Şahabettin Süleyman ve Mehmet Fuat Köprülü`nün Malumat-ı Edebiye`si üzerine bir araştırma

Abstract

Araştırma konumuz olan Malumat-ı Edebiye iki ciltlik bir eserdir Eserde edebiyat teorisi ve estetiğin çeşitli konulan üzerinde durulmakta ayrıca genel çizgileriyle de olsa edebiyat bilgileri verilmektedir Kitabın yazarları Köprülüzade Mehmed Fuad ve Şahabeddin Süleyman'dır Her iki yazar da Fecr-i Âti'nin kurucuları arasında yer alır Yazarlarımız II Meşrutiyet öncesi ve sonrasının önemli edebî simalandır Kitabın I cildi 1912, II cildi ise 1913 tarihinde basılmıştır Kitabın I cildi 360 sayfa, II cildi 260 sayfadır Malumat-ı Edebiye'nin I Cildi 3 bölümden meydana gelir: 1 Nazım, 2 Eşkâl-i Nazım, 3 Kavâid-i Tahrir II Cilt 12 bölümdür: 1 Tariften evvel, 2 Sanat Nedir?, 3 Zevk Nedir?, 4 Hüsün Nedir?, 5 Taklit Meselesi, 6 Sanat ve Tarih, 7 Sanatın Vezaif-i İçtimaiyesi, 8 Ahlak ve Sanat, 9 Sanatta Tenkit, 10 Deha, 1 1 Şiir, 12 Enva-i Edebiye Kitap XX yüzyıl başlarında Avrupai anlayışla kurulan eğitim ve öğretim kurumlarından `Sultani` adı verilen lise seviyesindeki okullarda ders kitabı olarak okutulmak üzere hazırlanmıştır Bu yüzden de eserin konularının belirlenmesinde Sultanîlerin ders programı esas alınmıştır Programa uyma mecburiyeti yazarların konuları belirlemesinde tasarruflarım sınırlamış olmalıdır. Malumat-ı Edebiye'nin muhtevası, devrin fikrî ve edebî durumunu göstermesi bakımından da bize önemli bilgiler verir Edebiyat bilgileri dışında edebiyat teorisi, eleştirisi ve estetik konularında geniş açıklamaları ihtiva eder Malumat- Edebiye, bizde edebiyat bilgi ve teorileri açısından batı tarzının ilk örneği olan Talim-i Edebiyat'ın bir devamıdır Malumat-ı Edebiye yazarları Talim-i Edebiyat'tan yararlanmışlar, onu kaynak olarak almışlar, Recaizâde'den ve eserinden sık sık bahsetmişlerdir Malumat-ı Edebiye edebiyat teorisi, eleştirisi ve estetik konulan açışından Talim-i Edebiyat'tan farklıdır, kitabın batılı kaynaklan da ondan zengindir Kitapta batılı yazar veVII düşünürlerin görüşlerine ayrıntılı bir şekilde yer verilmiş ve bu görüşlerin değerlendirmesi yapılmıştır Kitabın `Kaynaklar` kısmında, Fransızca kaynakların orijinal adlan verilmiş, kitabın önsözünde batıdaki son ilmî gelişmelerin takip edildiği belirtilmiştir Yazarlarımız iyi bildikleri Fransızcaları sayesinde batılı kayanaklara ilk elden ulaşmışlardır Eserin bizim araştırmamız açısından önemi, edebî bilgilerin yanında batıdaki edebiyat teorileri, eleştirisi ve estetik hakkında çeşitli görüşleri ihtiva etmesidir Eser, edebiyat teorisi, eleştirisi ve estetik açısından kendisinden önce yazılan Talim-i Edebiyat, Edebiyat, Sanat-ı Tahrir ve Edebiyat gibi kitaplardan daha zengindir Kitapta bu sahalarda tanınmış belli başlı hemen bütün kaynaklardan yararlanılmıştır Eserin batılı yazar kadrosunda yer alan bazı isimler şunlardır: Eflatun, Boileau, Rousseau, Kant, Hegel, Spencer, Schopenhour, Brunetiere, Guyau, Gourmont, Veron, E Faguet, PBourget, Lamaitre, Taine, E Zola ve Tolstoy Kitapta edebiyat teorileri ve estetikle ilgili konular işlenirken ve eleştiri yapılırken yalnız batılı eserlerden örnekler verilmemiş kendi yazarlarımızdan ve eserlerinden de misaller getirilmiştir Mesela Goethe'nin eserinin etkileri anlatılırken, Namık Kemal'in eserlerinin etkilerinden de bahsedilmiştir Malumat-ı Edebiye XX yüzyıl başlarında, Fecr-i Ari'nin Ve II Meşrutiyet döneminin, batıya yönelen edebiyat araştırmacılarının ve tenkitçilerinin edebiyatın teorik meseleleriyle ilgili birikimlerini ve görüşlerini gösterir, Türkiye'de asrın başındaki teori, eleştiri ve estetik çalışmaları hakkında önemli bilgiler verir Kitapta Eflatun' dan XX yüzyıl başlarına gelinceye kadarki edebiyat teorilerinin, sanat anlayışlarının geniş bir aktarımı ve tenkidi vardır Bu konulardaki bilgi ve eleştiriler günümüzde bu sahada yayınlanmış sınırlı sayıdaki eserle birçok noktada örtüşmektedir

This research is on the book named Mahunat-i Edebiye (Knowledge of Literature) The authors are Köprülüzade Mehmed Fuad and Şahabeddin Süleyman Both of them are the establishers of Fecr-i Âti and are the important figures of pre and post Fecr-i Âti and the second Constitutional Period It consisted of two volumes and contains knowledge of literature, theory of literature and an esthetic content The book has two volumes: The first volume has been published in H 1330 (1912), The second one was in H 1331 (1913) The first volume of Malumat-i Edebiye has 3 sections They are Versification, The Forms of Versification and The Riting Rules It consisted of the twelve subtitles: Before Classification, What is the Art?, What is the Plesure?, What is the Beautifulness?, The Problem of Instation, Art and History, The Social Role of The Art, Poem, Types of Literature This book is the product of the author's deep research in the subject of the literature history and the esthetics, It is a clue for its period, post-contitutional period, and the literature and critical perspective of Fecr-i Âti The curriculum of Sultanî has been taken into account during its preparation, since this book has been prepared for high schools called as Sultanî Therefore the compulsory dependence to curriculum has restricted the content According to prologue, the subjects of the literature theory and the esthetics have taken a major place, and the views of the authors, philosophers and the criticizers related to these subjects are quoted and discussed widely in this book It has a rich bibliography Some authors and philosophers whose views are given in the book are as follows: Eflatun, Boileau, Rousseau, Kant, Hegel, Spencer,IX Schopenhouer, Brunetiere, Guyau, Gourmont, Veron, E Faguet, P Bourget, Lamaitre, Zola, Tolstoy It is also a source book for the researchers in the field of the literature theory and the esthetics This study is the first investigation on this book, except Nazım H Polat's book titled `Şahabeddin Süleyman` in which it has been drawn the attention to the authors esthetical point of view