Ebe/ hemşirelerin anne sütü ve emzirme konusundaki bilgilerinin ve kendi ifadeleri ile bildirdikleri uygulamalarının belirlenmesi

Abstract

V.3. ÖZET Bu araştırma birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe/hemşirelerin anne sütü ve emzirme konusundaki bilgilerinin ve kendi ifadeleri ile bildirdikleri uygulamalarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma örneklerini Tokat il merkezinde bulunan Bağlar Sağlık Ocağı, Bedestenlioğlu Sağlık Ocağı, Erenler Sağlık Ocağı ve Merkez Sağlık Ocağında görev yapan toplam 73 ebe/hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın verileri ebe/hemşirelerin tanıtıcı özelliklerini, anne sütü ve emzirme konusundaki bilgilerini ve kendi ifadeleriyle bildirdikleri uygulamalarını belirlemek amacıyla hazırlanan Form I aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, kruskall-wallis testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlara göre ebe/hemşirelerin yaklaşık yarısı 25-34 yaş grubunda, yarısından fazlası ebe ve sağlık meslek lisesi mezunudur. Ayrıca çoğunluğu çocuk sahibidir. Ebe/hemşirelerin %78. Tinin anne sütü ve emzirme konusundaki bilgi düzeyinin orta olduğu, az bir bölümünün bilgisinin kötü düzeyde olduğu saptanmıştır. İyi düzeyde bilgiye sahip hiçbir ebe/hemşirenin bulunmamasına rağmen %87.6'sının kendi ifadeleriyle bildirdikleri uygulamaları iyi düzeydedir. Ebe/hemşirelerin yaş, meslek, eğitim durumu, çalışma süresi, medeni durumu, kendi emzirme deneyimi ve hizmet-içi eğitim programına katılma durumunun bilgi puan ortalamalarını etkilemediği belirlenmiştir (p>0.05). Ebe/hemşirelerin %97'si annelere anne sütü ve emzirme konusunda bilgi vermeyi sorumlulukları arasında görmekte ve bu sorumluluğu uygulamaktadır, %65.8'i emzirme eğitiminin gebeliğin son trimestrinde 73yapılması gerektiğini belirtmiştir. Ayrıca ebe/hemşireler bu eğitime kadının eşinin ve kayınvalidesinin de alınmasını belirtmişlerdir. Ebe/hemşirelerin %82.2'si bebeğin ilk emzirilme zamanını bilmesine rağmen, çoğu kolostrumun yararlarını kısmen bilmiştir. Ayrıca ebe/hemşirelerin %27.4'ü bebekler için ilk 4-6 ay sadece anne sütünün en uygun besin olduğunu bilmemiş, anne sütüyle beslenen bebeğe D vitamini verilmesi gerektiğini ise çok az (%13.7) bir kısmı bilmiştir. Anne sütüyle beslenmenin bebeğe yararlarını %95.8'i, emzirmenin de anneye yararlarını %83.6'sı kısmen bilmiş, çoğunluğu kısmen bildiği bilgileri annelere aktardığını ifade etmiştir. Ebe/hemşirelerin %60.3'ü emzirme pozisyonunu, %56.2'si yenidoğanın bir gündeki emzirilme sıklığını bilmiş ve doğru bilgileri annelere öğretip, uygulattığını ifade etmiştir (%57.5) (%54.8). Ebe/hemşirelerin %67'si emzirmeye başlamadan önce annelerin sağlamaları gereken hijyen koşullarını kısmen bilmiştir. Bir önceki emzirmeden sonra şimdiki emzirmeye hangi memeden başlanacağı ise ebe/hemşireler arasında en az (%35.6) bilinen konular arasında yer almaktadır. Süt miktarı azaldığında annelere yapılacak önerileri ebe/hemşirelerin %79.4'ü kısmen bilmiş, emziren annenin beslenmesini ise %39.8'i bilmiştir. İlk 4-6 ayda anne sütünün yeterliliğini değerlendirmede kullanılan kriterleri de ebe/hemşirelerin %69.1'i kısmen bilmiştir. Ayrıca ebe/hemşirelerin en fazla emziren annelerin adet gördüğü günlerde bebeğini emzirme durumunu (%97.2), erken doğum yapan annelerin bebeklerini neyle besleyebileceğini (%90.4), emziren annenin sigara içmeme nedenini (%86.3) bildiği ve bilenlerin çoğunluğunun da anneleri bilgilendirdiğini ifade ettiği saptanmıştır. Emzirdiği dönemde gebe kalan annenin emzirmeye devam etme durumu (%31.5) ve emzirmenin gebeliği önleyici etkisi (%38.4) ebe/hemşireler tarafından daha az oranda bilinmektedir. Düz ve yassı meme başlarının emzirmeye hazırlanması için gebelere yapılacak öneriyi ebe/hemşirelerin %86.3'ünün bilmesine rağmen, meme ucu çatlağında (%90.4) ve mastitte anneye yapılacak önerileri (%61.7) ebe/hemşireler kısmen bilmiştir. Ebe/hemşirelerin çoğunluğu da sahip oldukları bilgileri annelere 74öğretip, uygulattığını ifade etmiştir. Ayrıca ebe/hemşirelerin %93.1'i süt inme refleksinin uyarılması için annelere yapılacak önerileri kısmen bilmiş ve %91.7'si anneleri bu konuda bilgilendirdiğini ifade etmiştir. Sağılmış anne sütünü oda ısısında ve buzdolabında bekletilme sürelerini ise ebe/hemşirelerin sadece %37'si kısmen bilmiştir. Annelerin bebeklerini anne sütüyle beslemelerinin önerilmeyeceği durumları ebe/hemşirelerin %71.3'ü kısmen bilmiş ve %58.9'u kısmen bildiği bilgileri annelere aktardığını ifade etmiştir. Çalışmamızdan elde edilen sonuçlar Anderson (1991), Lewinski (1992) ve Becker'in (1992) çalışma sonuçlarıyla benzerlik göstermektedir. Bu sonuçlara göre ebe/hemşirelerin yeni araştırma sonuçlarından haberdar edilmesi ve tekrarlı hizmet-içi eğitim programlarıyla bilgi gereksinimlerinin karşılanması gerektiğini söyleyebiliriz. 75

SUMMARY This research study was conducted to determine the knowledge on the mother milk and breastfeeding of the mid-wife/nurses working on the first step of health services and the application of this awareness with their statements. The research samples were collected from the 73 mid-wife/nurses workind in the all health centers in Tokat (Bağlar Health Center Bedestenlioğlu Health Center, Erenler Health Center and Central Health Center). The data were collected via one form. Form I was prepared to determine the characteristics of the mid-wife/nurses and to determine their knowledge on the mother milk and breastfeeding and application of this knowledge according to their own statements. To evaluate the data, percentage and significance test of the difference between two sets of means, Kruskal-wallis test and variation analysis test were used. The results showed that approximately half of the subjects were between the ages of 25-34 and more than half were graduates of health vocadhovel high school and they were midwives. In addition most of them have children. The results of this study showed that most of the mid- wife/nurses participated in this study were aware of the mother milk and breastfeeding matters at an avarage level. A little proportion of the participants, on the other hand, knew about these matters below avarage. Although there aren't any mid-wife/nurses that have the high level knowledge, 87,6% of thew clanimed that their knowledge is high level. It was also determined that the knowledge point avarage of the mid- wife/nurses was not effected by such factors as age, vocation, education, work experience, marital status, the experience of bresatfeeding their own babies, attending in-service training programs. 7697% of the mid-wife/nurses think that it is their duty to inform the mothers about the importance of mother milk and breastfeeding and they themselves apply it. 65.8% of the mid-wife/nurses have indicated that it is important to train women about breastfeeding during the last three months of pregnancy and they did so. They also said that the husbands of the women's and the mother - in - laws should also be trained to large extent and they did trained the husbands as well. 72.6% of the mid wife/nurses were aware of the colostrum characteristics and 82.2% of the mid wife/nurses first period of baby breastfeeding. Most of the mid-wife/nurses partly know the benefids of colostrum. 27.4% of mid-wife/nurses were not know that the most suitable food for the baby for a period of 4-6 months was mother milk, only very few of them (13.7%) know that. Vitamin D is necessary for the baby. Those who know this, inform the mothers about it. 83.6% of the mid-wife/nurses partly know the benefits of breastfeeding for mothers. 95.8% of the mid-wife/nurses partly know the benefits of human milk for baby and transferred this information to the mothers. Most of the mid-wife/nurses answered correctly the questions about the position of breastfeeding (60.3%) and the frequency of breastfeeding for newly- born babies (56.2%) and gave this imformation to the mothers. The 69% of mid wife/nurses, know the of criterions that are used to evaluate the capacity of the first 4-6 months human milk. 79.4% the mid-wives and nurses partly know the recommendations for the mothers when their milk amount decreases, 39.8% them know how and what mothers should eat and most of them inform mothers about these subjects. Most of them were aware how the mothers who become menstruation while breastfeeding (97.2%). Also, a majority of them were aware of how the mothers who had a premature baby would feed their babies (90.4%) and why mothers breastfeeding their babies did not smoke (86.3%) and they said that they transferred this information to the mothers. The breastfeeding situation of the mother 77who become pregnant while breastfeeding (31.5%) and the preventive effect of breastfeeding on pregnancy (38.4%) is less known by mid-wife/nurses. 86.3% of the mid-wife/nurses know what to advise to the mothers to prepare the nipples that are straight or flat for breastfeeding and they reported that they applied this information. Most of the mid-wife/nurses knew partly what to do in the care of split in the nipples (90.4%) and (mastit) (61.7%). Also most of them reported that they informed the mothers about these matters partly and helped them to apply these. 93.1% of the mid-wife/nurses were partly aware of the thinks to advise to mothers to stimulate milk descending reflex and informed them about this matter. (91.7%) only very few of the mid-wife/nurses were not awere of the length of time for keepind the mother milk in the refrigerator and room temperature. 71.3% of the mid-wife/nurses were partly aware of the conditions when the mothers should not feed their babies with mother milk and they expressed that they partly informed mothers about this (58.9%). Our results ara similar with, Anderson (1991), Lewinski (1992) and Becker's (1992) results. According to results, we can say that, the mid-wife/nurses should be informed about the new researches and the attending in service training programs and their needs should be corresponded. 78