W UMa türü örten çift yıldızlarda üçüncü bileşenler

Abstract

Bu tez çalışmasında, literatürde çoklu sistem olduğu belirtilen W UMa türü örten çift sistemler toplanarak 150 sistem içeren bir katalog oluşturulmuştur. Katalogta hem çift sistemlere hem de ilave bileşenlere ilişkin parametreler listelenmiştir. GCVS ve SIMBAD kataloglarında yer alan W UMa türü örten çift yıldız sistemlerinin sayısı ile bu çalışmada verilen üçüncü cisime sahip olan W UMa türü örten çift yıldızların sayılarına göre karşılaştırılması verilmiştir. Katalogtaki parametrelerin istatistiksel dağılımları da incelenerek ilave bileşenlerin görülme sıklığı da tartışılmıştır. Buna göre dönemi 0.5 günden daha küçük olan sistemlerde üçüncü cisim görülme sıklığı fazlayken, dönem arttıkça bu oran azaldığı, üçüncü cisimler için belirlenen kütlelerin yaklaşık %80'nin 1 Mʘ'den daha küçük olduğu görülmüştür. Bunun yanı sıra üçüncü cismin çift sisteme olan uzaklığı ve üçüncü cismin yörünge döneminin Gauss benzeri dağılımlar gösterdiği de tespit edilmiştir. Bileşenler arası uzaklığın maksimum değeri yaklaşık a'12 = 4 AB, üçüncü cismin döneminin maksimum değeri ise yaklaşık P3 = 33 yıl olarak hesaplanmıştır. Ayrıca W UMa türü çoklu sistem olan OO Aql, CK Boo, TZ Boo, BI CVn, AM Leo, XY Leo, V839 Oph, ER Ori ve FZ Ori'nin (O-C) analizleri güncel minimum zamanları kullanılarak yeniden yapılmış, sistemlerin üçüncü cisim parametreleri hesaplanmıştır. Bu sistemlerden OO Aql ve TZ Boo'nun dördüncü bileşenlerinin olduğu da belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: W UMa Türü Örten Çift Yıldızlar, Üçüncü Cisim Etkisi

In this thesis, a new catalog including 150 W UMa type eclipsing binary systems with light time effect is complied. The parameters of both the binary systems and the additional components are listed in this catalog. The frequency of the W UMa type eclipsing binaries with third body in the total number of stars of this type in GCVS and SIMBAD are complied.Statistical distributions of the parameters in the catalog are studied. The distributions of orbit semi-major axes and periods obtained from observations are approximated by Gaussian curves. The maxima of the curves correspond to a'12 = 4 AU and P =33 years, respectively. About 80% of the mass of the third bodies in W UMa type systems is found smaller than 1 Mʘ.The orbital period variations of eight W UMa type binaries, OO Aql, CK Boo, TZ Boo, BI CVn, AM Leo, XY Leo, V839 Oph, ER Ori and FZ Ori were analyzed based on all available minima times. Possible light-time effects due to third third bodies in these systems were re-examimed. Keywords: W UMa Type Eclipsing Binary Stars, Third Body Effect