Öz bakım eğitim programının serebrovasküler hastalığı olan bireylerin günlük yaşam aktiviteleri üzerindeki etkisi

Abstract

IX. ÖZET Bu çalışma Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Nöroloji Kliniği'nde Serebrovasküler Hastalık (SVH) tanısı almış bireylere verilen öz bakım eğitim programının, bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımsızlık düzeyine etkisini incelemek amacıyla deneysel olarak yapılmıştır. Çalışma örneklemini Mart 2003- Eylül 2003 tarihleri arasında Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi Nöroloji Kliniği'nde Serebrovasküler Hastalık (SVH) tanısı ile yatan ve araştırma sınırlılıkları içinde olan 20 deney, 20 kontrol olmak üzere 40 birey oluşturmuştur. SVH geçiren 20 deney, 20 kontrol grubu birey çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma ömeUemini oluşturan tüm bireylere, sosyo-demografik özelliklerini ve bireylerin bağımsızlıklarım etkileyen durumları belirlemek amacıyla araştırmacı tararından literatürden yararlanılarak hazırlanmış tanıtıcı bilgi formu, bireylerin bağımsızlık durumunu belirlemek için Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; ki-kare testi, Mann-Whitney U testi ve Wilcoxon testi kullanılmıştır. Deney grubunda yer alan bireylere ve yakınlarına hastaneden taburcu olmadan önce hastane ortamında ve taburcu olduktan bir ay sonra ev ortamında araştırmacı tarafından planlı öğretim yapılmıştır. Kontrol grubundaki bireyler ise öğretim programına alınmamış, bu bireyler servis rutinlerindeki bakım ve hizmeti almışlardır. Eğitimin etkinliğini belirlemek amacıyla elde edilen bulgular yönünden her iki grup karşılaştınlmıştır. Bireylerin taburcu olmadan günlük yaşam aktiviteleri toplam puan ortalamaları deney grubunda 30.75, kontrol grubunun 30.50 olarak bulunmuştur. Yapılan analiz sonucunda iki grup toplam puan ortalamaları arasında fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Taburcu olduktan bir ay sonra (birinci eğitim sonrası) deney grubu toplam puan ortalaması 60.00'a, kontrol grubu ise 39.50'ye yükselmiştir. Son ölçümde (ikinci eğitim sonrası) ise deney grubu puan ortalaması 82.25, kontrol grubu puan ortalaması 47.00'a yükselerek SVH'Iı bireylerde tekrarlı eğitimlerin Günlük 83Yaşam Aktiviteleri üzerine olan olumlu etkisi belirlenmiştir. Son iki ölçümde bireylerin toplam puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu araştırmada öz bakım eğitim programı almış olan bireylerin günlük yaşam aktiviteleri bağımsızlık düzeylerindeki artış olduğu ve bu artışta uygulanan eğitim programının etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, SVH geçiren bireylere öz bakım aktivitelerini artırmaya yönelik eğitim programlan düzenlenmesi, eğitime ailenin katılımının da sağlanması ve bu araştırmanın daha fazla birey ile tekrarlanmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: Serebrovasküler hastalık, öz bakım, günlük yaşam aktiviteleri, hasta ve aile eğitimi. 84

SUMMARY This study is done experimentally to investigate the individuals indipendence levels at the Cerebrovascular Disease (CVD) patients in the Cumhuriyet University Research and Application Hospital at the Neurology Clinic. The present study incluuded totaly 40 patients as 20 example group and 20 control group, all of whom were staying with the diagnosis of CVD at the Neurology Clinic, Research and Application Hospital, Cumhuriyet University between March 2003 and September 2003. 20 CVD patients constitute the control, example groups, had an information form from the literatüre about their socio-demographic individual indipendence and they also had the Daily Barthel Living activity Index on their individual indipendence. In the evaluation of the data the Chi-Square Test, Mann-Whitney U Test and Wilcoxon Test are used. A planned education is given to the test patients group and their relatives at the hospital atmosphere and the house atmospheres following the hospital discharges. The control group members are not taken into the education program, but they took their routine cares and facilities. Before the discharge from the hospital the test group had 30.75 and the control group 30.50 rates of daily activities. After the analysis between these two groups no logical statistical difference is found. After the discharge (following the first education) the avarage rate of the test group increases to the 60.00 percent and the control group to 39.50. At the last measurement (after second education) the test group rate avarage increases to the 82.25 and the control group to the 47.00, and the useful effects to the Daily Living activities of the CVD patients are observed. At the last two measurements the difference between the avarage rates is found logical. İn this study it is observed that, the individuals who take personel life freedom activity programs have a development in their lifestyles. After the datas taken from research it is found that the CVD patients must have daily living activity programs, and the family members and lots of individuals must repeat and join them 85Key words: Cerebrovascular disease, self care, daily living activities, patient and family education. 86