Basketbolcuların (kız-erkek) beslenme durumları ve etkileyen faktörler

Abstract

ÖZET Yaşamın her döneminde olduğu gibi özellikle büyüme ve çalışmanın hızlı ol duğu adölesan dönemlerinde de yeterli ve dengeli beslenmek gereklidir. Adölesanların çoğunun beslenme alışkanlıklarının düzensiz olması, düzenli kahvaltı alışkanlığına sahip olmamaları, öğünlerinin genellikle tuz, şeker ve yağdan zengin olması ve yanlış beslenme alışkanlığı nedeniyle bazı besin öğeleri yetersizlikleri ve şişmanlık, zayıflık gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilmektedir. Bu dönemde öğrenme anlama ve kavrama yeteneğinin yüksek olması beslenmenin önemini daha da artır maktadır. Sporcu sağlığı ve beslenmenin bütün spor dallarında başarıya ulaşmada ö- nemli bir etken olduğu bilinmektedir. Bu araştırmada Sivas İl merkezinde lise ve dengi okullar ve çeşitli kulüplerde basketbol oynayan 78 kız, 72 erkek öğrencinin beslenme alışkanlıkları ve temel besinlerin tüketim sıklığı saptanmıştır. Öğrencilerin ortalama yaşları ; kızların 15,38±0,2, erkelerin 16,19±0,1 1 yıldır. Ortalama boylan ; kızların 1,68±0,01, erkeklerin 1,79±0,1 cm'dir. Öğrencilerin %52,3'ünün 5 ve 5 yıldan daha fazla süredir spor yaptıkları or taya çıkmıştır. Kız ve erkek öğrenciler ortalama günde 2 saat, haftada 5-6 saat ant renman yapmaktadır. Ağırlık çalışmasını öğrencilerin %30,3'ünün yaptıkları sap tanmıştır. Öğrencilerin %66,7' sinin 'normal ağırlıkta oldukları ; kızlardan ise %50'sinin zayıf olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin %65,3'ü günde 2 öğün yedikleri, %65,3'ünün düzenli kahvaltı yaptıkları görülmüştür. Öğrencilerin %42,3'ü meyve ve çikolata-şekerlemeyi ara öğünlerde tükettik leri, %56,7'sinin günde 2-3 bardak meyve veya kolalı içecek tükettikler, %33,6'smın 1-2 bardak çay içtiklerini, %57,8'inin kahveyi sevmedikleri, 60%43,9'unun vitamin ve mineral kullanmadıklarını, %90,6'sınm protein tozu kullan dıkları, büyük bir çoğunluğun alkol ve sigara kullanmadıkları, %70,1'inin yarışma öncesi son öğünü 2-3 saat önce tükenikleri ve %72,7' sinin antrenman öncesi bes lenmeye dikkat ettikleri ortaya çıkmıştır. Erkeklerin %37,2'si sütü her gün tüketir ken, kızlarda bu oran düşük bulunmuştur. Kızların %25,6'sının ve erkeklerin %22,1'inin balık ve tavuğu hiç tüketmedikleri görülmüştür. Öğrencilerin %85,5'i beslenmesinden kendisinin sorumlu olduğunu belirtmiştir. Elde edilen bulgular genellikle diğer araştırmalarla paralellik göstermektedir. Sporla uğraşan gençlerin dengeli beslenme konusunda eğitime gereksinimleri olduğu ortaya çıkmıştır. Gerek öğrencilerin gerekse antrenörlerin vb. sorumluların bu konu da bilimse olarak yönlendirilmeleri önerilebilir. 61

SUMMARY As in all the periods of life sufficient and well-balanced nutrition is necessary during the adolescent period which the growth and working is quite rapid. Most of the adolescents don't feed regulary and they don't have their breakfasts regulary; their food is rich of salt, sugar and oil and they have a wrong type of nutrition. For all these reasons health problems like lacking of some food elements; obesity and debility may occur. At this age, the ability of learning and understanding raise the importance of nutrition. It's known that sportsmans' good health and nutrition are important effects to be successful in all kinds of sports. By this survey, nutrition habits and consumption frequency of main food of 78 male and 72 female basketball players who play in high schols or in different clubs in the centre of Sivas. Girls are 15,38±0,2 years old; boys are 16,19±0,005 m tall and boys are l,79±0,09m tall on average. 52,3% of students have been playing basketball for five or more years. Boy and girls students are training to hours a day and 5-6 hours a week on average. It's determined that 30,3% of students do the heaviness training. 66,7% of students weight normally. 85,0% of players are thin 65,3% of students have their meals twice a day and 65,3% of them have their breakfast regulary. It is fixed that 42,3% of students have fruit, sugar and chocolate between the meals; 56,7%o of them have 2-3 glasses of fruit juice and drinking with cola; 33,6% of them drink 1-2 glass of tea; 57,8% of them don't like coffe; 43,9% of them don't have vitamin and minerals; 90,6% of them have protein powder; most of them don't use cigarette and don't have alcoholic drinks; 70% of them don't have their last meal 2-3 hours before training; 72,7% of 62them take care of nutrition before training. 37,2% of male payers drink milk everyday but female players have it less than male palyers 25,6% of fermale and 22,1% of male players never have fish and chicken. 85,5% of students are responsible of their own nutrition. The result of the survey show similarity with the other surveys it is understood that young people who deal with sport need education. Both students and trainers ( coaches ) and other responsible people should be directed scientifically. 63