Poliklinik odalarındaki yapay aydınlatma koşullarının tıp personelinin görsel performansı üzerine etkileri:Maslak Acıbadem Hastanesi örneği

Abstract

Hastaneler; hastaların, yaralıların, hastalıktan şüphe edenlerin ve sağlık durumunu kontrol ettirmek isteyenlerin, ayakta ya da yatarak, müşahede, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilite edildikleri, aynı zamanda doğum yapılan kurumlardır. Bu açıdan bakıldığında sağlıklı bir toplum oluşturulmasında hastaneler, başlıca gereksinimdir. Bunun da ötesinde verilen hizmet, mekâna yüklenen işlevler ve kullanıcı özellikleri nedeniyle hastaneler, aydınlatma yönünden diğer yapılardan ayrılırlar. Bu nedenle bu yapılarda, işlevin başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmesi için mekânların tasarımının, kullanıcıların tüm ihtiyaçlarına cevap verebilmesi sağlanmalıdır. Tedaviyi geçekleştiren kişi olarak doktor ve hemşireler, tedavi gören ve dinlenen kişi olarak hasta ve diğer hastane personeli oda içinde her zaman kaliteli bir görsel çevreye gereksinim duymaktadırlar.Değişen ve gelişen aydınlatma alanındaki tasarım kriterlerine uyum sağlayabilecek, başta tıbbı personel olmak üzere tüm kullanıcıların iş görme performansına bağlı fiziksel ve işlevsel gereksinimlerini karşılayabilecek ve hem uluslar arası hem de Türkiye'deki hastane binalarının yapay aydınlatma tasarımındaki süreçlerine, dolayısıyla toplumun sağlığına katkıda bulunabilecek bir çalışma hedeflenmiştir.Çalışma iç mimarisi ZOOM mimarlık tarafından gerçekleştirilmiş olan Acıbadem Maslak Hastanesindeki poliklinik servislerinde yürütülmüştür. Çalışma poliklinik bölümündeki aynı tip odalarda çalışan tıp personelinin(doktor ve asistanların) aydınlatma koşullarının iş görme performanslarıyla olan ilişkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.Çalışma alanındaki aydınlatma sistemi ve kararları, muayene odalarında tespit edilen genel ve özel(muayene alanı ve çalışma alanı) aydınlık düzeylerinin uluslar arası standartlarla karşılaştırılarak değerlendirilmesini ve personelin bu mekânlardaki görsel performanslarına dair görüşlerinin anket yoluyla değerlendirilmesini içermektedir. Anket kapsamında kullanıcıların aydınlatma koşulları ile ilgili görüşleri, kişisel özellikleri(yaş, cinsiyet, göz sağlığı) ve çalışma sürelerindeki değişim yönünden değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları, poliklinik odası kullanıcılarının standartların altındaki değerlerde iş görme performanslarında kişisel özellikleri ve çalışma sürelerine bağlı bir değişme olmadığını oda içinde var olan tüm işlevsel gereksinimleri gerçekleştirebildiklerini göstermektedir. Ayrıca kullanıcıların kişisel özelliklerinin ve mekânda kalış sürelerinin, bu çalışma kapsamında, kullanıcıların aydınlatma düzeyi, aydınlatma kalitesi ve kamaşma gibi belirlenen aydınlatma koşulları değerlendirmelerinden anlamlı bir farklılaşmaya yol açmadığı sonucuna varılmıştır.Çalışmada, tıp personelinin mekân içinde fazla aydınlık düzeyi algıladıkları zamanlarda görünürlüğü azaltan kamaşma hissinde de bir artış olduğu sonucuna varılmıştır. Bu durumda aydınlık düzeyi algısı ile kamaşma oluşumu arasında doğru orantılı bir ilişki olduğu düşünülmektedir. İlerde yapılacak olan çalışmaların böyle bir ilişkinin gerçekten var olma durumunu inceleyebileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Yapay Aydınlatma, Hastane Aydınlatması, Görsel Performans, Tıp Personeli, Aydınlık Düzeyi

Hospitals are institutions where people who are suspicious of having a disease, patients, wounded or those who want to go through a check-up are kept under observation, diagnosed, treated or rehabilitated ambulatory or by being hospitalized and where women give birth. When considered from this perspective, hospitals are major requirements in creation of a healthy community. Further to that, hospitals indispensable themselves from other structures due to the service rendered, functions attributed to the venue, and user properties. For this reason, it should be ensured that design of these structures satisfies all needs of users in order for the functions to be fulfilled successfully. As people who conduct the treatment, doctors and nurses, as people who are treated and need to rest, patients and other hospital personnel always need a high-quality visual environment.This study targeted a research that complies with changing and advancing design criteria in architectural lighting design, that can satisfy physical and functional requirements of all users, notably medical personnel that depend on their work performances and that can contribute to processes of hospital buildings and therefore community's health.The study was conducted in ambulatory care services in Acıbadem Maslak Hospital, which was designed by ZOOM architecture. The study aimed of evaluating the effect of between lighting conditions on medical personnel who work in the same type of rooms in ambulatory care service (doctors and assistants) and their work performances. The artificial lighting system in the working area, design decisions, and the general and specific (examination area and work area) illumination levels measured in examination rooms were evaluated in comparison with international standards and evaluation of personnel opinions on visual performance in these venues through questionnaire. Opinions of users on lighting conditions within the scope of the questionnaire were evaluated in terms of their personal features (age, gender and eye health) and changes in their work durations. Research results show that no change occurs in work performances of ambulatory care service users in substandard values depending on their personal traits and work durations and that they can fulfil all the functional requirements available in the room. In addition, it was concluded that personal traits and durations of their stay in the venue do not cause difference in evaluations of users about the specified lighting conditions such as illumination levels, lighting quality and glare. As a conclusion, glare which impeded visibility, increased when medical personnel perceived high levels of light within the venue. In this case, it is accepted that there is a direct relation between illumination level perception and glare. It is thought that further studies can examine real existence of such a relationship.Keywords: Artificial Lighting, Hospital Lighting, Visual Performance, Medical Staff,Illumination Level