ulaş Training and Research district of province Siva3- in case of diarrehea seen on children and the factors that might possibly effect the traditional applications with the frequent practice of these approaches,have been defined. The research has been accomplished by question naire made with face to face interview with mothers all of whom have children with ages between `0-4`. The data obtained statistically has been evaluated by using Kolinogorov-Simimov and Chi-squax'e precedence test. As a result of evaluation, it has been observed that mothers with children of `0-4` ages have very low level of education and they do not know diarrehea as an infectious disease. It has also been observed that in case of diarrehea, the traditional applications are higher while contemporary applications are seldom applied. In this study, it has been observed that the educational levels of mothers are low, their knowledge about diarrehea is not enough and the fact that traditional applications are still going on causes children die of- 58 - diarrehea arid cause their mothers use traditional food accordingly, iiesides, though health services are available and mas 3 transportation vehicles are present, rnot i tors refer to the neighbours and to the elderly ones of the family as a source of information about the disease, Depending on the results in hand, it is offered that mothers should be given a sufficient and planned training for treatment in case of diarrehea and this training should be reinforced by home visits. Moreover, it is also offered that visitor mid-wiwes and nurses should be give;n in-service training opportunity so that the health training could be sufficient. It is also recommended that traditional appli cations (yogurt, rice pudding and potatoe etc.) that might be effective in the treatment of diarrehea should be supported and negative traditional applications and their negative effects should be taught to the mothers.