Kemoterapi uygulanan hastalarda masaj uygulamasının yorgunluk ve anksiyete düzeyine etkisi

Abstract

Bu çalısma Cumhuriyet Üniversitesi Saglık Hizmetleri Arastırma veUygulama Hastanesinin Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Kemoterapi Ünitesi(ROKÜ)' nde tek günlük kemoterapi alan kanserli hastaların, kemoterapiye baglıolarak gelisen yorgunluk ve bu süreçte olusan anksiyete düzeyi üzerine masajınetkinligini belirlemek amacı ile deneysel olarak yapılmıstır.Arastırmanın evrenini, Cumhuriyet Üniversitesi Arastırma ve UygulamaHastanesinin ROKÜ' nde tek günlük kemoterapi uygulanan hastalarolusturmustur. Arastırmada örneklem seçimine gidilmemis, evren örneklemiolusturmustur. Arastırmaya parametrik test varsayımlarını karsılamak amaçlı 60hasta alınması planlanmıs fakat, arastırma için belirlenen süre içerisinde yeterlisayıda hastanın ROKÜ' ne basvurmaması nedeni ile arastırmaya 40 hastaalınmıstır. Bu hastaların 20' si çalısma 20' si kontrol grubunda yer almıstır.Rastgele dagılımı saglamak için örnekleme alınan ilk üç hasta çalısma grubuna,ikinci üç hasta ise kontrol grubuna alınarak 40 hastaya ulasılmıstır. Arastırmakapsamına alınan tüm hastalar yapılan uygulamalara yönelik bilgilendirilmis vesözlü-yazılı onamları alınmıstır. Ayrıca arastırmanın yapılmıs oldugu hastaneninetik kurulu olan, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik KurulBaskanlıgı'ndan etik kurul kararı alınmıstır.Verilerin toplanmasında; ?Tanıtıcı Bilgi Formu (EK 1), Durumluk-SürekliKaygı Envanteri (Spielberger State-Trait Anxiety Inventory / STAI) (EK 2)'ninDurumluk Kaygı kısmı (State Anxiety Inventory / SAI) ve Kısa YorgunlukEnvanteri (Brief Fatigue Inventory / BFI)? kullanılmıstır.Arastırmamızda elde ettigimiz verilere göre her iki grupta yer alan hastalarda benzer demografik özelliklere sahiptir. Arastırma kapsamına alınan çalısma vekontrol grubundaki hastaların kemoterapi öncesi ve sonrası SAI puanortalamalarına bakıldıgında, kontrol grubundaki hastaların kaygı ortalamalarınınkemoterapi sonrası yükseldigi görülürken, bu hastaların kemoterapi öncesi vesonrası kaygı düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıkbelirlenememistir (p>0,05). Çalısma grubundaki hastaların ise, kemoterapisırasında masaj uygulaması sonrasında kaygı düzeylerinin düstügü saptanmıstır.Çalısma grubundaki hastaların kemoterapi uygulanmadan önce ve uygulandıktansonraki durumluk kaygı puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı birfark oldugu bulunmustur (p<0,05).Hastaların hasta grubuna göre BFI' den kür öncesi, sonrası ve bir günsonrası aldıkları puan ortalamaları karsılastırıldıgında, kontrol grubundakihastaların kemoterapi sonrası ve kemoterapiden bir gün sonrası yorgunlukdüzeylerinin, kemoterapi öncesi yorgunluk düzeylerinden daha yüksek oldugugörülürken, yorgunluk düzeyinin giderek arttıgı belirlenmistir. Masaj uygulamasıyapılan çalısma grubundaki hastaların puan ortalamalarına bakıldıgında ise,yorgunluk düzeyinin masaj sonrası ve bir gün sonrasında oldukça azaldıgı tespitedilirken, aralarındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı oldugu görülmektedir(p<0,05).Örneklemimizi olusturan kontrol ve çalısma grubundaki hastaların, tanı,aldıgı kür sayısı, cinsiyet, yas, egitim durumu, medeni durum, sosyal güvence,kronik hastalık olup olmama durumu, ortama yönelik düsünceleri ve kemoterapiislemi süresince rahat/rahatsızlık düzeyleri ile kaygı ve yorgunluk puanortalamaları karsılastırılmıstır. Kontrol grubundaki hastaların tüm tanımlayıcıözelliklerde yapılan karsılastırmalarında kemoterapi sonrası kaygı ve yorgunlukdüzeylerinin arttıgı görülürken, çalısma grubundaki tüm hastaların kemoterapi ilebirlikte yapılan masaj uygulaması sonrasında kaygı ve yorgunluk düzeylerinindüstügü saptanmıstır. Bu karsılastırmalar sonucunda, çalısma grubundakihastaların durumluk kaygı düzeyleri ile cinsiyetleri, yasları ve medeni durumlarıarasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oldugu saptanmıstır (p<0,05).Çalısma grubundaki hastaların yorgunluk puan ortalamaları ile tanıtıcı bilgilerikarsılastırıldıgında ise, hastaların yorgunluk düzeyleri ile tanıları, ortama yönelikdüsünceleri ve kemoterapi islemi süresince rahat/rahatsızlık düzeyleri arasındaistatistiksel olarak anlamalı bir fark oldugu görülürken, kontrol grubundakihastaların da cinsiyetleri ile yorgunluk düzeyleri arasındaki farkın istatistikselolarak anlamlı oldugu bulunmustur (p<0,05).Bu sonuçlar dogrultusunda bulgular tartısılmıs ve önerilerdebulunulmustur.

This study is carried out experimental in order to determine theeffectiveness of massage upon the level of anxiety aroused in the process, upontiredness aroused dependent on chemotherapy, and upon the cancered patientstaking chemotherapy for one day in Chemotherapy Unit of Department ofRadiation Oncology in Research and Application Hospital Cumhuriyet UniversityHealth Care (ROKU).The patients taking chemotherapy for one day in ROKU of CumhuriyetUniversity Research and Application Hospital composes the universe of thisresearch. Sampling choice was not used in the research, universe sampling wascomposed. It was planned to take 60 patients into the research to correspond toparametric test assumptions, but since enough number of patients didn't apply toROKU during the estimated time, 40 patients were taken into research. 20 of themwere in control and the rest were in study group. In order to provide randomdispersion, the first three patients taken to the sampling were directed to studygroup, and the second three patients were directed to control group, by doing sothe research reached 40 patients. All of the patients were informed about theapplications in this research and written and verbal consent was taken. Also, theethic group of the hospital in which the research was carried out, that is, generalassembly resolution of Ministry of Ethic Assembly of Cumhuriyet UniversityFaculty of Medical.In the collection of the data ?Introductory Information Form (Appendix 1),State Anxiety Inventory/SAI part of Spielberger State Anxiety Inventory/STAI(Appendix 2) and Brief Fatigue Inventory/BFI? are used.The data collected indicates that patients of the two groups have the samedemographic features. when the patients? ante-chemotherapy and postchemotherapySAI averages are taken into consideration, anxiety average of thepatients in the control group seems to increase after chemotherapy but areasonable statistical difference couldn't be identified between the anxiety levelsof these patients before and after chemotherapy (p>0,05). However, level of thepatients in the study group was detected to be decreasing after massage duringchemotherapy. It has been found that there is a significant statistical differencebetween the state anxiety point averages of the patients in the study group beforeand after they were implemented chemotherapy(p<0,05).When the point averages of the subjects before and after treatment and aday after treatment from BFI were compared with the patient group, it was clearthat level of the fatigue of the patients after chemotherapy and a day afterchemotherapy were higher than the level before chemotherapy and it wasdisposed to increase. However, point average of the patients in the study groupwhere massage was implemented indicated decrease in the fatigue levels aftermassage and a day after massage and the difference between these is accepted asstatistically reasonable (p<0,05).Patients in our control and study group were compared in terms of theirtreatment, diagnosis, number, sex, age, education, marital status, social security,chronic diseases, opinions about the medium, level of comfort/discomfort duringchemotherapy and anxiety and fatigue point averages. Comparison made in theidentifying features of the patients in the control group indicated an increase intheir level of anxiety and fatigue while there was a decrease in anxiety and fatiguelevels of all the patients in the experiment group as a result of massageimplementation with chemotherapy. As a consequence to these comparisons,statistically reasonable differences between their state anxiety levels and sex, ageand marital status were detected in the study group (p<0, 05). But when the pointaverages and introductory information of the patients in the study group werecompared, statistically reasonable difference between their level of fatigue anddiagnosis, their opinions about the medium and their comfort/discomfort duringchemotherapy is found, while the difference between the level of fatigue and sexof the patients in the control group is found out to be statistically reasonable(p<0, 05).In accordance with these results, findings have been discussed andsuggestions have been made.Key Words: cancer, chemotherapy, side effects of chemotherapy, anxiety,fatigue, massage.