Gece vardiyasında çalışan hemşirelerde elektrodermal aktivitenin sirkadien ritminin araştırılması

Abstract

81 VI. ÖZET Sempatik sinir sisteminin aktivitesinin indirekt bir göstergesini oluşturan elektrodermal aktivite parametrelerinden deri potansiyeli, deri potansiyel yanıtı, potansiyel yanıt latens süresini hem gece var diyasında çalışan hemşirelerde hemde gündüz çalışan hemşirelerde ölçdük. Çalışmamızın deney grubunu gece vardiyasında çalışan gö nüllü 30 sağlıklı hemşire, kontrol grubunu da gündüz çalışan 24 sağlıklı hemşire oluşturmaktaydı. Ölçümler hergün sabah 09.00'dan başlamak üzere ikişer saat aralıklarla ertesi günü sabah saat 07.00'ye kadar yapılmıştır. Bazal deri potansiyelinde deney ve kontrol grubunun her ikisinde de sirka- dien bir ritm saptanmıştır. Potansiyelin seyrinde öğleden önce ve öğ leden sonra iki maksimum, gece derin bir minumum öğleyin de hafif bir minumum olmak üzere ritmik bir varyasyon gözlenmiştir. Deri potansiyeli yanıt genliklerinde yine, bazal seviyede gözlediğimiz şekil de gündüz günlük ortalamadan yüksek, geceleyin günlük ortalama dan düşük olmak üzere sirkadien bir değişim gözlendi. Latens para metresi; kontrol grubunda gündüz öğleden sonra düşük, gece artış şeklinde sirkadien bir ritm gösterirken, aynı durum deney grubunda görülmemiştir. Deri potansiyeli yanıt genliğinin, deri potansiyeli sevi yesine bölünmesiyle elde edilen genlik değişim faktörü de kendisini oluşturan parametrelerde gözlenen tipte bir sirkadien ritm göstermiş tir. Bulgularımız, deri direnci, bedensel-zihinsel performans ritmi ve otonom sinir sisteminin sirkadien ritmi ile ilgili literatür bilgileri ışığında tartışılmıştır.

82 VH. SUMMARY INVESTIGATION OF THE CIRCADIAN RHYTHM OF THE ELECTRODERMAL ACTIVITY OF NURSES WORKING AT NIGHT SHIFT Electrodermal activity parametres such as skin potential response, potential response latency constituting an indirect indicator of the sympathetic nervous system activity have been measured in nurses working both at night shifts and daytime. In our work, 30 volunteer healthy nurses working at night shifts made the experimental group and the control group consisted of 24 healthy nurses working during daytime. Measurements were made every day beginning at 09.00 a.m. at 2-hour intervals, continuing until 07.00 a.m. the following day. In the basal skin potential, a circadian rhythm has been established in both the experimental and central groups. During the course of the potential, two maximal rhythmic variations before and afternoon, a deep maximal rhythmic variation at night and a mild minimal rhythmic variation at noon have been observed. In the skin potential response amplitudes, as observed at basal level, a circadian change higher than daytime daily average and lower than night daily average have also been observed, while the latency parametre showed a lower circadian rhythm in the afternoon during daytime and an increasing circadian rhythm at night, in the control group, the same condition could not be observed in the experimental group. The amplitude change factor obtained by dividing the skin potential response amplitude into the skin potential level displayed a typical circadian rhythm observed in parametres bringing about the change factor. Our findings have been discussed in the light of literature data relating to skin resistance, physical and mental performance rhythm and the circadian rhythm of the autonomous nervous system.