Doğum anında ebelerin annelere verdikleri bakımın değerlendirilmesi ve annelerin beklentilerinin belirlenmesi

Abstract

V.3. ÖZET Bu araştırma, ebelerin doğum anında annelere verdikleri fiziksel bakım, bilgi verme ve duygusal destek sağlamaya ilişkin uygulamalarını ve annelerin doğum sonrası dönemde doğum anına yönelik ebelerden gördükleri uygulamaları ve annelerin beklentilerini belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırma örneklemini Sivas îli Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi'nin Doğumhane bölümüne doğum yapmak için başvuran, görüşmeyi kabul eden 73 anne ve doğumhane bölümünde çalışan 10 ebe oluşturmuştur. Araştırmada, veriler soru formları ve gözlem yöntemi kullanılarak 4 form aracılığı ile toplanmıştır. Form I, annelerin, Form II ise ebelerin tanıtıcı özelliklerim belirlemek amacıyla geliştirilmiş formlardır. Form IlI'de doğum anında ortamı değerlendirmek ve ebelerin annelere verdikleri fiziksel bakım, bilgi verme ve duygusal destek sağlamaya yönelik uygulamaları belirlemek amacıyla geliştirilmiş gözlem formudur. Form IV ise, annelerin doğum sonrası dönemde, do ğum anına yönelik ebelerden kendilerine yaptıkları bakımları değerlen dirmeleri ve ebelerden beklentilerini belirlemek amacıyla geliştirilmiş anket formudur. Form I dilatasyon evresinde annelerin rahat olduğu bir dönemde annelerle, Form II ise örneklem büyüklüğüne ulaşdıktan sonra ebelerle görüşülerek uygulanmıştır. Form III doğum eyleminin II evre sinde araştırmacı tarafından gözlem tekniği kullanılarak, Form IV ise, aseptik servisinde doğum sonrası 1-3 saat dinlendikten sonra araştırma cı tarafından annelerle görüşülerek uygulanmıştır. Veriler sayı ve yüzde (%) olarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; annelerin çoğunluğu ilkokul mezunu, yarısına yakını 20-24 yaş grubunda ve yansından 66fazlası da ilk doğum deneyimi yaşamıştır. Ebelerin çoğunluğu 29-43 yaş grubunda olup, tamamı evli ve doğum eylemine yönelik bir hizmet içi eğitim programına katılmıştır. Doğumların çoğunluğunda doğum salo nunda yerdeki kan, vb. sıvıların, kullanılan aletlerin temizliğinin uygun olduğu, ancak, doğum masasının kirli olduğu görülmüştür. Doğum odasında çoğunlukla ebe dışında diğer sağlık personelinin de (röngen teknisyeni, laboratuvar teknisyeni, hizmetli vb.) bulunduğu belirlenmiştir. Hiçbir anneye de doğumu yaptıran kişinin kendini tanıtmadığı saptanmıştır. Annelere doğum anında sırtın yastıkla desteklenmesi (fiziksel bakıma yönelik uygulama), doğumun ilerleyişi ya da gidişi, doğumun sonlanma zamanı (bilgi vermeye yönelik uygulama) ve annelerin doğum süreci ile başedebilmesi için cesaretlendirilmesi, söylediklerini dinlenmesi ve sorularına cevap verilmesi (duygusal destek sağlamaya yönelik uygulama) uygulamalarının en fazla yapılan uygulamalar olduğu gözlenmiştir. Annelere en az yapılan uygulamalar ise dudakların ıslatılması, ıkınma aralarında rahatlatılıp gevşetilmesi (fiziksel bakıma yönelik uygulama), nefes alıp verme tekniğinin açıklanması, rahatlama ve gevşeme tekniklerinin öğretilmesi (bilgi vermeye yönelik uygulama) ve isim ile hitap edilmesi, bebek doğar doğmaz anneye gösterilmesi, bebek doğduktan sonra anneye verilmesi (duygusal destek sağlamaya yönelik uygulama) uygulamaları olduğu gözlenmiştir. Doğum anında sadece 1 annenin fetal kalp hızı takibinin yapıldığı ve hiçbir annenin yaşam bulgularının alınmadığı ve kontraksiyon takibinin yapılmadığı saptanmıştır. Bunların yanı sıra, annelerin tamamına yakımna doğum anında ne sağlık personeli ne de ai le bireylerinden birinin destek olmadığı buna karşın, annelerin büyük çoğunluğunun yanlarında destek olmasını istedikleri kişiler (aileden bir yakını, sağlık personeli, eşi) belirlenmiştir. Annelere en fazla yapılmadığı belirlenen ıslak bezle terin silinmesi, sırta masaj yapılması, 67perine temizliği (fiziksel bakıma yönelik uygulama), ıkınma tekniğini açıklanması, kendisi ve bebeğinin sağlık durumu hakkında bilgi verilmesi, doğum anında beklemediği bir uygulama yapıldığında bu uygulamanın nedenlerinin ve nasıl yapıldığının anneye ya da yakınlarına açıklanması (bilgi vermeye yönelik uygulama), yapılan uygulamalarda izin ya da fikir alınması, anneye dokunulması ve fiziksel temasta bulunulması (duygusal destek sağlamaya yönelik uygulama) uygulamalarını annelerin büyük çoğunluğunun yapılmasını istediği ve bu uygulamaların yapılmasını da büyük oranda ebeden bekledikleri saptanmıştır. Ebelerin doğum amnda annelere verdikleri fiziksel bakım, bilgi verme ve duygusal destek sağlamaya yönelik gözlenen uygulamaların istendik düzeyde olmadığı ve annelere temel düzeyde verilmesi gereken bakımların büyük oranda yapılmadığı belirlenmiştir. 68

SUMMARY Evaluation of the Care Given to Mothers During Labour and Determination Expectations of Mothers from Midwives The present descriptive study was designed to determine the physical care, information and emotional support given by midwives to mothers and the expectations of mothers from midwives during labour. Subjects used in this sutdy were 73 pregnant women underwent labour procedure and 10 midwives in The Maternity Hospital of Sivas. Data were collected by visual observations and also by using 4 form. `Form I` was developed to determine the characteristics of mother whereas te `Form II` was used on midwives for the same reason. `Form III` was designed to evaluate the setting and to find out the physical ca re, information given and emotional support applied by midwives on mot hers during delivery. `Form IV` was developed to determine the expectations and evaluations of mothers about midwives. Form I was applied to mothers during the dilatation phase which they were in a re laxed period whereas Form II was applied to midwives after reaching the sufficent sample size, Form III was carried out by the investigator via di rect observation method. Form IV was carried out in the aseptic service, byinterviwing mothers following 1-3 hours of resting period after labour. Data were evaluated as numbers and percantages. According to data obtained in the present study, most of the mothers were graduated from preliminary school, almost half of them were 20-24 years of age and more than half of them had their first labour experience. The age group of most midwives was 29-43 whereas all of them were married and atten ded a training course about labour process. In most labours, it has been observed in the delivery rooms that the hygiene of operation tools was convenient however, the delivery tables did not have hygienic conditions. 69Usually there were other hospital employees such as several technical staff in the delivery room as well as midwives and non of them introdu ced themselves to mothers. The most frequent applications performed on mothers were supporting their backs with a cushion (physical care), gi ving information about the course and ending time of labour (informatio nal support) and encouraging listening and answering the mothers to overcome the difficulties of the labour (emotional support). On the other hand, the least applications were maistening of their libs and relaxing them during between the straining times of labour (physical care), teac hing the breathing and relaxing techniques (informational support), sho wing and giving the baby to the mother just after labour (emotional sup port). Only a mothers fetal heart beat was obtained, and no observation was made on mothers' life support systems and on contractions. Despite the mothers expectations that someone (a relative, husband or a techni cal staff) being with them during labour, neither of them was there gi ving support to the mothers. The applications never performed on mot hers were swapping their sweat, massaging their backs and cleaning the ir (perine) (physical care), explanation of straining techniques, giving in formation about the health state of themselves and babies, informing mothers or their relatives when an unexpected stuation occured (infor mational support), and getting permission from mothers about applicati ons performed during labour process and establishing physical contact with than (emotional support). It has been observed that physical care, informational and emoti onal supports given by midwives during labour process were rather poor. 70