Kıyı planlama ve peyzaj karakter analizi;Ayvacık-Çanakkale örneği

Abstract

Peyzaj karakter analizi, bir peyzajı, onu özel kılan tüm karakteristikleriyle tanımlar, peyzaj karakter alanları ve tiplerini haritalayarak mekansal referanslar verir. Aynı zamanda, peyzaj karakter analizi (PKA), biyolojik çeşitlilik kayıpları ve peyzajın değişiminin kontrol altında tutulması ve ölçülebilir olması için sürdürülebilir alan kullanım planlamasında yeni bir yaklaşımdır. Sahip oldukları doğal ve kültürel özelliklerle kıyı alanları; ülkeler için büyük önem taşımaktadırlar. Bu özellikleri nedeniyle kıyılarda; tarım, sanayi, ticaret, ulaşım veya turizm gibi farklı birçok alan kullanım biçimi görülmektedir. Bu nedenle; doğru bir planlama ve yönetim süreci için, kıyılardaki peyzajların detaylı olarak tanımlanması oldukça önemlidir. Araştırma alanı; Çanakkale ili Ayvacık ilçesi Behramkale-Küçükkuyu arasında kalan kıyı kesimidir. Ayvacık ilçesi önemli bir tarımsal potansiyele sahiptir. Ayrıca arkeolojik zenginliği ve turizm faaliyetlerine uygun kıyı alanlarının da etkisiyle alanda farklı birçok arazi kullanım biçimi görülmektedir. Turizm amaçlı kullanım ve yapılaşma son yıllarda belirgin ölçüde artmıştır. Bu artışın, özellikle kıyı peyzajlarının üzerinde oluşturduğu/oluşturabileceği baskı, planlama süreçlerinde mutlaka dikkate alınmalıdır. Alana yönelik kıyı planlama stratejileri oluşturulurken peyzajların karakter analizinin yapılması son derece önemli ve yol göstericidir. Peyzaj karakter alanlarının turizm hareketleri açısından potansiyelinin belirlenmesi de planlamaya yön verecektir. Bu amaçla; araştırmanın 1. ve 2. bölümlerinde literatür taraması yapılmış, konu ve alanla ile ilgili yurtiçi ve yurtdışı çalışmalar incelenmiş ve kuramsal kavramlara yer verilmiştir. Materyal ve Yöntem bölümünde araştırma alanı tanımlanmış, doğal ve kültürel peyzaj özellikleri açıklanmıştır. Ayrıca çalışma yöntemi detaylı olarak anlatılmıştır. Araştırma Bulguları ve Tartışma bölümünde; ulusal, bölgesel ve yerel ölçekteki peyzaj haritalarına ortaya konmuştur. Ulusal ölçekte 34, bölgesel ölçekte 93, yerel ölçekte 239 peyzaj karakter tipi tanımlanmıştır. Yapılan tanımlamalar doğrultusunda; alanın arazi örtüsünün zeytinlik, iğne yapraklı orman ve maki bitki örtüsünden oluştuğu, tarımsal peyzaj olarak zeytinlik alanların baskın peyzaj ögesi olduğu saptanmıştır. Ayrıca araştırma alanının turizm kullanımı açısından uygunluğu da değerlendirilmiştir. Araştırma alanı turizm fonksiyonu açısından değerlendirildiğinde %25'lik bölümü yüksek, %68'i orta ve %7'lik bölüm ise düşük değer almıştır. Sonuç ve Öneriler bölümünde ise elde edilen bulgular doğrultusunda alana yönelik öneriler getirilmiştir.

Landscape character analysis defines a landscape with all the characteristics that make it special, and provides spatial references by mapping landscape character areas and types. At the same time, landscape character analysis (PCA) is a new approach to sustainable land use planning to keep biodiversity losses and change in landscape under control and measurable.The coastal areas with their natural and cultural characteristics; they are of great importance for countries. Due to these characteristics, many different areas such as agriculture, industry, trade, transportation or tourism are observed in the coasts.Therefore; for a correct planning and management process, it is very important to define the landscapes on the coast in detail.Research area; it is a coastal region between Behramkale and Kucukkuyu in the Ayvacik district of Canakkale. Ayvacık district has an important agricultural potential. In addition, many land use patterns are observed in the area due to its archeological richness and the impact of coastal areas suitable for tourism activities. Tourism use and construction has increased significantly in recent years. This increase should be taken into account especially in the planning processes that the coastal landscapes can create. While creating coastal planning strategies for the area, character analysis of landscapes is extremely important and guiding. Determining the potential of landscape character areas in terms of tourism movements will also guide planning. For this purpose; In the first and second chapters of the research, literature review has been done and the domestic and international studies related to the subject and the field have been examined and theoretical concepts have been included. In the Materials and Methods section, research area is defined and natural and cultural landscape features are explained. In addition, the working method is explained in detail. In the Research Findings and Discussion section; It has been put into landscape maps at national, regional and local level. 34 of them have been defined on a national scale, 93 on a regional scale and 239 on a local scale. According to the definitions made; It was determined that the land cover of the area is composed of olive groves, coniferous forests and shrubs, and olive lands are the dominant landscape elements. In addition, the suitability of the research area for tourism use was also evaluated. When the research area is evaluated in terms of tourism function, 25% of it is high, 68% of it is medium and 7% of it is low. In the conclusion and recommendations section, suggestions for the field were made according to the findings.