Kadın sağlık çalışanlarının meme kanseri risk düzeyi ve tarama davranışlarına yönelik sağlık inançlarının belirlenmesi

Abstract

Amaç : Bu çalışma, Sivas merkezinde birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında çalışan kadın sağlık personelin Gail modeline göre meme kanseri risk düzeyi ve meme tarama davranışlarına yönelik sağlık inançlarını belirlemek üzere yapılmıştır.Yöntem : Bu araştırma, tanımlayıcı olarak yapıldı. Araştırma, Sivas İl merkezinde bulunan Üniversite Hastanesi, Devlet Hastanesi, Özel Hastane ve İl merkezinde bulunan tüm sağlık ocaklarında (toplam 19 sağlık ocağı) yapıldı. Çalışmanın evrenini I. ve II. basamak sağlık kurumlarında çalışan 1068 kadın oluşturdu. Ancak çalışmaya katılmak istememe, çalışmanın yapıldığı tarihlerde çeşitli nedenlerle izinli olma ya da rapor alma gibi nedenlerle çalışmanın örneklemini 720 kadın sağlık çalışanı oluşturdu. Çalışmada veriler Gail modeli ve SİM ölçeği ile toplandı. Elde edilen veriler SPSS 14.0 paket programında tanımlayıcı testler, t testi, ANOVA, Mann-Whitney-U testleri kullanılarak değerlendirildiBulgular : Bu çalışmaya katılan kadın sağlık çalışanlarının %58,2' si 20-30 yaş grubunda olup yaş ortalaması 30.22±6.12 idi. Kadınların çoğunluğu lisans, mezunu (%4,3), hemşire (%76,9) ve üniversite hastanesinde (%35,0) çalışmaktadır. katılımcıların %77,3' ü ilk menarjını 12 yaş üstünde, %51,4' ü ilk canlı doğumunu 24 yaş üstünde yapmıştır. Kadınların %1,9'unun ailesinde meme kanseri, %1,0'ında bening meme hastalığı olduğu %0,4'ünün meme biyopsisi yaptırdığı belirlendi. Kadınların beş yıllık riski X=0.27±0.15, ömür boyu riski X=10.81±5.05 olarak belirlendi. Kadınların meme kanseri riskini yaş, eğitim,ailede meme kanseri bulunması gibi değişkenlerin etkilediği görüldü. Kadın sağlık çalışanlarının %42.6'sının KKMM yaptığı %4.7'sinin KM yaptırdığı ve %6.1`inin mamografi çektirdiği belirlendi. Sağlık çalışanı kadınların SİM duyarlılık algısı X=5.3±2.0, ciddiyet algısı X=21.4±5.3, yarar algısı X=16.1±2.9, engel algısı X=20.6±6.9, güven algısı X=42.5±5.3, sağlık motivasyonu X=27.2±4.1 olarak bulundu.Sonuç: Bu çalışmada yer alan sağlık çalışanlarının Gail modeline göre 5 yıllık ve ömür boyu meme kanseri gelişme riski düşük bulundu. Aynı zamanda katılımcıların meme tarama davranışlarını yapma oranı düşük bulundu. Katılımcıların mesleki sorumlulukları düşünüldüğünde bu konuda bilgi duyarlılık için eğitim ve bilgilendirme toplantısına gereksinim olduğu sonucuna varıldı.Anahtar kelimeler: meme kanseri, Gail modeli, Sağlık İnanç ölçeği, meme kanseri risk faktörleri

Aim: This study was conducted to determine breast cancer risk level according to the gail model and the health beliefs toward breast screening behavior of female health staff working in the first and second level health institutions in Sivas.Method: This study was carried out as descriptive in University Hospital in the center of Sivas, State Hospital, Private Hospital and all health centers in the city center (a total of 19 health centers). The population of study consisted 1068 women health staff working in the first and second level health institutions. But the sample of study consisted 720 women health staff because women didn?y want to participate the study, were not in workplace and took a rapor for health problems. Data were collected with Gail Model and Health Behavior Model Scale. The collected data were analysised with SPSS 14.0 program using frequency, independent sample t testi, ANOVA, Mann-Whitney-U.Results : The mean age of women health staff was 30.22±6.12 and 58,2% of them were 20-30 age. Many of women (4,3%)had undergraduate degree, 76,9% were nurses and 35.0% had been worked in an university hospital. The menarche of 77.4% of women were over 12 age and the age of first live birth of 51.4% was over 24 age. Minority of women (1.9%) had the history of family breast cancer, 1.0% of them had bening breast disease and 0.4% undurgone breast biopsy. It was identified that the risk of breast cancer of women 5 years was X=0.27±0.15, for lifetime was X=10.81±5.05. It was determined that the breast cancer risk of women was affected by factors such as age, education and history of family breast cancer. BSE and CE were made by women health staff for 42.6% and 4.7% respectively and 6.1% undergone mammography. It was found that For women health staff, perception of sensitivity was X=5.3±2.0, perception of seriousness was X=21.4±5.3, perveption of benefit X=16.1±2.9, perception of barriers was X=20.6±6.9, perception of confidence was X=42.5±5.3, percepiton of health motivation was X=27.2±4.1.Conclusion: In this study, it was found that the risk of breast cancer for 5-year and lifetime of the women health workers according to Gail model was lower. At the same time, it was found that the rate of participating to breast screening was lower. Given professional responsibility of women it may conclude that there is a requirement for the training and information meeting.Key word: breast cancer, Gail model, Health belief scala , breast cancer risk factors